Een Vlaamse spiegel - Nederlandse Vereniging voor Kriminologie

Het NSCR geniet een jaarlijks onderzoeksbudget van 1 miljoen en herbergt
zo’n 30 onderzoekers en medewerkers. Een vergelijking met het in België
bestaande onderzoeksdepartement ‘criminologie’ verbonden aan het Nationaal
Instituut voor Criminalistiek en Criminologie (NICC) gaat nauwelijks op.
Deze kleinschalige onderzoeksafdeling kreeg wel afzonderlijk vorm door
gebruik te maken van het statuut van de wetenschappelijke inrichtingen van de
staat. De afdeling criminologie heeft onder meer als opdracht:
‘het maken van studies of het doen van onderzoek, op aanvraag van de
minister van Justitie of van de adviseur-generaal voor het strafrechtelijk
beleid of met hun goedvinden, over criminologie, statistische gegevens
of rechtsaangelegenheden in verband met het strafrechtelijk beleid, of dit
studie- en onderzoekwerk door derden te laten uitvoeren’.
Ook al werd het NICC omgevormd tot een autonome overheidsdienst met
een afzonderlijke Raad van Bestuur, toch haalt de afdeling criminologie
met haar beperkt aantal onderzoekers, volledige financiële overheidsdotatie
en afhankelijkheid voor de keuze van de onderzoeksthema’s, niet dezelfde
slagkracht als een Nederlands NSCR. Voor de fundamentele, onafhankelijke
en interdisciplinaire bestudering van criminaliteit en rechtshandhaving
die dankzij het NSCR gestimuleerd wordt, bestaat in België geen enkel
tegenwicht.
BEOEFENING VAN DE CRIMINOLOGIE BINNEN DE OVERHEID
Een transparante en concrete relatie tussen wetenschap en beleid is in
België vrij recent. Tot een aantal schokkende gebeurtenissen in de late
jaren tachtig zoals de bende van Nijvel, de CCC en het Heizeldrama ons
land wakker schudden, was de beleidsaandacht voor politie en justitie
miniem. De onderzoekshausse vanaf 1988 leidde gelukkig tot het inzicht
bij beleidsinstanties dat beleidsondersteunende informatie, gestoeld op een
wetenschappelijke basis en methodologie, nuttig kan zijn.
De Belgische overheidsinvestering in onderzoek binnen de departementen
zelf laat zich kort samenvatten: minimaal en versnipperd. Het lijken wel
communicerende vaten: een significante academische traditie noopt wellicht
niet tot een betekenisvolle uitbouw van criminologische onderzoekscentra
bij de overheid. Wel gaf het eerste grootschalige beleidsplan op dit vlak, met
name het Pinksterplan van 1990, aanleiding tot de oprichting van een aantal
kleinschalige studiecentra bij de departementen Justitie en Binnenlandse
Zaken. Zo werd in 1994 in de schoot van het ministerie van Binnenlandse
Zaken het Vast Secretariaat voor de Preventie (VSP) opgericht en binnen
Justitie de Dienst Strafrechtelijk Beleid. Ook de politiediensten kregen een
studiedienst in de afdeling Politiebeleidsondersteuning van het Algemene
PolitieSteunDienst. De installatie van al deze diensten ging niet steeds gepaard
met overleg en coördinatie, en vele criminologen vloeiden af. Intussen werd
het VSP terug overgeheveld naar de administratie van het ministerie van
Binnenlandse Zaken en wordt er geen intern onderzoek meer doorgevoerd; de
APSD werd opgeheven.
E. Devroe - Over communicerende en complementaire vaten
61