Een Vlaamse spiegel - Nederlandse Vereniging voor Kriminologie

in belangrijke Duitstalige of Franstalige tijdschriften en boeken – die zijn er
gelukkig ook nog in Europa en dit moet wat mij betreft vooral ook zo blijven –
ziet men er eigenlijk helemaal niets van terug. Een ondernemend, groot
criminologisch instituut zou ook in dit opzicht een belangrijke stimulerende
rol kunnen spelen. Zowel door zelf vreemdtalige publicatiereeksen op te zetten
als door structureel deel te nemen aan de uitgave van zulke reeksen in het
buitenland.
ZWAARTEPUNTEN IN HET ONDERZOEK
Dat nummer van Justitiële Verkenningen laat niet alleen zien dat er in Nederland
– zeker voor een zo klein land – veel, heel veel onderzoek wordt gedaan, maar
demonstreert ook dat dat onderzoek op allerlei terreinen plaatsvindt. Ik doe
hier geen poging om al die deelterreinen in kaart te brengen en volsta met
het prijsgeven van enkele indrukken die ik al lezende en herlezende heb
gekregen.
De eerste indruk is dat heel veel onderzoek betrekking heeft op min of
meer dezelfde onderwerpen: delinquente jongeren, publiek politieoptreden,
plaatselijke criminaliteit, drugsgebruik, enzovoort. En dat veel van dat
onderzoek dan ook nog erg kleinschalig is. Hierbij kan niet alleen de vraag
worden opgeworpen of veel onderzoek van de laatste jaren niet gewoon meer
van hetzelfde vormt en of er niet veel te weinig middelen worden gestoken in
het synthetiseren van onderzoeksresultaten in Nederlandstalige en anderstalige
state-of-the-art-achtige studies, waarin ook de resultaten van buitenlands
onderzoek worden meegenomen.
Ik ben erg geneigd te zeggen van wel. Men ontsnapt in dit verband ook niet
aan de vraag, of het wel zoveel zin heeft om jaren achtereen zoveel op elkaar
gelijkend onderzoek te laten doen. Is het niet meer aangewezen om een groot
deel van de beschikbare middelen in een beperkt aantal grote, meerjarige
onderzoeksprojecten te stoppen die er vanaf het begin ook internationaal toe
doen?
Mijn tweede indruk – en die sluit natuurlijk rechtstreeks bij de eerste aan – is
dat er naast ontzettend zware zwaartepunten in het onderzoek er ook een aantal
hele lichte ‘lichtepunten’ zijn. Om maar met de deur in huis te vallen: het
overgrote deel van het onderzoek handelt over lokale kwesties, ook al hebben
deze raakvlakken met bijvoorbeeld beleid dat (inter)nationaal wordt gevoerd.
Neem maar de drugsproblematiek. Met andere woorden: bovenlokale,
(inter)nationale kwesties, ook die met lokale vertakkingen, komen naar
verhouding erg weinig aan bod. Aan problemen van georganiseerde misdaad
en/of internationale fraude of aan de werking van internationale instellingen,
respectievelijk (de effecten van) hun werking op Nederlands grondgebied
wordt dan nog wat aandacht besteed, maar aan niet-geringe problemen
als oorlogsmisdrijven, misdrijven tegen de menselijkheid en terrorisme
(nagenoeg) geen.
Parallel hieraan kan worden opgemerkt dat ook heel weinig vergelijkend
onderzoek wordt gedaan, althans onderzoek waarin dezelfde of soortgelijke
problemen in een aantal (uiteenlopende) landen worden onderzocht.
C.Fijnaut - De criminologie in Nederland
7