Een Vlaamse spiegel - Nederlandse Vereniging voor Kriminologie

onderscheid tussen mensen die functioneren binnen de zuilenstructuur en
dezen die deel uitmaken van minderheden, door de laatsten (vereenvoudigend)
voornamelijk te bestempelen als religieus van aard. Door ‘autochtonen’ en
‘allochtonen’ tegenover elkaar te zetten, draagt de allochtonisering bij tot
de reproductie van de identiteit, het corpus van het imaginaire Nederland:
de hoedanigheid van allochtoon is, als het lid van een etnische minderheid,
trans-generationeel. Hierdoor wordt aan dergelijke personen en groepen een
culturele achtergrond toegeschreven die verschilt van deze van autochtonen,
de Nederlanders ‘van origine’.
Deze perceptie, die erg verbonden is met de wijze waarop de Nederlandse
samenleving is gestructureerd, bepaalt op haar beurt de wijze waarop
‘criminaliteit van allochtonen’ wordt gezien. Aangezien het gaat om een
object dat niet geconstrueerd werd volgens de regels van de wetenschappelijke
methode, kan het wetenschappelijk discours met betrekking tot criminaliteit
van allochtonen gelezen worden als een discours over de voorwaarden van
de samenleving tussen de oude en de nieuwe inwoners van Nederland. Het
gaat om een discours dat de legitimiteit ter discussie stelt van de aanwezigheid
van allochtonen op Nederlands grondgebied. In feite wordt hierdoor de
illegitimiteit actief geconstrueerd en wordt de allochtonisering verdubbeld door
de criminalisering. Door te suggereren dat het gaat om een wetenschappelijk
object behoren de allochtonen veeleer tot het studiedomein van de etnocriminologie
dan tot dat van de politieke en economische wetenschappen of
van de sociologie. Criminaliteit wordt de ene keer verklaard door de conflicten
tussen de culturele codes van allochtonen en autochtonen, dan weer door de
demoralisering en desorganisatie van etnische minderheden die zichzelf niet
langer onder controle hebben.
De voorgestelde oplossingen richten zich op ‘responsabilisering’ en
‘culpabilisering’ van familiale en gemeenschapsautoriteiten: de vader voor
de Marokkanen, de imam voor de moslims. Het lijkt van weinig belang dat
deze problematisering bij ouders een gevoel van onmacht genereert, dat
hele gemeenschappen worden gediskwalifieerd en dat bij sommigen in een
opwelling de idee van een zuivering wordt opgeroepen door middel van
criminaliteitsbeleid van splitsing en uitsluiting. Voor het socio-cultureel
systeem worden twee secundaire voordelen zichtbaar: enerzijds worden de
contradicties van de sociale en culturele structuren (Merton, 1938) van de
Nederlandse samenleving niet aan de orde gesteld; anderzijds wordt niet
gevraagd naar de oorzaken, effecten en functies van de criminalisering.
DIENSTMEID VAN BELANGENGROEPEN?
In Nederlands- en Franstalig België, net zoals in Nederland, beschermt de fictie
van de objectiviteit van sociale problemen de mythe van objectiviteit van de
wetenschappers die deze bestuderen. Zoals alle voorstanders van de these van
het ‘doorbroken taboe’ denken wetenschappers graag dat sociale problemen
hoogstens dienen erkend te worden vooraleer ze kunnen gekend zijn. Omgekeerd
verafschuwen we het idee dat we niet onpartijdige observatoren zijn, maar veeleer
geïnteresseerde partij in het proces van definiëring van de sociale problemen die
F. Brion - Een Nederlandse eigenaardigheid: onderzoek naar criminaliteit van allochtonen
73