Een Vlaamse spiegel - Nederlandse Vereniging voor Kriminologie

parketcijfers, slachtofferbevragingen en de politiemonitor (Wittebrood, z.j.).
Ook vanuit wetenschappelijke hoek zijn de verschillen markant. België kende
de laatste jaren hoopgevende criminalistische belangstelling, zowel bij de
politie als vanuit de wetenschap. Specifiek voor België was wel het invoeren
van het eerste blad van het proces-verbaal als input document voor statistische
tellingen, wat uiteraard de volledigheid en correctheid van de input bevordert.
De politiemonitor is in Nederland al langer ingeburgerd en heeft
ondertussen een sterkere plaats verworven in het politiebeleid dan in België.
Positief voor Nederland is ook de accuraatheid van de parketstatistieken,
met als gevolg dat nu al de cijfers 2003 gepubliceerd werden (Meer zaken
…, 2004), met specifiek aandacht voor de criminaliteitssegmenten en voor de
zwaarte van de zaken (gewogen metingen).
De ophelderinggraad blijft voor heel wat controverses zorgen. België, maar
vooral Nederland staat hier zowat onderaan de ladder (Liedenbaum, 2003)
maar de interpretatie van deze posities was al meermaals het voorwerp van
specifiek wetenschappelijk onderzoek. Het feit dat vergelijkingen tussen
verschillende landen twijfelachtig zijn, vooral om methodologische verschillen
bij de constructie en het invullen van de ophelderingsgraad, verandert hier niet
veel aan (Janssens en Hütmann, 2003).
Ik ben het wel eens dat vergelijkingen moeilijk zijn, maar niet met de stelling
dat de ophelderingsgraad en zijn evolutie geen waardemeter is op nationaal
niveau. Natuurlijk moeten we ook in navolging Prof. Nayé deze problematiek
relativeren en kunnen we beter per delictsoort vergelijken. Ook zonder
vergelijkbaar inzicht in het dark number zeggen deze cijfers niet zoveel.
Criminaliteitsgeografie kende in België ten tijde van nieuwe ontwikkelingen
bij de toenmalige rijkswacht een vrij intense aandacht maar nadien verzwakte
deze, mede door de statistische chaos waarin de politietellingen zijn
verzand geraakt. In Nederland was er ook belangstelling voor geografische
toepassingen, maar recent en bijna geruisloos (Van Peperstraten, 2001) deed
de landelijke criminaliteitskaart haar intrede op initiatief van het Instituut voor
Criminaliteitsbeheersing en Recherchekunde. Ook deed P. Versteegh van de
politie Haaglanden, voorzitter van de Abrio-werkgroep criminaliteitskaart,
hot-spot-analyses (Heremans, 2002) – zoeken naar ruimtelijke concentraties
en piekmomenten – om meer probleemgericht te kunnen gaan werken.
De kaart van de misdaad toont zowel in België als in Nederland een correlatie
tussen verstedelijkingsgraad en criminaliteitsdichtheid, wat op zichzelf
geen verrassing is (Slotboom e.a., 2000). Zelfs de media maken meer en
meer zelfstandig gebruik van deze methode, zie bijvoorbeeld de jaarlijkse
‘misdaadmeter’ in het Algemeen Dagblad. Het thema vreemdelingen en
criminaliteit verkeert in België nog steeds in een taboesfeer maar Nederland
heeft deze hobbel al duidelijk overwonnen, zie bijvoorbeeld Hanstede
(1998) en vooral meerdere publicaties van Prof. Van de Bunt en Bovenkerk.
Nederland kreeg ook specifiek veel meer aandacht voor veelplegers (Smilda
en Verhoeven, 2004).
In Nederland waren de criminaliteitsmetingen al veel langer een
onderdeel van beleidsvorming en -evaluatie. Toch blijven korpschef af
en toe morren over vermeende slechte scores, getuige commentaar in de
W. Bruggeman - Niet te vergelijken? Politiestatistiek in België en Nederland
53