Verslag - Buitenlandse Zaken - Belgium

4.3 CV als een endogeen niet-lineair proces, kwetsbaar voor
onderbrekingen in externe ondersteuning
De evaluatie vertrok van de assumptie dat CV een endogeen, niet lineair
ontwikkelingsproces is, dat sterk wordt beïnvloed door de interne en externe factoren. De
bevindingen van deze evaluatie bevestigen dit opnieuw. De partnerorganisaties die zich
significant versterkten over de jaren deden dat op basis van endogene processen en door
expliciete en volgehouden keuzes van het management of andere teams in de
organisaties. Bij sommige organisaties was dat zonder veel inbreng van externe
financierders, bij andere speelden die wel een belangrijke rol, maar steeds aangestuurd
en met het ownership vanuit de organisatie zelf. Ownership op zichzelf is geen voldoende
voorwaarde voor een gezond CV proces. Cruciaal daarbij was de kritische houding van de
organisaties en in hoeverre zij zichzelf onder de loep willen nemen.
De voorbeelden van niet-lineaire CV ontwikkelingen bij de partnerorganisaties zijn legio,
en de oorzaken zeer divers. Soms veranderde de beleidsomgeving, zoals in Zuid-Afrika
waardoor de politieke NGO’s na Apartheid op zoek moesten naar nieuwe vormen van
interactie met de politieke klasse aangezien deze nu bevolkt werd met voormalige
strijdmakkers. Soms veranderde de institutionele set-up van een partner waardoor er
interne oppositie ontstond tegen hervormingsplannen en soms was het wijzigende beleid
van de Belgische NGO dat vergaande consequenties had voor de zuidelijke partner.
Aangezien verschillende interne en externe factoren een invloed hebben op de capaciteit
van organisaties, factoren waar men vaak geen invloed op heeft, is het moeilijk om een
rechtlijnig (lineair) en oorzakelijk verband te leggen tussen CV activiteiten en hun
resultaten. Dit heeft gevolgen voor de monitoring en evaluatie van CV-processen waarbij
deze (interne en externe) factoren voldoende opgevolgd en bestudeerd moeten worden.
De tijdsfactor komt sterk naar voor als een derde aandachtspunt in de evaluatie. De
meeste partnerorganisaties kampten met de nodige institutionele uitdagingen op korteof
middenlange termijn, en dat gold zelfs voor de sterksten onder hen. De precaire
situatie van veel civiele maatschappij actoren lijkt alles te maken te hebben met de
complexe en soms vijandige omgeving waarin de meeste opereren, waardoor ze
regelmatig onder druk komen te staan, bijvoorbeeld door wijzigend overheidsbeleid of
nieuwe internationale beleidslijnen. Daarnaast zijn de meeste CSO’s relatief kleine
organisaties en daardoor erg gevoelig aan wijzigingen in de personeelssituatie,
financiering, enz. We argumenteren daarom in de evaluatie dat het bij de ondersteuning
van dit soort actoren nog belangrijker is dan bij andere types van actoren om continuïteit
te voorzien en daarbij, indien mogelijk en relevant, een lange termijn traject uit te
zetten.
Uit de evaluatie blijkt ook dat de partnerorganisaties in veel gevallen nood hebben aan
ondersteuning die verder reikt dan het louter versterken van hun capaciteit om projecten
en programma’s te implementeren. De CV ondersteuning moet kunnen inspelen op de
vele en dikwijls onvoorziene ontwikkelingen in de levenscyclus van de
partnerorganisaties. Organisaties dienen benaderd te worden als open systemen en de
steun aan CV moet in dit perspectief geplaatst worden. Een model dat hierbij
ondersteuning kan bieden is het ECDPM-model met de vijf core capabilities. Met dit
model worden de NGO’s uitgenodigd om naar de organisatie als een systeem te kijken en
verder te kijken dan de directe operationele noden van een partnerorganisatie.
Aanbevelingen
Aanbeveling 5 – steun aan CV vereist vaak een lange termijn traject, dat waarschijnlijk
de looptijd van een specifiek programma kan overschrijden. Hiermee dient rekening
gehouden te worden in de formulering van programma’s en de opmaak van
partnerovereenkomsten. Daarbij is het van belang dat de partnerorganisatie blijvend
steun ontvangt voor opgestarte CV-trajecten, zij het door de Belgische NGO, zij het
door een andere donor.
102