gen

Landschap in Espírito Santo. Voor veel Zeeuwse migranten werd het moeilijk te bebouwen land een grote deceptie. Still uit Braziliaanse koorts
hen thuis. Ze wonen heel toepasselijk in het Amsterdamse
oostelijk havengebied vlakbij het Lloyd Hotel,
vanwaar in de negentiende eeuw vele duizenden emigranten
naar de ‘nieuwe wereld’ vertrokken. Tegenover
hun huis is winkelcentrum ‘Brazilië’ gevestigd.
Wie weet ingegeven door de plek waar ze hun dagelijkse
boodschappen doen, planden ze in 2012 een
vakantie naar Brazilië. Na lezing van het boek over de
Zeeuwse emigranten, besloten ze om tijdens hun reis
een bezoek aan de Zeeuwse Brazilianen in Espírito
Santo te brengen om er eventueel iets over te schrijven.
De PZC (Provinciale Zeeuwse Courant) was wel
geïnteresseerd in een artikel. Van Westen is daar
enige tijd verslaggever geweest – hij komt zelf van
Tholen.
Arjan van Westen vertelt: ‘In eerste instantie hadden
we daar contact met Leonore Boone. Zij is in Garrafão
bezig met het opzetten van een museum over de
geschiedenis van de Zeeuwse migratie in Holanda. Ze
geeft ook Zeeuwse taallessen op het plaatselijke
schooltje. Ze vertelde haar verhaal, een mooi verhaal,
wij tekenden het op en zouden weer verder trekken.
We hadden nog wat tijd over en gingen de heuvels in
bij Holandinha en toen kwamen we Alfredo Heule
tegen.’
‘Die ontmoeting was zo treffend,’ vult Monique
Schoutsen aan, ‘die man vertelde zo prachtig, in
vloeiend Zeeuws. Dat was het moment dat we dachten:
hier moet beeld bij komen, dit is te mooi om te
laten gaan.’
Terug in Nederland namen ze contact op met Ton
Roos en Margje Eshuis. Die waren meteen enthousiast
over hun plan en zegden alle medewerking toe.
‘Om te beginnen hebben we de resterende oplage van
hun boek opgekocht. De winst die we met de verkoop
maken gaat naar de documentaire. En ze hebben ook
prachtig videomateriaal gemaakt in de jaren zeventig
– dat zit nu in de film.
Het liefst wilden we zo snel mogelijk terug naar
Espírito Santo om te filmen. De geplande opnames
met historici en andere deskundigen in Nederland
konden tot later wachten, maar voor de opnames in
dorpen als Holandinha en Garrafão was haast geboden.
Er zijn verspreid over Espírito Santo nog zo’n
twintig mensen met wie je een gesprek kunt voeren,
en die zijn oud.’
Van Westen: ‘Die haast is ook de reden dat we de
financiering via crowdfunding hebben gedaan. We
konden het ons niet permitteren om te wachten op
fondsen. Subsidie aanvragen is een lange weg, die tijd
hadden we niet. Laten we eerst maar eens aantonen
dat er mensen zijn die die film willen zien, dachten
we. En dat is gelukt.’
DOSSIER NEDERLAND EN DE WEST gen. 31