gen

Jacob van Wassenaer in ‘japonsche rok’, door Willem van
Mieris, omstreeks 1690. Foto RKD – Nederlands instituut
voor kunstgeschiedenis, Den Haag
Arent van Wassenaer met zijn vrouw Anna Margaretha
van Scherpenzeel en hun zoon Jacob, door Gerard van
Honthorst, omstreeks 1650. Foto RKD – Nederlands
instituut voor kunstgeschiedenis, Den Haag
worden tot gecommitteerde raad en lid van de Staten-Generaal.
In 1674 volgde hij bovendien zijn vader op als hoogheemraad
van Rijnland. Het jonge gezin zou in het Haagse Wassenaerhuis
gaan wonen, terwijl vader Arent zich terugtrok op Duivenvoorde.
Jacoba stierf op 42-jarige leeftijd in het kraambed na de
geboorte van haar veertiende kind.
Symbolische elementen
De Haagse schilder Pieter Nason (1611-1689) schilderde de portretten
van het jonge echtpaar. Het portret van Jacob maakt deel
uit van een serie van drie met zijn broer en zus waarin zij allen
gekleed zijn à la romaine. Door de toevoegingen van gefantaseerde
antieke kostuumelementen wordt Jacob als een Romeinse
bevelhebber neergezet. Het gebruik van deze gefantaseerde
kostuums is een portretmode die rond het midden van de
zeventiende eeuw opkomt. In de vroegste voorbeelden uit de
eerste helft van de zeventiende eeuw is er sprake van een zuiver
rollenspel: de geportretteerde wordt verbeeld als een bepaalde
bijbelse, literaire of mythologische figuur. Symbolische elementen
verraden daarbij zijn of haar rol. Een pijl en boog voor
Diana, de godin van de jacht, of een helm en bijl voor de god
van de oorlog Mars. In de loop van de jaren 1660 vervagen de
verhalen maar blijven de gefantaseerde kostuums gehandhaafd.
Het Romeinse militaire kostuum past stoere jongens en mannen
en zal bedoeld zijn om te appelleren aan succesvol leiderschap.
In 1671 schilderde Nason ook het portret van Jacoba en
gezamenlijk hangt het paar nu in de eetzaal van Duivenvoorde.
De Van Wassenaer portretten uit deze lijn zijn verspreid geraakt
maar door vererving wel in bezit van de familie gebleven.
Omstreeks 1690 werd Jacob geschilderd door de Leidse fijnschilder
Willem van Mieris (1662-1747). Hij zit ontspannen
naast een schrijftafel met diverse attributen die verwijzen naar
zijn functie als hoogheemraad van Rijnland. Hij draagt een
gevoerde kamerjas, een zogenaamde ‘japonsche rok’, een typische
laat-zeventiende-eeuwse huisdracht van de betere klasse.
Het is niet te achterhalen of dit stuk oorspronkelijk in het Haag-
Jacob van Wassenaer draagt
een ‘japonsche rok’, een typische
laat-zeventiende-eeuwse
huisdracht van de betere klasse
60 gen.