gen

iconografie
Tentoonstelling over adellijke familieportretten op Duivenvoorde
Mensen
van aanzien
Portrettencollecties veranderen van generatie op generatie. Via de mannelijke of vrouwelijke
lijn worden portretten door vererving toegevoegd, andere verdwijnen juist weer. Dit
was ook het geval met de portretten rond het zeventiende-eeuwse echtpaar Jacob
van Wassenaer en Jacoba van Lyere. Ze zijn binnenkort samen te zien tijdens de
tentoonstelling ‘Adellijke familieportretten op Duivenvoorde’. tekst Sabine Craft-Giepmans
Op kasteel Duivenvoorde in Voorschoten hangt een
rijke collectie familieportretten van de adellijke families
die Duivenvoorde bijna acht eeuwen lang via vererving
in eigendom hadden: Van Wassenaer (dertiende-achttiende
eeuw), Steengracht (negentiende eeuw) en
Schimmelpenninck van der Oye (twintigste eeuw). In 1960
besloot de laatste eigenaresse het kasteel onder te brengen in
de Stichting Duivenvoorde. De geschiedenis van een aantal
portretten van het echtpaar Jacob van Wassenaer (1649-1707)
en Jacoba van Lyere (1651-1693), aangevuld met enkele van hun
directe familieleden, is exemplarisch voor de mobiliteit van
menig portret.
Johan van Wassenaer
De portretten van de familie Van Wassenaer waren verdeeld
over hun Haagse huis, gelegen op de hoek van de Kneuterdijk
en het Lange Voorhout, en het kasteel in Voorschoten. Helaas
zijn er geen inventarissen met informatie over wat er in Voorschoten
hing en wat in Den Haag en is het dus een beetje gissen
wat waar thuis hoorde. Johan van Wassenaer (1576-1645),
bouwheer van het Haagse huis, liet zich in 1643 tweemaal met
zijn familie door Johannes Mijtens (1614-1670) portretteren.
Omdat op een van de twee portretten het kasteel op de achtergrond
is te zien, lijkt het vanzelfsprekend dat juist die variant
in Den Haag werd opgehangen. Mogelijk als een persoonlijke
herinnering aan zijn buitenhuis, maar eerder als een statement
voor bezoekers, die zo kregen ingeprent dat hij
Tegenwoordig hangt er op het kasteel een aantal portretten van
Johans kleinzoon Jacob, die trouwde met Jacoba van Lyere. De
meeste hebben pas in de twintigste eeuw door aankoop of
bruikleen hun plek aan de muren van Duivenvoorde gevonden.
Door Jacobs huwelijk met Jacoba van Lyere kwam de heerlijkheid
Catwijk in de familie. De tak Duivenvoorde zou zich in de
negentiende eeuw Van Wassenaer van Catwijk gaan noemen.
De belangstelling voor de Van Lyeres is dan ook niet verwonderlijk.
De portretten die in de loop van de vorige eeuw de collectie
van Duivenvoorde aanvulden, keerden soms terug naar
de plaats waar ze oorspronkelijk vandaan kwamen. De meeste
portretten zullen echter nooit fysiek op het kasteel aanwezig
zijn geweest en staan louter in relatie tot Jacob van Wassenaer
58 gen.