Descarga en formato PDF - Centro Ramón Piñeiro para a ...

Evaristo Domínguez Rial. Fraseoloxía e paremioloxía de Bergantiños (Cabana de Bergantiños, Carballo e Coristanco)
431. untarlle o fuciño [a alguén] l. v.
Subornar; darlle algo a alguén para
obter un favor. A moitos políticos
hailles que untar o fuciño.
432. valer [algo / alguén] o seu peso en
ouro l. v. Ser cousa de moita
calidade ou persoa moi boa. Co bo
que é vale o seu peso en ouro.
433. ventarlle o cu larpada [a alguén] l.
v. Intuír algo bo; presentir que lle vai
suceder algo positivo. Seica che
venta o cu larpada e achégaste á
mesa.
434. ver a *Dios polo mango dunha
*sartén l. v. Padecer unha broma
antipática, consistente en que collan
a un polos dous lados da cabeza e
que o levanten, deste xeito, no aire. É
xogo bastante molesto que se lle
facía aos nenos. Preguntáronme
algunhas veces se quería ver a Dios
polo mango dunha sartén. [Nota da
Red.] A restauración da forma galega
Deus, varrida por cinco (ou quizais
seis) séculos de liturxia en castelán,
só perdurou como apelido galego
(Deus 9 ) e tamén nunha paremia onde
a blindou a rima (Alá me leve Deus
onde ache dos meus). O regreso do
galego á liturxia en 1968, despois de
cinco séculos e por obra do Concilio
Vaticano II, puxo de novo en
circulación a forma Deus como
palabra común pero non a consolidou
por ser aínda unha práctica
minoritaria. O posterior influxo da
Radio e da Televisión en galego, o da
documentación e do ensino permite
observar hoxe que a palabra Deus
empeza a aparecer en tódolos niveis
sociais e de forma inconsciente en
conversas de persoas afastadas de
9 O apelido Deus, segundo o Censo de 2001, lévano
986 persoas e ten precisamente nesta zona un
dos seus núcleos de maior densidade.
todo proceso normalizador: é dicir,
timidamente empeza a consolidarse.
Isto explica que moitos alumnos xa
anotasen como Deus a maior parte
dos refráns dos seus pais ou avós sen
que agora poidamos saber de quen
foi a decisión: se foron os maiores os
que xa corrixiron a palabra na
transmisión do dito ou refrán ou se
os menores realizaron este retoque na
forma tradicional con coñecemento e
consentimento dos maiores ou se o
fixeron pola súa conta sen lles dicir
nada. O feito é que nos materiais
orixinais desta recadádiva son xa
poucos os casos nos que aparece
escrita a forma Dios (Dios escribe
dereito con renglóns torcidos. A
quen non ten fillos *Dios lle ampara
sobriños. O demo fainas e *Dios
descúbreas. O tempo dáo *Dios de
balde etc).
435. ver a *Dios por un cribo l. v.
Padecer unha broma antipática,
consistente en que collan a un polos
dous lados da cabeza e que o
levanten, deste xeito, no aire. Non é
moi agradable cando te erguen pola
cabeza e che preguntan se queres ver
a Dios por un cribo.
436. ver as estrelas l. v. Ter unha dor
repentina e intensa como
consecuencia dun golpe, que
momentaneamente fai ver uns
puntiños luminosos arredor da
cabeza. Como che dea un sopapo vas
ver as estrelas.
437. ver o lixo no ollo alleo l. v. Ver ben
os defectos pequenos dos outros e
non ver os propios. Non fas máis que
ver o lixo no ollo alleo.
438. ver vir os coches e non apartar l. v.
1. Non fixarse en nada. 2. Ser un
pouco parado. 3. Ser moi lento en
Cadernos de Fraseoloxía Galega 13, 2011, 301-404. ISSN 1698-7861 333