Descarga en formato PDF - Centro Ramón Piñeiro para a ...

José Enrique Gargallo Gil. Paremiologia romance. Los refranes meteorológicos.
- Jean René Klein: “Enseignements et vicissitudes d’une expérience parémiologique.
La constitution d’une base de données des proverbes français
DicAuPro (Dictionnaire automatique et philologique des proverbes français)”.
DICAUPRO é unha base de datos de 1700 refráns franceses, que conteñen 25.000
variantes e todos coa súa fonte ben identificada. O sistema xerárquico permite non só
ver tódalas variantes e maila primeira documentación senón que tamén permite
establecer razoablemente a forma canónica. Exemplifica cos seguintes. On ne prend
pas les mouches avce du vinaigre. Oignez vilai, il vous poindra; poignez vilain, il vous
oindra. Il n’y a si bon cheval qui ne bronche. Qui a bu boira. Bonjour lunettes, adieu
fillettes. Les lunettes et les cheveux gris sont des quittances d’amour. A característica
disposición en cadros diacrónicos é resultado dunha rigorosa análise de cada peza en si
e no conxunto e facilita moito a análise do material paremiolóxico.
M. Valeria Miniati: “Marcatori meteorologici e previsioni del tempo nelle tradizioni
popolari italiane”. A previsión do tempo na actividade agrícola equivale á prospección
do mercado nunha industria: isto é o que fixo nacer moitos refráns meteorolóxicos. O
artigo de M.Valeria Miniati recolle un rico repertorio de indicios que permiten
planifica-la actividade agrícola a longo e curto prazo formulados nas diversas linguas e
dialectos de Italia. Artigo sólido pola cantidade de linguas e dialectos, de feitos
meteorolóxicos e de elementos sincrónicos (e por veces diacrónicos) que a autora tece
nun discurso ben fiado. A explicación do despertar do oso e do lagarto fai comprendelo
verdadeiro senso dos refráns do sorriso ou do pranto da Candeloria. A afirmación de
que os refráns da choiva non falan tanto de cantidades estatísticas senón de
oportunidade ou inoportunidade nun determinado mes, a interpretación física do
comportamento dos animais, e tamén a insistencia en que os refráns son expresión
dunha visión do mundo que entende a vida como un movemento cíclico e regular e no
que as asociacións analóxicas son unha das claves de interpretación (p. 214) poñen en
evidencia que a autora quere e sabe ir máis alá da forma material do refrán. Artigo ben
informado (mesmo cando cita elementos litúrxicos) e aberto á antropoloxía, como ten
que ser, porque os refráns son material científico e antropolóxico nun envoltorio
literario.
- Temistocle Franceschi: “La paremiologia territoriale (geoparemiologia) in Italia.
Meteorologia e calendario nell’Atlante Paremiologico Italiano (API)”. Artigo no que o
creador da xeoparemioloxía describe o nacemento desta disciplina en 1968 na
Università di Urbino, a partir dos datos do Atlante Linguistico Italiano pero que,
felizmente, aínda non está pechada. Afirma que esta xeración é a última que pode
recuperar proverbios vivos, que hoxe só viven nos dialectos e cos dialectos van morrer.
Fai unha matización terminolóxica verbo do proverbio (valere un Perù, lottar contro i
mulini di vento), que distingue do dito didáctico (Chi vuole un bell’agliaio lo metta di
gennaio) e do dito paremíaco (Chi va piano va sano. Ogni promessa é debito): este
último é o que el considera verdadeiro proverbio. Ofrece despois unha interesante
mostra de 500 refráns sobre os ventos, os montes con sombreiro, as nubes de la, os
roibéns, o arco da vella, o temporal matutino, o orballo máis eficaz cá choiva, a xeada,
a neve, o sol barbado, a lúa e a estrelas; e despois os supersticiosos: os anos que traen
moito de algo, os meses con erre, as sortes dos primeiros 12 días de xaneiro, os días da
420
Cadernos de Fraseoloxía Galega 13, 2011, 407-450. ISSN 1698-7861