Descarga en formato PDF - Centro Ramón Piñeiro para a ...

Evaristo Domínguez Rial. Fraseoloxía e paremioloxía de Bergantiños (Cabana de Bergantiños, Carballo e Coristanco)
622. Se hai nubes no *poniente, colle os
bois e vente. Se se pon o vento dese
lado, vai chover.
623. Se non hai poeira en abril, a lama
de agosto véxoa vir.
624. Se o abril vén mollado, en maio
canta o río e baila o prado.
625. Se o día da Ascensión o paxariño
abala os ovos, quédanlle grolos.
626. Se Pico de Meda ten sombreiro,
mete o can no palleiro; e se tira
cara Carreira, calca a eira. [Nota
de E. Domínguez] Monte entre
Coristanco, Santa Comba e Zas e de
566 m de altitude. Se o alto se cobre
de brétema, vai chover; se a brétema
baixa cara ao oeste (Carreira), virá
bo tempo e poderase mallar, por iso
se pode preparar a eira (calcala).
627. Se tira cara Carreira, calca a eira.
[Nota de E. Domínguez] Se a
brétema se estanca no alto do Pico de
Meda (monte que está nos lindes
entre Coristanco, Santa Comba e
Zas) é sinal de mal tempo. Pero se
baixa cara ao Oeste (Carreira), vai
vir bo día e pódese preparar a eira
para mallar.
628. Se tira cara Carreira, calco a eira.
629. Se vai frío e vento, pecha a porta e
métete dentro.
630. Sol ao poñente, colle os bois e
vente.
631. Sol madrugueiro, non é
compañeiro.
632. Sol madrugueiro, pouco duradeiro.
633. Sol que moito madruga, pouco
dura.
634. Troniños novos á beira do mar:
pouquiño millo e malo de sachar.
635. Vendaval escuro, temporal seguro.
Prognósticos de animais
636. Cando a gaivota vai cara o mar,
colle os bois e ponte a arar.
637. Cando as ras cantan en xaneiro, é
sinal de lama no rueiro.
638. Cando as ras cantan en xaneiro,
sinal de fame no rueiro.
639. Cando canta a ra, vén vindo o
verán.
640. Cando chega o cuco, vén o pan ao
suco.
641. Cando o moucho chía, ou chove ou
xía.
642. Cando o moucho mouchea, ou
chove ou xea.
643. Canta a ran no mes de abril,
anúbrase o tempo e volve ao cubil.
644. Canta o merlo, tempo de inverno.
645. Cóbregas en marzo, neves en
abril.
646. Corvos en bandada, ou sombra ou
preada.
647. Curuxa noiteira, malladores á
eira.
648. Desde que vén o cuco, vén o pan
ao suco.
649. Gaivotas á terra, mariñeiros á
merda; gaivotas ao mar,
mariñeiros a pescar.
650. Gaivotas á terra, mariñeiros á
merda. Hai temporal no mar e non
se pode saír a pescar.
651. Gaivotas no mar, mariñeiros a
pescar.
Prognósticos do ceo
652. Arco da vella ao poñente, ceiba os
bois e vente.
653. Arco iris / da vella ao poñente,
antepón os bois e vente. [Nota da
Red.] O arco da vella é un fenómeno
óptico de refracción da luz nunha
masa de aire húmido e sempre se ve
tendo un o sol polas costas. Se se ve
no poñente, é pola mañá e do
occidente vén unha fronte húmida e
por iso se sabe que vai chover.
654. Arco iris / da vella ao radiante,
pica os bois pra adiante. [Nota da
Cadernos de Fraseoloxía Galega 13, 2011, 301-404. ISSN 1698-7861 345