OSMANLI VİLAYET SALNAMELERİNDE HALEP - orsam

OSMANLI VİLAYET SALNAMELERİNDE HALEP
___________________________________________________________________________________
Dalar
Birincisi, Toros sra dalarnn Akdeniz tarafndaki ksmnn son ve en büyük
bölümü olan Bereket dadr. Arap tarihçilerin eserlerinde bu da Cebel-i
Lekam, Cebel-i Sur ve Suur Karmaniye adlar altnda kaytldr. Bu da am bölgesiyle
Anadolu arasnda doal bir snrdr.
Dan dou bölümünde bulunan ve am bölgesi içinde saylan, bat yönüne
düen bölgeler Anadolu bölgesinden saylr. Bu dan zirvesinde Yarpuz adyla
bilinen bir kasaba ile yine dan tepesinde bulunan Hassa, slâhiye, Osmaniye, Bulank
153 ve Payas kazalar Cebel-i Bereket 154 sanca idaresi altnda Adana vilayeti
snrlar içindedir. Yine bu dan eteinde bulunan skenderun ve Belen kazalar da
Halep vilayetine baldr. Cebel-i Bereket’in kuzeyinde Mara ve Kozan dalarndan
Ceyhan nehriyle ikiye ayrlarak, tam olarak güneye doru yönelen ve Belen
gediine kadar uzanan sra dan en yüksek zirvesi Mare tepesidir. Bu tepe deniz
seviyesinden 2.500 metre yükseklikte olup, ta Halep’ten görünür. Üzerinde yaz k
kar eksik olmaz. Dan uzunluu 30, eni ise 10 saattir. Bu dada çam, mee, maz,
sakz, di budak yemiken, kavak, söüt, çnar, ardç, kzlck, yabani armut aac ve
gürgen aac bolca bulunur. Gürgen, Avrupallara göre sedir 155 aac, Suriye bölgesinde
ise Erz Lübnan denilen ve Cebel-i Lübnan bölgesine has olduu zannedilen
bir kamalak 156 aacdr.
Dan sular bol ve lezzeti de nefistir. Ayrca bu dadan Halep ve Adana taraflarnn
manzaras da çok güzeldir. Dan tepesine çkp bu manzaray seyreden
bir insan, yemyeil çimenlerle örtülü olan Amik ovasn, gölü, Asi nehrini, Karasu’yu,
Afrin nehirlerini, Ordu da ve eteklerindeki yalçn kayalar, üzerindeki zeytinlik
ve çam aaçlar ile süslenmi olan ulu dalar, slâhiye, Pazarck ve Halep
ovalarn görür. Bu manzaray gözle seyretmek gerçekten güzel bir doal harita
oluturur. Adana tafralarna seyreden biri limon ve portakal bahçeleriyle, karadaki
kale ve deniz içindeki kulesini, Çukurova ve ovay ikiye bölen Ceyhan nehrini ve
Sis tepeleriyle Kozan’a ulaan Toros dalarn ve Kbrs açklarn görür.
kincisi, Akdeniz sahilleriyle Antakya vadilerini süsleyen ve Toros dayla
Cebel-i Lübnan’ birbirinden ayran Elma dadr. Bu da Toros sra dalarndan ve
Belen gedii vastasyla Bereket dandan ayrlarak, güneybatya doru yönelir ve
skenderun körfezi civarnda en yüksek noktaya ulaarak batya doru dikey bir
ekilde uzanr.
Bu dan zirvesi deniz seviyesinden 1.500 metre yüksekliktedir. Eski ad
Amanos olan bu dalara imdi ise Kzlda denilmektedir. Ordu, Kasir, Musa ve
Seman dalar, bu dan bölümleridir. Trablusam ile Tartos arasnda oluan bir
gedik bu da Cebel-i Lübnan’dan ayrmaktadr.
153 Bahçe ilçesinin eski addr.
154 Osmaniye’nin eski addr.
155 Sedir aacnn dier ad Katran aacdr.
156 Çam cinsinden bir aaç, da selvisi.
101