OSMANLI VİLAYET SALNAMELERİNDE HALEP - orsam

ORSAM
Osmanl Vilayet Salnamelerinde Halep___________________________________________________________
Kaza dâhilinde zeytin, üzüm, bal, buday, arpa, kara dane, beyaz dar, susam,
nohut, mercimek, bakla, pamuk, krmz biber, nar, kavun, karpuz, keçi kl,
deve yapas, sadeya üretilmekte ve peynir elde edilen çift öküzü, inek, dana, bo-
a, beygir, ksrak, koyun, keçi, ester, deve ve merkep yetitirilmektedir.
Mare, Romallar zamannda Hals adyla bilinmektedir. Ancak bu ehrin tarihi
bundan daha eskidir. Mehur tarihçilerden Yakut El-Hamavi’ye göre Mare’ye
Maretü’n-Numan adnn verilmesindeki neden, H. 65 ylnda bu bölgeye yerleen
sahabelerden Numan b. Beir El-Ansari’dir.
Ksaca Mare olarak adlandrlan Maretü’n-Numan ehrinin bundan önceki
ad Araplar arasnda Zatü’l-Kusur olarak bilinmektedir. Ayrca mehur airlerden
Ebulâlâ El-Mearri’nin doum yeri ve defnedildii yer Mare ehridir.
Mare ehri ve kalesi H. 290 ylnda Karamitalar 235 tarafndan tahrip edilmi
ve son olarak Haçl seferleri srasnda Haçl ordusu ile madeddin Zengî arasnda
meydana gelen birkaç muharebede tamamen yklm ve eski büyüklüünü kaybetmitir.
Mare ehrinde bulunan Kefrü’l-Tap bölgesinin tarihçi Abulfeda’nn tahminine
göre Tevrat’ta zikredilen Kefrü’l-Top olmas gerekir.
Mare kazasnda bulunan Mevali, Hadidi ve Beni Halit airetlerinin elinde
çok sayda koyun, keçi, deve, cins at, ksrak, öküz ve inek bulunur. Ayrca bu airetler
en güzel ya ve peyniri imal edilerek Halep, Hama, Lazkiye, Beyrut ve Suriye
bölgelerinde satarlar.
Kaza dâhilinde yabani hayvanlardan ceylan, tilki, kurt, tavan ve geyik, ku
cinsinden ördek, güvercin, hindi, yerli tavuk ve msr tavuu bulunmaktadr.
H. 725’te bu bölgeyi ziyaret eden mehur seyyahlardan Tancal bni Batuta
seyahatnamesinde, bu bölgede çok sayda fstk aacndan bahsetmektedir. Hatta bu
fstklarn büyük bir ksmnn Msr ve am’a ihraç edildiini yazmaktadr. Dolaysyla
bu doru kaynan verilerine göre bu bölgede tekrar fstk yetitirmek yerel
çiftçilerin bir görevidir. Mare kazas toprann verimlilii nedeniyle zeytin ve
üzüm yetitirmeye elverili olduundan, yerel yönetim tarafndan tevik edilmektedir
ve yaknda bunun semeresi alnacaktr.
Mare’de dokuma olarak aba ve bez imal edilmektedir.
235 H. 278 senesinde Kûfe’de El-Karmati diye biri, garip olduu kadar acayip bir inanç ile ortaya çkar.
Güya kendisine Kuran inmi ve bu Kuran’daki emirler diyormu ki: Nasrane köyünden El-Karmati
(El-Farac b. Osman) hem Mesih sa ve hem de Mehdi olup, bizzat Ahmed b. Muhammed El-Hanife ve
Cebrail de kendisidir. Ayrca Salih’in Devesi, Zekeriya olu Yahya ve Ruhu’l-Kudüs de kendisidir.
Namaz dört rekât olup, bunlardan ikisi güne domadan önce, dier ikisi de güne doduktan sonra
klnr. Ylda iki gün namaz klnr; birisi Nevruz günü, dieri de Mehrecan günü. çki haram deil ve
cenabet iken boy abdesti yerine normal abdest almak yeterlidir. Bu ahsa kar gelen herkesin ölümü
helâl, kar gelmeyip itaat edenlerin ise cizye vermeleri lazm gelirmi. Bunun gibi birtakm saçma
sapan görüler, tarih kitaplarnda yazldr. Bunlara ilave olarak namazda da sözde kendisine indirilmi
ayetlerin okunacan emreder. Bunun döneminde halk ile devlet arasnda büyük savalar ve
ayaklanmalar yaanmtr. Daha ayrntl bilgi için bkz. Osmanl Vilayet Salnamelerinde Basra, s.46.
130