OSMANLI VİLAYET SALNAMELERİNDE HALEP - orsam

OSMANLI VİLAYET SALNAMELERİNDE HALEP
___________________________________________________________________________________
Kazann kuzeydousunda ve Urfa’ya 8 saat mesafede eski Harran ehrinin
harabeleri bulunmaktadr. Buras zamannda Hz. Lut ve Hz. brahim’in babalar
olan Haran’n, göç ederek yerlemesinden dolay Harran adyla anlmtr. Harran’a
ayrca brahim Tepesi ad da verilir. Burada eskiden bir mabedin olduu rivayet
edilmektedir.
Halife Hz. Ömer döneminde, sahabeden Ayaz b. Ganem tarafndan fethedilen
Harran, o dönemde gelimi bir ehir olduundan, çok mehur âlimler yetitirmitir.
Bunlar arasnda bni Temime El-Harrani ve sahabeden de baz âlim ve bilim
adamlar yetimi ve bunlarn özellikle hikmet ile tp kitaplarn Arapça’ya tercüme
ettikleri rivayet edilmektedir. Ayrca Harran merkezinde mehur âlimlerden
Hayyan Harrani ve mam Bakr ile eyh Yahya hazretlerinin mezarlar bulunmaktadr.
Harran’da ah Hoenk tarafndan yaplan bir kalenin harabeleri mevcuttur.
Bu kalenin kalntlarnn Tektek danda büyük bir maaradan nakledildii rivayet
edilmektedir. Bu maarann derinliklerine ne kadar gidilirse gidilsin, sonu gelmemektedir.
Bunun dnda daha önceleri merkez kaza olan Aynü’l-Arus köyünde
Tellü’l-Arus adyla bilinen bir tepe üzerinde kale ve etrafnda ehir harabeleri bulunmaktadr.
Belih nehri üzerinde ve merkez kazaya 8 saat mesafede Savan adyla eski bir
beldenin surlar ve ykntlar bulunmaktadr. Burada eyh Hasan adnda bir zat
defnedilmitir. Bu zatn eyh Abdülkadir Geylani hazretlerinin oullarndan oldu-
u rivayet edilmektedir.
Yine merkez kazaya bir saat mesafede olan ve enkaz toprak altnda kalm
Taba adyla bilinen bir ehir harabesi vardr.
Harran kazasnda 3 nahiye (Harran, Karamuh ve Türkmen Celabi) ve 248
köy bulunmaktadr
d. Mara Sanca ve Kazalarna Dair Genel Bilgiler
Mara Kazasna Dair Genel Bilgiler
Vilayetin kuzeyinde bulunan Mara sancann dousunda Elaz, batsnda
Adana, kuzeyinde Sivas ve güneyinde ise Adana’nn bir ksm ve Halep sanca
bulunmaktadr. Mara sancann be kazas vardr. Bunlar Elbistan, Zeytun, Andrn,
Pazarck ve Mara merkez kazalardr.
Mara Kazas ve Kasabas
Mara ehri Ahur dann güney eteinde, Halep ehrinin 154 km kuzeybatsnda
ve 44 saat uzandadr. Topraklarnn bir ksm sulak arazi olup, kalan büyük
ksm ise dalk bölgelerden olumaktadr. Mara’ta 1 hükümet kona, 1 redif deposu,
1 kla, 1 askeri hastahane, 1 Alman hastahanesi, 30 cami, 16 mescit, 50 medrese,
1 Mevlevihane, 1 muvakkithane251, 1 idadi mektebi, 10 iptidai mektebi, 1 kz
iptidai mektebi, 20 Müslüman mektebi, 15 Hristiyan mektebi, 4 Ermeni kilisesi, 3
Protestan kilisesi, 2 Katolik kilisesi, 1 Latin kilisesi, 2 kolej mektebi, 13.930 hane (bunun
5.470 hanesi kasabalarda, 84.605 hanesi de kazalarda), 75 oda, 1.625 dükkân, 41
251 Vakti tâyin eden, tam ayarl saat merkezi.
141