OSMANLI VİLAYET SALNAMELERİNDE HALEP - orsam

OSMANLI VİLAYET SALNAMELERİNDE HALEP
___________________________________________________________________________________
ile kuru üzüm’dür. Elma ve eftalileri de takdir edilecek güzelliktedir. Halk, balardan
elde ettikleri kuru üzüm ile pekmezi, Elbistan ve Göksun taraflarna göndererek
tahl ürünleriyle deitirirler.
Zeytun kazasnda yaygn olan sanat dallar ise baclk, demircilik ve katrclktr.
Kaza içinde adlar Tekir, Frns ve Zeytun olan üç ufak çay vardr. Göredin
bölgesinde birleerek Mara ile Zeytun snrn belirleyen bu çaylar, Çakrdere mevkiinde
Ceyhan nehrine dökülürler.
Elbistan Kazasna Dair Genel Bilgiler
Elbistan kazas Mara’n kuzeyinde, Mara’a 24, Halep’e de 68 saat mesafededir.
Bu kazann kuzeyinde Sivas vilayetinin Gürün ve Darende kazalar, dousunda
Elaz vilayetinin Acada ve Besni kazalar, batsnda yine Sivas vilayetinin
Aziziye kazas ve güneyinde de Zeytun ve Pazarck kazalar bulunur. Halk Türk,
Çerkez, Çeçen ve Kürtlerden oluur.
Elbistan kasabas ar da eteinde ve Ceyhan nehrinin ortasnda bulunmaktadr.
Kasabada 1 hükümet kona, 1 redif deposu, 11 cami, 3 mescit, 11 iptidai
mektebi, 1 rütiye mektebi, 4 sbyan mektebi, 5 medrese, 1 kütüphane, 3 kilise, 1.464
hane, 347 dükkân, 1 hamam, 4 frn ve 7 han vardr.
Elbistan’a bu adn verilmesinin nedeni, konumu itibaryla bir bahçeye benzemesinden
ileri gelmektedir. Bostan kelimesinden türemitir. Baz Arap tarihlerinde
ve corafya kaynaklarnda adnn Eblistin eklinde de yazld görülmektedir.
Elbistan Dulkadirolu beyliinin Mara’tan önceki merkeziydi. Elbistan’da Yarpuz
veya Efsus256 adnda bir kasaba bulunur. Bu kasabada 2.556 nüfus yaamaktadr.
Efsus kasabas nahiye merkezidir.
Elbistan’a alt saat mesafede, tatan yaplm birer büyük aslan ve kaplan
heykeli bulunmaktadr. Üç saat mesafede de alt arn uzunluunda, iki arn eninde
eski bir yapnn kalntlar ile eski bir dikilita bulunur. Ayrca kazada Hurman,
Çerki ve Kzkalesi adnda üç tarihi kale kalntlar bulunur. Hurman kalesi ufak bir
tepenin üzerinde, kazaya 9 saat mesafededir ve etrafndan Hurman nehri geçmektedir.
Duvarlar yaklak alt arn yüksekliinde olan kalenin kaplad alan da yaklak
olarak 500 zira’dr. Kalenin içinde birçok oda bulunur. Bu odalarn zamanla iç
duvarlar yklm olmasna ramen, d duvarlar hâlâ ayaktadr ve baz duvarlarnda
eski Rumca yazlar bulunmaktadr.
Topraktan olumu alt kalenin bulunduu kazada ayrca, Besni yolu üzerinde
Fahrettin Han ve Kurt Han harabeleri de bulunmaktadr.
Kasaba merkezinde Selçuklulardan kalma Alâeddin b. Keykubat tarafndan
ina edilen kâgir ulu cami, tek kubbeli nadir bir eserdir. Ayrca Tekke adyla bilinen
bir eski bina bulunmaktadr.
Elbistan kazasnn havas bir dereceye kadar lman ve arazisinin verimlilik
derecesi oldukça iyidir. Yetien hububatlar genellikle buday, arpa, nohut, merci-
256 Afin.
145