[PDF] EHLİBEYT MEKTEBİ

İmam'ın Kum'daki vakıflarıyla ilgilenmekle görevli Salih b.
Muhammed b. Sehl, onun Kum'daki ashabından bir diğeridir.
İmam Rıza'nın (a.s) Horasan'a yolculuğu ve insanlarla diyalogu
sayesinde, vekil ağı ve insanlarla ilişkisi üst düzeye varmıştı.
İmam Hadi (a.s) Döneminde Şia
Bu dönemde Şiîlerin çoğu Kufe'dendi. Bazıları hakkında kullanılan
"Kufi" lakabı bunun en iyi göstergesidir.
İmam Cafer Sadık (a.s) ve İmam Muhammed Bakır (a.s) dönemi
sonrası İmamların ashabından bazısı "Kummi" lakabıyla
anılırdı. Bunlar aslında Kum'a yerleşen Arap asıllı Eş'arîlerdi.
İmam Hadi (a.s) döneminde Kum, İranlı Şiîlerin en önemli
merkeziydi, bu şehirde yaşayan Şiîlerin İmamlarla çok güçlü irtibatları
vardı.
İki "Abe" (veya "Save") ve Kaşan şehirleri de Şiî öğretilerden
etkilenmiş ve Şiî görüşlü Kum halkını izliyorlardı. Bazı rivayetlerde
Kaşanlı Muhammed b. Ali'nin İmam Hadi'den (a.s) tevhitle ilgili
sorduğu sorular nakledilir. 1
Kum halkının İmam'la malî ilişkileri de vardı. Bu hususta
Kum ve ona bağlı bölgelerin durumunu ve haberlerini İmam'a
ulaştıran Muhammed b. Davud Kummî ve Muhammed Telhî'den
bahsedilir. 2
İran'ın diğer şehirlerinde yaşayan Şiîler da imamlarla irtibat
halindeydiler. Bu, İran şehirlerinin bir çoğunun Emevîler ve Abbasilerin
nüfuzu nedeniyle Sünni olduğu bir dönemde gerçekleşiyordu.
Deylem, hicretin ikinci asrının sonlarına doğru bir çok
Şiîyi kendinde barındırıyordu. Ayrıca Irak'a yerleşen
Deylemlilerden bazıları Şiî olmuşlardı.
İmam Hadi'nin (a.s) Hemedan'daki vekiline yazdığı mektubu
içeren bir rivayette şöyle geçer: "Hemedan'daki dostlarımıza
sizi tavsiye etmişim." 3
1- el-Kafi, c.1, s.102; Şeyh Saduk, et-Tevhid, s.101
2- Meşariku'l-Envar, s.10; Müsnedü'l-İmami'l-Hadi, s.45
3- Rical Keşşi, s.610