Direnisin@Hali2

36 37İddiaya göre etnik grup üyeleri gelen yardımları zehirliyordu. Oysamesajın kaynağı lokasyon sınırdan çok ötede idi. Bu sayede bir provokasyonunönüne geçildi. Skype grubunun üyelerinden birinin birGSM şirketindeki bağlantısı sayesinde lokasyon bilgisine ulaşılabilmişti.Güvenilir 100 kişiden oluşan bir grupta bile kolektif akıl devreyegirecek ve yüksek oranda doğrulama yapılabilecektir.Başka bir pratik geleneksel medyayla sosyal medya iş birliği olabilir.Bu konudaki en güzel örneklerden birini BBC gerçekleştiriyor. BBCçalışanları kullanıcı katkılarına açtıkları sayfalarda ya da kanallardaprofesyonel destek veriyor ya da inceleme yapıyorlar. BBC elindekiprofesyonel kaynaklarla, örneğin hava durumu verileriyle ya dafotoğraf incelemesi yapacak araçlarla, kullanıcı verilerini incelemeyealıyor. Aslında sıradan kullanıcıların sahip oldukları araçlar veuzmanlık alanları BBC gibi kurumlarla bile yarışabilir ama bu kurumlarhazır ve işe odaklı editörlerle doğrulamayı hızlandırabilirler.Bu konuda CNN biraz daha geride olabilir. iReport gibi kanallarındaveriyi editöryal süzgeçten geçirmede yetersiz kalma durumlarıçokça görülüyor. Örneğin Gezi direnişi sırasında portakal gazı atıldıhaberinin kaynağında bir CNN ireport haberi vardı. Birçok kullanıcıCNN ibaresini görünce bunu CNN haberi sandı, oysa burasıCNN’nin sıradan kullanıcılara açtığı bir sayda idi ve bir kullanıcınındoğrulama yapmadan gönderdiği habere dayalıydı.Başka bir örnek ise çevrimiçi olarak örgütlenmiş Standby VolunteerTask Force 23 . Dünyanın herhangi bir yerinde bir kriz olduğundaonlar da gelen hesapların kontrolüne başlıyorlar. Facebook ya daTwitter hesaplarının sahte olup olmadığı kontrol ediliyor öncelikle.Klout gibi yerlerde hesabın reytingi de kontrol edilebilir. Bir hesabıkimlerin takip ettiği, hesabın ne kadar süredir açık kaldığı vb birçokunsura bakılarak hesap sahte olmasa bile ne kadar güvenilir olduğubelirlenebilir. Reytingi yüksek olsa ve güvenilir sayılsa bile bazıhesapların yanlış bildirimler yaptığı da unutulmamalı. Türkiye’dedoğrulat.com ya da doğrulukpayi.com gibi yeni çıkan web projeleribu Task Force’un üstlendiği görevi Türkiye’de gerçekleştirebilir.Doğrulat.Com, Snoops.com’tan ilham almış gözüküyor. Snoopskomplo teorilerini çürütmeyi kendine vazife edinmiş alanındaki enbüyük projelerden biridir. Türkiye’de de gönüllüler sayesinde benzerbir proje ortaya çıkabilir. Doğrulat.com’un da bu arada gönüllüyeihtiyacı var. Sosyal medyada dolaşan verileri kitlesel olarak inceleyebilir,beşli değerlendirme skalasında yalandan doğruya kadar,yarı doğru – yarı yalan gibi etiketleyebiliriz.Son olarak da Mısır’daki Ushahidi ekibinden bahsedilebilir. Haritalandırmaprojelerinin ilklerinden biri olan Ushahidi’de bir olay haritayaişlendiğinde editöryal ekip mümkün olan durumlarda bizzatolay yerine gidip işlenen haberin doğruluğunu araştırıyordu. Buradada çevrimiçiyle çevrimdışının hayati bir entegrasyonu gözüküyor.Gönüllülerin fiilen sahaya çıkıp inceleme yapmasıyla başka birtür doğrulama yapılmış oluyor.Muhtemelen önümüzdeki yıllarda yepyeni araç ve olaylarla yenidoğrulama pratikleri ortaya konulacak. Genel olarak sosyal medyaüzerinden haber iletimi konusunda ana akımda yaygın bir güvensizlikvar. Bu güvensizliğin görece dayanaksız olduğuna dair birçokörnek ortaya konulmuş durumda. Yine de bundan sonraki dönemdedaha belirleyici örneklerin ortaya çıkacağına inanıyorum....23 “Standby Task Force | We believe that digital volunteers are ...” 2010. 24 Aug. 2014