Direnisin@Hali2

72 73nişe oradan destek vermiştir (a.g.e. :1213). 2008’de artan enflasyonave düşen maaşlara karşı düzenlenen grevle kurulan 6 Nisan Hareketi’nin(Faris 2008) destekçileri de Facebook ve soysal medyada aktifolan ve 25 Ocak gösterilerinde yer alan öncü önemli örgütlerdendir.Gösteriler sırasında Mısır içinde ve dışında milyonlarca insan bilgialışverişi ile direnişe destek olmuştur. Aynı zamanda Tunus’ta patlakveren olayların 14 Ocak’ta Ben Ali’nin sonunu getirmesi, benzersosyo-ekonomik ve siyasal atmosferin etkisiyle Kahire’deki 25 Ocak‘Öfke Günü’yle (Frangonikolopoulos ve Chapsos 2012: 15) başlayandirenişin başarı ile sonuçlanmasına katkıda bulundu. Aynı dili veaynı coğrafyayı paylaşan, onlarca yıldır diktatörlükle yönetilen her ikiMüslüman ülke halkı, direniş ve dayanışma konusunda birbirlerinedestek oldular. Her ülke halkı kendi eylemlerini planlarken diğer ülkedeolup bitenleri yakından takip ediyor ve uluslararası kamuoyu ilepaylaşıyorlardı. Mısırlı ve Tunuslu sanatçı ve oyuncular da halklarıortak mücadeleye çağıran mesajlar ve videolar yayınlayarak, başkaldırınındaha da popülerleşmesinde rol oynamışlardır.Bunun yanısıra, Kahire’deki Tahrir Meydanının milyonlarca kişiyialma kapasitesi, çevresindeki binalardan gösterilerin güvenli olaraksürekli kaydının alınmasının mümkün olması ve metro ağının şehrinher yerinden kolaylıkla toplanılmasını sağlaması birliği ve dayanışmayıetkili kılmıştır. 28 Ocak’ta internet ve cep telefonu operatörlerininkesilmesi de Mısırlıları durdurmamış, sabit hatlardan yurtdışıaramaları yaparak ve Twitter’a bağlanmanın başka yollarını bularakolup biten hakkında haber alışverişini sürekli tutmuşlardır. Bu yenideneyimler, hem yeni eylem olanakları hem de yeni bilgi teknolojileriningeliştirilmesinde son derece öğretici olmuştur. Örneğin, Twittermühendislerinden bir grup, sesli mesajları twitter mesajına dönüştüren‘speak to tweet’ özelliğini yaratmışlardır (a.g.e:1216).Sosyal medyanın baskıcı rejimlere karşı demokrasi ve insan haklarıgibi siyasal değerlerin Kuzey Afrika ve Ortadoğu toplumlarında yayılmasıiçin bir katalizör olduğunun altı çizilirken halk ayaklanmalarındasosyo-ekonomik boyutlarını yani sosyal adalet ve eşitlik taleplerininihmal edilmemesi gerekir. Fadl Al Tarzi’nin ”Sosyal Medya veArap Baharı” başlıklı Arap Medyası’nın Etkisi raporuna (2011) göresosyal medya, zengin ve fakirler arasında iletişim yokluğunu aşarakrejime karşı sosyal sınıfları birleştiren kolektif bir hareket yaratılmasınısağlamıştır. 2010 yılında sosyal medyada Arap tartışmalarının%50’sini sosyo-ekonomik konular teşkil ederken, bu yüzde 2011’de37’ye gerilemiştir. Siyasal konular ise 2010’dan 2011’e %35’ten %88’eyükseliş göstermiştir. Raporun üç önemli bulgusu vardır. Birincisi,Arap dünyasında artan neo-sosyalizm eğilimidir. Online konuşmaların%70’inde halk, ekonomi ve iş dünyasında hükümetin daha genişrolü olmasını, devlet kadrolarının ve kamu teşviklerinin artmasını,büyük şirketlerin millileştirilmesini (Özellikle Mısır’da) isterken,özelleştirme planlarına karşıdır. İkinci siyasal bulgu, daha çok iç işlerinedönük tartışmaların artıp ABD ve İsrail gibi yabancı aktörlerinbahsinin daha olumsuz olduğu ve azaldığı yöndedir. Son olarak diniaçıdan üçüncü bulgu, Müslüman Kardeşler ve Salafiliğin yükselişeğiliminde olduğunu ortaya konmuştur (a.g.e: 21).Sokak protestolarının mı online tartışmaları beslediği yoksa digitaltartışmaların mı insanları halk ayaklanmalarına sevk ettiğini belirlemekzor olsa da, Mısır ve Tunus’taki bulgular demokrasi ve özgürlükhakkındaki online tartışmalardaki yükselişin büyük kitle hareketlerinive olayları öncelediğini ortaya koymuştur. Sosyal medya demokratikidealleri bölgesel ve uluslararası sınırlara taşımıştır. Örneğin,Mısır’da Mübarek’in istifası haftasında ülkedeki siyasal değişim hakkındatweeter’da iletiler bir günde 2300’den 230.000’e fırlamıştır. İstifaettiği gün, 11 Şubat 2011’de ülke dışından bu haberi yayan 225.000tweet atılmıştır. Özetle, sosyal medya Arap toplumlarında sadece siyasalayaklanmaları harekete geçirmedi, uluslararası kamuoyunundikkatini her bir ülkede olup bitenin içine çekti. Halkların özgürlükmücadelesi için küresel bir diyalog alanı oluşturmuştur.Arap Baharını Sosyal Medya Merkezli AçıklayanYaklaşımlara EleştirilerSoysal medyanın siyasal hareketlerdeki rolünü değerlendirirken hangiörneklere ve hangi göstergelere bakılarak değerlendirildiği doğruçıkarımlara varmak açısından önemlidir. Arap baharı sürecindekirejim değişikliklerine neden olan gelişmelere sosyal medya merkezliyapılan açıklamalarda diğer sosyal ve ekonomik faktörler de medyanınönemini öncelemeden ve abartmadan hesaba katılmalıdır. Bundandaha önceki dönemlerde hiçbir halk ayaklanmasında Twitter yada Facebook’un olmadığı düşünülürse sosyal medyanın haksızlığa,yoksulluğa, yoksunluğa ve eşitsizliğe karşı kolektif eylemlerin ve direnişin‘ne yeter ne de gerekli nedeni olmadığı’ (Faris 2012:4) sonucu-