112 113binden fazla, onlara da erişim topluca yasak. Türkiye’de yasaklı 14hesabın tweet ve takipçi sayısı şöyle:Hesap Adı Takipçi Tweet@HARAMZADELER333 498,511 523@haramzadeler0 1,627 36@BASCALAN 394,017 723@CanliEbru 64,787 4,266@apriljolieolson 185 98@drasuman34 873 2,573@bulutalti 1,668 3,159@superdenizciler 1,402 7,941@GolcukTersaneKo - -@vagasstits 131,520 40,949@orosbu_yelda 3,189 3,789@orgidee79 16,061 52,915@AvaKelly8 2,695 795@hangarinsesi 1,192 1,061[Kaynak: Chilling Effects arşivi ve Twitter’da erişime açık bilgi. (1)]“Müstehcenlik” nedeniyle engellenen hesaplar ile askeri personelhakkında dedikodu yayan hesapları elediğimizde dahi durum iç açıcıdeğil. Özellikle yolsuzluk, rüşvet ve siyaset-işinsanı ilişkileri ileilgili iddiaları gündeme getiren @HARAMZADELER333, @BASCA-LAN ve @CanliEbru hesaplarından atılan yasaklı tweetlerin sayısıtoplamda 5 binden fazla.Bunların yanında bir de içeriği nedeniyle engellenmiş onlarca tweetvar. Aşağıda açıklayacağım gibi, son haftalarda özellikle UlaştırmaBakanı Lütfi Elvan Twitter’da kendisi ile ilgili içeriği tarayarak hakaretveya eleştiri içeren tweet’leri topluca şikayet etmeye başladı.Mahkemeler de çoğunlukla yolsuzluk iddiaları veya kötü yönetimile ilgili eleştirilere yer veren bu tweet’leri “kişilik haklarına saldırı”kabul ederek topluca yasaklıyor.Bu yeni sansür yöntemi bir hesabı bütünüyle kapatmaktan daha azdikkat çekiyor belki ama belirli bir konuya ilişkin tüm içeriği kaldırmaamacı nedeniyle çok daha tehlikeli.Aşağıda farklı başlıklar halinde önemli yasakları ve endişe verenyasaklama süreçlerini derlemeye çalıştım. Bu bilgiler ışığında durumunvahametini ve çözüm önerilerini sonuç bölümünde tartışmayaaçacağım.OyYokHırsıza: Binali Yıldırım vs. Twitter18 Mart 2014’te İstanbul Anadolu 5. Sulh Ceza Mahkemesi döneminUlaştırma Bakanı Binali Yıldırım ve oğlunun talebi üzerine@oyyokhirsiza hesabına erişimin engellenmesi kararını verdi. Mahkemekararında ilgili Twitter hesabının kişi haklarını ihlal eder şekildeiddialara yer verildiği ve bunun basın özgürlüğünün sınırlarınıaştığı belirtiliyordu.20 Mart’ta Erdoğan Bursa’daki yerel seçim mitinginde “Twitter mvitterkökünü kazıyacağız” dedi, akşam saatlerinde de TİB’in internetservis sağlayıcılarına gönderdiği bir kararla tüm Türkiye’de Twitter’aerişim durduruldu.Twitter bu kararı bir üst mahkemeye taşıdı. İstanbul Anadolu 18.Aliye Ceza Mahkemesi 27 Mart tarihli kararında şikayetçi Binali Yıldırım’ınsiyasetçi olduğu için kamu denetimine tabi olması gerektiği,eleştirilere daha toleranslı olması gerektiği, ve yasakların sınırlıolması gerektiğine karar vererek yasağı kaldırdı.Buna rağmen Twitter engellemesi ancak seçimler geçtikten sonra,3 Nisan 2014 tarihinde Anayasa Mahkemesi’ne Kerem Altıparmak,Sezgin Tanrıkulu ve Yaman Akdeniz’in yaptığı bireysel başvuruüzerine kaldırıldı. AYMkararındaki ifade özgürlüğü ve bilgiye erişimhakkı vurgusuna rağmen mahkemelerin Twitter hesaplarınıbütünüyle erişime kapatmaya bu tarihten sonra da devam ettiğinigörüyoruz.Yolsuzluk, kamu yararı ve kişilik haklarıYerel seçimler öncesinde hükümetteki bakanları ve Erdoğan ailesiniiçine alan yolsuzluk ve rüşvet iddialarını gündeme getiren @HA-RAMZADELER333 ve @BASCALAN hesapları 15 Nisan 2014’te şikayetçiRecep Tayyip Erdoğan’ın başvurusu üzerine Ankara 5. SulhCeza mahkemesi kararıyla erişime engellendi.Kararda, ne AYM’nin bilgiye erişim hakkından bahsedilmiş, ne de@oyyokhirsiza kararındaki kamu yararı ilkesi gözetiliyor. Aksine,
114 115kararın gerekçesinde bir siyasetçi olan Erdoğan’a “başçalan” sıfatınınuygun görülmüş olması kişilik haklarına ağır saldırı olarak değerlendiriliyorve 5651 sayılı yasada yer almamasına rağmen “T.C.Başbakanı... küçük düşürecek nitelikte” ifadesiyle TCK 301’e gizlibir atıf yapılıyor.Aşağıdaki bölümde daha ayrıntılı görülebileceği gibi, siyasi birkimliği olan kişilerin eleştiriye daha toleranslı olmaları prensibi bunoktadan itibaren hiçbir kararda yok. Engellemenin ölçülü olmasıprensibi ise bilerek çiğneniyor:@CanliEbru hesabının kapatılmasıhakkındaki karar gerekçesinde sadece 1 tweet’e atıf yapılmasına rağmenkarar hesabın tümden engellenmesi olarak verilmiş.#SansürBakanlığı ve sansürlenecek içerik arama memurlarıYolsuzluk hesaplarının topluca kapatılmasının ardından UlaştırmaBakanı Lütfi Elvan kendisiyle ilgili eleştirilerde bulunan tweet’lerin(hesapların değil) engellenmesi için Ankara 5. Sulh Ceza Mahkemesi’nebaşvurdu. 25 Nisan 2014 tarihli karar her birini farklı bir kullanıcınınyazdığı 68 tweet’i topluca engellemesi açısından literatüregeçecek nitelikte.Pek çoğu 100’den az takipçisi olan bu 68 hesabın tek ortak özelliği“Lütfi Elvan” hakkında eleştiride bulunmuş olmaları. Yani Twitter’agirip “Lütfi Elvan” araması yapmadıkça karşınıza çıkması pek demuhtemel olmayan tweet’ler özellikle bulunmuş ve şikayete konuedilmiş. Aşağıda ekran görüntüsünü aldığım yasaklanan tweet’lerdenbiri CNNTürk’teki Ankara Günlüğü adlı programa katılan LütfiElvan’ın gazetecilere yakışıksız bir soru sormasını eleştiriyor.[Görsel: @Muzaffer_Lale rumuzlu kullanıcının 23 Mart tarihli statüsü. Türkiye’de yasak.]Şikayetlerin devamından anladığım kadarıyla, Ulaştırma Bakanıadına Twitter’da sansürlenecek tweet arayan memurlar ilerleyenhaftalarda arama kelimelerini çeşitlendirmiş ve sansürcü gözlerinidaha da açmışlar. Hiçbir açık hakaret içermeyen şu tweet bile sansürlenmiş.[Görsel: @ozan_dmrc rumuzlu kullanıcının 28 Mayıs 2014 tarihlistatüsü. Dünden itibarenTürkiye’de o da yasak.]Öncekinden farklı olarak son kararlar topluca değil her tweet içinayrıyazdırılmış.Mahkeme kararı beklerken yıllarını cezaevinde tutuklu geçirenlerinolduğu bir adalet sisteminde böyle bir tweet için bile mahkemeyebaşvurulmuş, karar aldırılmış ve bunun TİB eliyle Twitter’ın SanFrancisco’daki genel merkezine kadar gönderilmiş olmasını utançverici buluyorum.Ve diğerleri: Ordu içi dedikodu, gelişi güzel pornoYolsuzluk iddialarına yer veren hesapların kapatılması ve siyasetçilerieleştiren tweet’lerin topluca sansürlenmesi kadar endişe vericiolmasa da diğer sebeplerle engellenen hesaplar ülkenin sansürcühalini detaylandırıyor.@bulutalti, @superdenizciler, @hangarinsesi ve @GolcukTersaneKoaskeri personel arsındaki dedikoduları kimi zaman ilkokulseviyesinde karikatürlerle paylaşan hesaplar. Konu ettikleri kişilersiyasetçi olmadığı için Twitter’ın kişisel hakları koruyan kurallarıonlar için de geçerli sayılabilir; örneğin @GolcukTersaneKo hesabı
Change language