Direnisin@Hali2

124 125Temel hak ve hürriyetler çalışılırken negatif, pozitif, aktif; ya da sosyal,ekonomik, kültürel; ya da kuşaksal çeşitli kategorizasyonlar yapıldığıgörülebilse de, bu kategorizasyonlar temel hak ve hürriyetlerinönemine veya önceliğine ilişkin bir ayrım değil, kronolojik, akademikve doktrinsel tanımlama ve açıklama amacıyla yapılan ayrımlardır.Temel hak ve hürriyetler bir bütündür ve bu haklar bir arada var olmadıktan,kullanılmadıktan sonra özgürlükten söz edilemez.Bizim ana konumuz Internet ekseninde kalacağından biz de kuşaksalolarak özetle temel hak ve hürriyetleri aşağıdaki şekilde kategorizeedebiliriz:Birinci kuşak haklar: Vücut bütünlüğü ve yaşam güvenliği, konut dokunulmazlığı,düşünce hürriyeti, siyasal haklar.İkinci kuşak haklar: Çalışma ve hayatını idame ettirme, dinlenme,emeklilik, sağlık, barışçı toplanma, seyahat ve mülkiyet gibi sosyal veekonomik haklar.Üçüncü kuşak haklar: Çevre hakkı, barış hakkı, gelişme ve fırsat eşitliğihakları.Dördüncü kuşak haklar: Internete erişim ve birlikte gelişecek şu andatartışılan haklar.III. Temel Hak ve Hürriyetlerin SınırlandırılmasıTemel hak ve hürriyetlerin bu makale bakımından da en önemli niteliklerindenbiri prensip olarak dokunulmaz olmasıdır. Yani, temel hakve hürriyetlerin sınırlandırılması ancak aşağıdaki unsurlar dahilindeve bunlara uygun olarak yapılabilir:1. Savaş, sıkı yönetim, seferberlik, olağanüstü hal gibi mutlak gerektiricive yakın bir tehdit bulunmalıdır.2. Sınırlama söz konusu tehdidi giderme amaçlı olmalı ve buamaçla orantılı bir sınırlama yapılmaldır.3. Sınırlama kanunla yapılmalı ve sınırlamanın çerçevesi amaç,araç ve süre bakımından belirlenmelidir.4. Bu şekilde belirlenen sınırlama, amacını aşmamalı ve amacı dışındakullanılmamalıdır.2001 yılında Anayasa’da yapılan bir değişiklikle temel hak ve hürriyetlerinkamu güvenliği, ülkenin bölünmez bütünlüğü, özel hayatınve meslek sırlarının korunması gibi amaçlarla da sınırlanabileceğineilişkin bir hüküm getirilmiştir.Temel hak ve hürriyetler ancak bu şekilde sınırlanabilecek olsa da,getirilebilecek kanuni sınırlar bakımından da mutlak anayasal çerçevevardır.Savaş ve olağanüstü hallerde dahi kimse düşünce ve kanaatlerindenötürü suçlanamaz ve bunları açıklamaya zorlanamaz. Herhalukarda,uluslararası hukuktan kaynaklanan yükümlülükler ihlal edilemez.Hukukumuzda da sınırlamaların demokratik toplum düzeninin gereklerineaykırı olamayacağı ve öngördükleri amaç dışında kullanılamayacağıkabul edilmiştir. Burada altı çizilmesi gereken nokta“demokratik toplum/rejim” anlayışıdır. Türkiye, Strasbourg ruhunu,Avrupa Birliği (“AB”) Kopenhag siyasi kriterlerini benimsemekle, yukarıdadeğindiğimiz uluslararası sözleşmelere taraf olmakla ve ABmüktesebatına uyum gayretiyle zaten aslında “demokratik toplum”derken neyi anladğını ortaya koymaktadır. Bu anlayış Anayasa Mahkememiztarafından da kararlarında atıfta bulunulan batı uygarlığındabenimsenen demokrasi anlayışıdır.Uluslararası hukuktan kaynaklanan yükümlülükler dediğimizde aklımızaİHEB ve AİHS hükümleri, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi(“AİHM”) kararları ve bunlardan kaynaklanan yükümlülüklerimizgelir.Ancak, yine temel hak ve özgürlükler çerçevesi içinde olan angaryayıönleme, çocuk işçiliğini önleme, işçi hakları, işçi sağlığı ve iş güvenliğiesasları, ağır ve tehlikeli işlerde insani çalışma şartlarına ilişkinstandartları getiren Uluslararası Çalışma Örgütü (“ILO”) ve onun sözleşmelerive ek sözleşmeleri gibi farklı uluslararası enstrüman ve angajmanlardankaynaklanan yükümlülüklerimiz de vardır.AİHS de bazı hallerde temel hak ve hürriyetlerin kısıtlanmasını öngörmektedir.Ancak, AİHM bu kısıtlama şartları testini ulusal varlığıtehdit eden durumlar kavramı üzerinden yapmaktadır. Savaş ve ulusalvarlığı tehdit eden sair haller sadece belli bir grubu ya da gruplarıveya kişi ya da kişileri değil tüm nüfusu tehdit etmeli ve tüm toplumunkamu düzenini ve kamu sağlığını olağanüstü bir boyutta, gerçekleşmesikesin ve yakın bir tehlike olması halinde bunun temel hak