64 65SonuçVali’den Gezi’ye Tweet: Aranızda OlmakİsterdimVali Mutlu sabah 5.30’da resmi twitter hesabındanGezi direnişçilerine seslendi: Gençler,Gezi Parkı’nda kuş sesleri, ıhlamur kokusuve arı vızıltısıyla huzurlu bir sabah varmışdoğru mu? Aranızda olmak isterdim.”İstanbul Valisi Hüseyin Avni Mutlu sabah5.30’da resmi twitter hesabından Gezi direnişçilerineseslendi: Gençler, Gezi parkındakuş sesleri, ıhlamur kokusu ve arı vızıltısıylahuzurlu bir sabah varmış doğru mu? Aranızdaolmak isterdim.”Vali Mutlu saat 2.30’da attığı tweetle herhangibir müdahale olmayacağını yazdıktan sonrasaat 5.30 itibariyle şu tweetleri attı: (…)İstanbul - BİA Haber Merkezi/09 Haziran2013, PazarYeni medya içinde alternatif iletişim mecraları, toplumsal, politikve etik olarak sorumlu habercilik anlayışı geliştirerek, toplumundemokratik yapısının gelişmesinde ve hak ve yurttaş haberciliğininuygulanmasında öncü rol oynamaktadır.Batıda hayli ilerleme kaydeden alternatif medya, günümüz Türkiye’sindede son yıllarda giderek gelişme göstermekte, yeni medyaortamında alternatif habercilik mecraları sayıları her geçen gün artaraketkinliğini sürdürmektedir.Alternatif söylem geliştiren ve alternatif gazetecilik pratiklerinisürdüren bir haber kanalı da bianet.org haber sitesidir.Bianet.orghaber sitesinde Gezi eylemlerinin başladığı ve yoğunlaştığı Mayıssonlarından 15 Haziran’a kadar ele aldığımız Gezi eylemleriyle ilgilihaberlerde, sitenin, alternatif gazetecilik pratikleriyle, alternatifbir söylem ürettiği gözlemlenmektedir. Konuyla ilgili olarak habersitesinde, ayrımcılığa, ötekileştirmeye karşı, eleştirel, muhalif, halktanyana habercilik, kadın haklarına ve kadınların seslerine duyarlı,‘kadın odaklı’ habercilik, kamuya açık, herkesin sesine yer veren‘katılımcı’ habercilik,konuya derinlikli bakış açısı getiren, toplumsalkrizlerin çözülmesinde yaratıcı ve eleştirel fikirler ortaya koyan habercilikve çatışma ve kriz durumlarında tüm tarafların görüşüneyer veren diyaloğa, uzlaşmaya dayalı habercilik anlayışının geliştiğigözlemlenmektedir.Kaynakça-Çoban, B. (2010) “Toplumsal Çatışma, Demokratik İletişim ve AlternatifMedya”. Marmara İletişim Dergisi. Sayı:17. Temmuz 2010, İstanbul.1-20.-Erdem, D. (2013) “Yeni Medyada Yeni Toplumsal Hareketler: GençSiviller Örneği-Siyasal Söylem, Demokratik Bilinç, Etik, Siyaset veTartışma Kültürü”. Book of Proceedings-International Symposium onLanguage and Communication: Exploring Novelties. Volume 5. IICS,Institute of Language and Communication Studies, June 17-19, 2013,İzmir.-Karlı İ. ve Budak Y. (2012) “Alternatif Medya Olarak BİANET”. AlternatifMedya ve Alternatif Gazetecilik içinde. (Ed. Ö. Özer). Literatürk:Konya.-Köse H. (2007) Küresel “Akıntıya Karşı” Sivil Arayışlar-AlternatifMedya. Yirmidört Yayınevi: İstanbul.-Kürkçü E. (2008) “Bir ‘Bağımsız Medya’ Deneyimi Olarak bianet”. 03-05 Kasım 2006/İstanbul Uluslararası Bağımsız Medya Forumu-BaşkaBir İletişim Mümkün/Bildiriler içinde. (Haz. S. Çelenk). IPS İletişimVakfı: İstanbul.-Mater N. (2008) “Kadın Odaklı Habercilik ve bianet”. 03-05 Kasım2006/İstanbul Uluslararası Bağımsız Medya Forumu-Başka Bir İletişimMümkün/Bildiriler içinde. (Haz. S. Çelenk). IPS İletişim Vakfı:İstanbul.-Özer, Ö. (2012) Alternatif Medya Alternatif Gazetecilik-Türkiye’deAlternatif Gazetecilik Üzerine Değerlendirmeler. Literatürk: Konya.-Şinar, D. (2008) “Bağımsız Medya ve Barış Gazeteciliği”. 03-05 Kasım2006/İstanbul Uluslararası Bağımsız Medya Forumu-Başka Bir İletişimMümkün/Bildiriler içinde. (Haz. S. Çelenk). IPS İletişim Vakfı:İstanbul.
66 67Arap Baharı Sürecinde Sosyal MedyanınSiyasal Direnişteki RolüFiliz Çoban *Giriş17 Aralık 2010 günü 26 yaşındaki Tunuslu seyyar satıcı MohammedBouazizi, Sidi Bouzid şehrinin yerel hükümet binası önünde kendiniyakarken, bu intihar girişimiyle ülkesindeki protesto hareketlerindenYasemin Devrimine ve domino etkisini andıran Kuzey Afrika ve Ortadoğu’dakiArap Baharına uzanan süreci de ateşleyeceğini neredenbilebilirdi? Halkın %40’ının fakir ve gençlerin %50’sinin işsiz olduğuArap toplumlarından birinde yaşamak için seyyar satıcılık yapmaktanbaşka çaresi olmayan, hatta onu da engelleyen bir sistemdevar olmaya çabalayan sıradan bir gençti; son sözleri ‘Nasıl yaşamamıbekliyorsunuz?’ oldu. Bu süreç hem insanca yaşamak talebiyle birbireyin eyleminin ve internet tabanlı yeni örgütlenme biçimlerininsivil toplum ve devlet ilişkilerini dönüştürebildiği yeni bir dönemindoğduğunu gösterdi.İfade özgürlüğü, basın özgürlüğü ve serbest seçimlerin olmadığı vehukuksal olarak garanti altına alınmadığı sistemlerde teknolojininsiyasal kullanımı vatandaşların hak ve özgürlük taleplerine cevapbulmak için iletişimsel bir araca dönüşmektedir. Sosyal medyanınkitlelerin ortak taleplerini ifade etme, tanımlama, birlikte hareketetme ve örgütlenmedeki rolünün Arap dünyasında totaliter ve baskıcırejimlerin devrilme sürecinde etkili olduğu iddia edilmektedir(Faris 2012; Eltany ve Wiest 2011; Al Tarzi 2011). Bununla birlikte,literatürde sosyal medya ve yeni bilgi teknolojilerinin siyasal etkileriüzerine bir fikir birliği yoktur. Yine de temel olarak ‘siberiyimserlerekarşı siberşüpheciler’ (Aday ve diğerleri 2012: 4) ya da ‘tekno-ütopyacılarakarşı tekno-disütopyacılar’ (Christensen 2011:157) olmak üzereiki kamptan bahsedilebilir. İyimser yaklaşım, sosyal medyanın devletlerinbaskıcı ve otoriter yapısını erozyona uğratıp yeni örgütlenmeformları yaratıp ulaşılması güç sosyal ve siyasal özgürlük alanlarınıgenişleten ve hızla yayan bir araç olarak değerlendirirken (Howardand Hussain 2011), şüpheci yaklaşım sosyal medyanın etkili olabileceğisosyo-politik bağlamın önemini vurgulamaktadır. Şüpheciler,siyasal hareketlerin geleneksel biçimlerde örgütlenmeye devam ettiğineve sosyal medyanın etkisi konusunda neden sonuç ilişkisininkurulmasındaki risklere diktatörlerin de bu araçları kullandığını hatırlatarak(Mozorov 2011) dikkat çekmektedir.Bu iki yaklaşımın iddialarının metodolojik açıdan empirik verilerile desteklenmesi gerekmektedir. Bu çalışma, Arap Baharı sürecindesoysal medyanın halk ayaklanmalarındaki etkisini, iki yaklaşımı dagöz önüne alarak daha önce yapılmış teorik ve empirik çalışmalarıneleştirel bir analiziyle tartışmaktadır. Sonuç olarak, ‘Yeni medyanınbir parçası olarak sosyal medya Arap Baharına neden olmuştur’ teziyerine ‘Sosyal medya bireylerin davranışlarını etkileyip protestolarınulusal ve uluslararası örgütlenmesinde siyasal atmosfer izin verdiğiölçülerde rol oynamıştır.’ tezini savunmaktadır. ‘Twitter Devrimi’ kavramıyerine ‘sosyal ağ direnişi’ kavramını kullanıp, sebep-sonuç ilişkisinedeğil, sürece odaklanarak olgulara daha kapsamlı bir açıklamagetirip, Mısır ve Tunus örneğine odaklanarak Arap Baharında sosyalmedya ve siyaset ilişkisini anlamaya katkıda bulunmaktadır.Sosyal Medyanın Siyasal Hareketlere Etkisi: ‘Twitter Devrimi’ya da ‘Sosyal Ağ Direnişi’?Yeni medyayı eski medyadan ayırmak güngeçtikçe zorlaşmaktatır. İnternetüzerinden televizyon ve radyo dinlenirken, televizyon haberve programlarında youtube gibi video paylaşım sitelerinden faydalanıldığınıdüşünürsek aralarında birbirini besleyen, simbiyotik birilişki kurulduğunu iddia edebiliriz. Soysal medya, eski ve yeni medyaformlarının karmaşık kategori ve ilişkilerini oluşturan geniş bilgiarenasının bir parçasıdır. Sosyal medya üzerine çalışmalar, siyasetbilimi, uluslararası ilişkiler, iletişim ve sosyoloji gibi farklı akademikdisiplinlerce yapılmaktadır. İnternet tabanlı sosyal ağ, bilgininve dünya görüşlerinin yayılımı ve kullanımı konusunda yeniliklergetirmiştir. Öte yandan bu bilginin kullanımı üzerine çalışmalar insanlarıngündelik yaşamlarını ve siyasal eylemlerini nasıl değiştirdiğikonusunda ipuçları sağlasa da esasen böyle bir doğrusal neden-sonuçilişkisi kurmak güçtür. Bu güçlüğe rağmen, sosyal medya ve siyasetilişkisi arasındaki ipuçlarına ulaşmak güncel sosyal ve siyasal olgularıaçıklamak ve gelecek çalışmalara kaynaklık etmesi açısından, si-* Arş. Gör. / Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Biga İ.İ.B. Fakültesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü
Change language