Direnisin@Hali2

42 43istisnası var: Birincisi, tivitleri nedeniyle gözaltına alınma haberlerindensonra, bir kesim sosyal medya kullanıcısı, otosansür uygulamayabaşladı. İkincisi, (ben dahil olmak üzere) şarjı bitenler,evinde bilgisayar başında oturan arkadaşlarını arayıp “şöyle şöylebirşey oluyor, paylaş” dediler. Bu durumda, içeriği üretenle paylaşan,farklılaşmış oluyor. Bir diğer nokta, şu: Sosyal medyadaki içeriküreticileri, çoğunlukla, aynı zamanda, tüketici. İşlenmiş veri (bilgi,ses, görüntü vb.) az; ham veri, çoğunlukta. Medya ise, bir tüketicideğil üretici olarak, ham veriyi alıp (azıcık ya da çok fazla) işliyor vesunuyor. İçeriğin hem üreticisi hem tüketicisi olmanın üstünlüklerivar. Daha şeffaf bir durum sözkonusu.Medyada ve Sosyal Medyada EşanlılıkMedyada eşanlılık, zayıf. Asosyal medyanın bir örneği sayılabilecekgazeteler, dergiler ve kitaplar, süreci geriden izledi durdu ve öyledevam ediyor. Bu üçlü, önemsizleşiyor ve değersizleşiyor. Olaylar,çok hızlı gelişiyor. 1 Temmuz’da yayınlanacak bir dergi için, bendenbir Gezi yazısı istediler. Son tarih de, 15 Haziran. 15 Haziran’a kadarneler neler olur ve ondan sonraki 2 haftada... Artık, gelişmeleri, gazetedenizleyemediğimiz için, gazeteler de, dergiler gibi, genel geçermakalelere ağırlık vermeye başlıyor. Sosyal medyanın yanında, internetgazeteciliği de önem kazanıyor. Bu durumun diğer dört boyutu,şöyle: Birincisi, internet gazeteciliğinde, sözcük sınırı olmadığıiçin, daha esnek olunabiliyor. İkincisi, internet gazeteciliğinde bolbol fotoğraf kullanılabiliyor. Basılı gazete ise, çoğunlukla, okumuşkesime hitap ediyor. Üçüncüsü, internet gazetesinde link gömülebiliyor.Dördüncüsü, internet gazeteciliğinin masrafı daha düşük. Buliste, daha da uzatılabilir.Gezi Direnişi haberlerini paylaşmak için açılan bloglar, youtube veustream kanalları, Facebook sayfaları vb., önemli bir eksiği doldurmuşoluyorlar. 2012 açlık grevi sürecinde, anaakımdaki sansürükırmak için kurulmuş olan ve yurttaş muhabirlik anlayışıyla muhaliflerarasında önemli bir yer tutan Ötekilerin Postası’nın yanına(http://www.facebook.com/OtekilerinPostasi ), yalnızca Gezi direnişiile ilgili yayın yapan Diren Gezi Parkı sayfası (http://www.facebook.com/direntaksim) gibi örnekler eklendi. Bu hızlı akış, aynı zamanda,doğrulanmamış bilgiler nedeniyle, bilgi kirliliğine de yol açıyor.Örneğin, 1 Haziran’da saat 2:00 gibi, park hâlâ abluka altındayken,Gezi Parkı ve Divan Otel önünde beklediğimiz sırada, sosyal medyadaniletilen bir haber, Mis Sokak’ta 3 ölü olduğu yönündeydi. Kaynak,güvenilir sayabileceğimiz muhalif bir sanatçıydı. Başka bir gün,“meydanda, taraftar grupları, BDP’lilere saldırdı” diye bir bilgi geldi.O da yanlıştı. Yine de, gelen bilgilerin % 99’unun doğru olması bile,büyük bir olay; çünkü devlet ve sermaye güdümündeki medyadakibilgilerin doğruluk payı, % 99’un çok gerisinde. Yeri gelmişken, Bianet’in,bu konuda, 2 Haziran 2013’te, Facebook’ta paylaştığı duyuruyuburada anımsatalım:“Emin olmadığımız, doğrulamadığımız hiç bir bilgiyi paylaşmayalımlütfen. Siz doğrulayamıyorsanız güvendiğiniz birisi doğrulayana kadaryaymayın, duyurmayın. Bekleyin, eğer doğruysa kısa sürede doğrulanacaktır.gelen bilgi çok önemli ve yaşamsal ise en azından “doğrulanmamıştır”notunu koyarak iletin. Dezenformasyon polisin gazından dahatehlikelidir ve bu tutum bugün ve şimdi çok daha önemlidir.Bir sözüm de İMC, Hayat TV, Halk TV gibi yayın kuruluşlarına: Gösterdiğinizgörüntü ve kliplerin kaynaklarını, zamanlarını ve yerini belirterekyayınlayın; çünkü görüntüyü ilk kez gören, doğruluğundan eminolamıyor ve sosyal medyaya ona dayanarak mesaj yolluyor. Bu da bilgikirliliği yaratıyor.”(https://www.facebook.com/groups/302362366863/ )İşin içine, bir de, devlet güçlerinin açtığı sahte hesaplar ve sahteçağrılar girince, bu uyarı, daha da önem kazanıyor. Sosyal medyada,“şurası (hastane, ev, dükkan vb.), direnişçilere açıldı, gelin” ya da“şurası, revir oldu; hemşireler bekliyor” türü paylaşımların bir bölümünün,sonradan, polisin işi olduğu ortaya çıktı. Oralara gidenler,gözaltına alındı. Kısacası, sosyal medyanın eşanlılığının hem olumluhem olumsuz özellikleri var.Bu süreçte, medyanın güvenilirliği sarsıldı. Devlet ve şirket işbirliği,en açık haliyle deşifre oldu. Sosyal medya, bilgi kirliliği nedeniyleeleştirilirken, bir yandan da, medyadan daha güvenilir bulunuyor.Bu güven sarsılması, muhalif kanal ve yayınlara ilgiyi de arttırmışdurumda. Direnişi, başından beri, açıkça destekleyen gazetelerin(Evrensel, Birgün, Cumhuriyet, Aydınlık, Sol, Yurt, Sözcü) tirajlarınınartması beklenebilir (bkz. Medya Tava, http://www.medyatava.com/tiraj ). Ancak, yine de, gazetelerin artık bayat bilgi toplamasıolarak görüldüğü unutulmamalı. Bununla ilişkili bir diğer nokta,medyanın içerik üretiminin planlı olması ve editoryal bir süreçten