52 53lerin güçlendirilebileceğine, bilimsel ve profesyonel açıdan medyanınufkunun genişletilebileceğine ve medyanın daha iyi bir kamu hizmetisunmasının sağlanabileceğine işaret edilmektedir” (Şinar, 2008: 167).Kısacası alternatif medyalar, demokratik iletişimin yaratılabilmesindeve toplumsal barışın sağlanması bakımından önemlidir ve demokratikiletişim kültürünün oluşturulmasında oldukça önemli bir işlev görürler(Çoban, 2010: 90).Alternatif söylem geliştirerek alternatif gazetecilik pratiklerini yıllardıretkin bir şekilde uygulayan bir online haber kanalı da bianet.org 24haber sitesidir. Alternatif haber mecraları arasında bianet.org habersitesi, kurulduğu ilk günden bu yana geliştirdiği alternatif habercilikanlayışı ve benimsediği alternatif söylemle en etkili ve örnek haberkanalı olmuştur.Bianet.org Haber Sitesinde Gezi Haberlerinin AnaliziBianet.org haber sitesinde Gezi eylemlerinin başladığı ve yoğunlaştığıMayıs sonlarından 15 Haziran’a kadar ele aldığımız haberlerde de,sitenin, alternatif gazetecilik pratikleriyle alternatif bir söylem ürettiğini,dil, üslup ve etik açıdan da sorumlu bir yayıncılık yaptığınıgözlemlemekteyiz.Ele aldığımız dönemde irdelediğimiz yaklaşık 90 haberde, ağırlıklıolarak, “ayrımcılığa, ötekileştirmeye karşı, eleştirel, muhalif, güçsüzlerden,ezilenlerden ve halktan yana habercilik”; “kadın haklarına vekadınların seslerine duyarlı, ‘kadın odaklı’ habercilik”; “kamuya açık,herkesin sesine yer veren ‘katılımcı’ habercilik”; “konuya derinliklibakış açısı getiren, toplumsal krizlerin çözülmesinde yaratıcı ve eleştirelfikirler ortaya koyan habercilik”; “çatışma ve kriz durumlarındatüm tarafların görüşüne yer veren diyaloğa, uzlaşmaya dayalı habercilik”anlayışının geliştiği gözlemlenmektedir. Aşağıda bu başlıklaraltında örneklem olarak seçtiğimiz haberlerin analizine yer veriyoruz:Ayrımcılığa, Ötekileştirmeye Karşı, Eleştirel, Muhalif, Güçsüzlerden,Ezilenlerden ve Halktan Yana HabercilikBianet.org sitesinin Gezi Eylemlerinin başladığı Mayıs sonlarındanHaziran 15’lere kadar konuyla ilgili haberlerinde ağırlıklı olarak GeziParkı’nın yıkılmasına karşı tepki gösteren yurttaşların haberlerine24 Bianet.org haber sitesi hakkında daha ayrıntılı bilgi için bkz. İ. Karlı ve Y. Budak (2012) “Alternatif MedyaOlarak BİANET”. Alternatif Medya ve Alternatif Gazetecilik içinde. (Ed. Ö. Özer). Literatürk:Konya.; H. Köse(2007) Küresel “Akıntıya Karşı” Sivil Arayışlar-Alternatif Medya. Yirmidört Yayınevi: İstanbul.; E. Kürkçü (2008)“Bir ‘Bağımsız Medya’ Deneyimi Olarak bianet”. 03-05 Kasım 2006/İstanbul Uluslararası Bağımsız Medya Forumu-BaşkaBir İletişim Mümkün/Bildiriler içinde. (Haz. S. Çelenk). IPS İletişim Vakfı: İstanbul.; N. Mater (2008)“Kadın Odaklı Habercilik ve bianet”. 03-05 Kasım 2006/İstanbul Uluslararası Bağımsız Medya Forumu-Başka Birİletişim Mümkün/Bildiriler içinde. (Haz. S. Çelenk). IPS İletişim Vakfı: İstanbul.ve eylemlerde polisin yoğun saldırısına ve orantısız güç kullanımınadikkat çekilmektedir. Bu haberlerde kullanılan haber başlıkları vespot başlıklarda, eleştirel bir dil olmakla beraber, kışkırtıcı, tahrik edici,saldırgan ve karalayıcı ifadelere yer verilmediği ve haber içeriğindeve haberde kullanılan görsellerde, olayların, olduğu gibi, doğru, vegerçekçi bir biçimde yansıtıldığı görülmektedir:Polis Saldırıyor, Halk TepkiliGezi Parkı’nın yıkılmasına karşı TaksimMeydanı’nda toplanan yüzlerce kişiye polistazyikli su ve gaz bombalarıyla yoğun şekildesaldırdı. Halk ise polis şiddetine karşıtepkiliydi.İstanbul - BİA Haber Merkezi/31 Mayıs 2013,Cumaİzmir’de Sahilde Oturana Bile Polis Şiddetiİzmir’de polis önce Basmane Meydanı’ndatoplanan protestoculara saldırdı. Kitle GündoğduMeydanı’na yöneldi ancak müdahaleburada da devam etti.Taksim Gezi Parkı’nın yıkılmasına karşı çıkanİstanbullulara destek vermek isteyen İzmirlilerepolis saldırdı.İzmir - BİA Haber Merkezi/ 02 Haziran 2013,PazarGöstericilere karşı yoğun polis saldırıları, eylemlerde hayatını kaybedenler,ve eylemlerde yoğun olarak kullanılan biber gazı, gaz bombası,vb. gibi konular haberlerde sıklıkla ele alınırken, polisin yoğunolarak kullandığı biber gazı tabancaları ve gaz bombalarının sadeceinsanlara değil, diğer canlılara, hayvanlara, kuşlara, köpeklere, kedilerede büyük ölçüde zarar verdiğini ve gezi eylemleri sırasında pekçok hayvanın öldüğünü dile getiren, ve konuda duyarlılık yaratmayaçalışan haberler de yer almaktadır ve biber gazının hayvanları nasıletkilediği ve gazdan etkilenen hayvanlara nasıl müdahale edileceğiyönünde uzmanlardan/veterinerlerden görüşler alınarak bilgilendiricihaberlere de geniş yer verilmektedir. Bu bağlamda, Gezi eylemlerisırasında bianet.org haber sitesi, insan hakları kadar, hayvan haklarıve çevreye/doğaya da duyarlı haberlere yer vermektedir:
54 55Gezi’ye Atılan Gazlar Hayvanları daÖldürüyorYeryüzüne Özgürlük Derneği’nden Özgünerve veteriner Sargın, polis şiddetinin hayvanlarınasıl etkilediğini ve hayvanlara nasılmüdahale edileceğini anlattı. UluslararasıHayvan Hakları Mahkemesi’ne şikayet yolda.“Gaz bombasının sesi bile kuşlarıöldürebilir”Klinikte çok sayıda kuş olması dikkatimiçekiyor. Polisin kullandığı biber gazı tabancalarınınve ses bombalarının kuşların uçuşyetisini kaybetmesine ve ölmelerine nedenolabildiğini anlatıyorlar. (…)Ara başlıklar: Biber gazı hayvanları nasıl etkiliyor?/Gazdanetkilenen hayvana nasıl müdahaleedilir?/ Uluslararası Hayvan HaklarıMahkemesi’ne şikayetİstanbul - BİA Haber Merkezi/12 Haziran2013, Çarşamba-Çiçek TahaoğluYine haberlerde, yüzbinlerce İstanbullunun Taksim Dayanışmasınınçağrısıyla Taksim meydanında toplandığı ve Taksim Dayanışmasınınve yurttaşların Gezi Parkı’nın park olarak kalması yönünde taleplerine;sanatçıların direnişte hayatını kaybedenler için yürüyüşlerine,istek, talep ve eleştirilerine; Gezi direnişçilerine gönüllü sağlık hizmetisundukları için haklarında soruşturma açılan sağlık çalışanlarınıneleştiri, şikâyet ve tepkilerine yer verilmektedir. Yine bu haberlerdede geleneksel medyada sıklıkla gözlemlenen halkı galeyana getirecek,çatışma ve kışkırtmaya yol açan ifadelerin kullanılmadığını, olumlu-olumsal,yapıcı bir dil ve üslup kullanıldığını, haberlerde özelliklemağduriyet ve haksızlıklara yer verildiğini/dikkat çekildiğini, ve dahaçok halkın lehine, halktan yana ve halkın/çalışanların sesini yansıtankamusal bir habercilik anlayışının ağırlık kazandığı gözlemlenmektedir.25Bianet.org haber sitesinde, göstericilerin/direnişçilerin ana akım medyayaolan tepkilerinin ve protestolarının da haberlerde geniş yer bulduğuve ana akım medya içinde bazı yayın kuruluşlarının hükümet/iktidar lehine yanlı yayıncılık yapması konusunda yurttaşların tepkilerive eleştirilerine özel bir önem atfedildiği gözlemlenmektedir.Ancak haberlerde ve haber fotoğraflarında yine konu, olduğu gibigerçekçi bir şekilde yansıtılmakta, dil ve üslup olarak abartı ve aşırıifadelere yer verilmemektedir.Yine bu konu bağlamında direnişçilerin ve aktivistlerin, doğru bilgiakışını sağlamak, bilgi akışında sosyal medyanın yerini dikkate almak,ama aynı zamanda yaratılan bilgi kirliliğine dikkat çekmek, vetarihin olduğu gibi doğru bir şekilde kayıt altına alınmasını sağlamakgibi konulardan hareketle Gezi direnişinin kendi medyasını yarattığıhaberlerine de geniş biçimde yer verilmektedir. Geleneksel ana akımmedyada ise bu tür haberlere genellikle yer verilmediğini gözlemliyoruz.Direnişçiler Habertürk’ü Protesto EttiTaksim Gezi Parkı direnişçileri, Habertürkönünde eylemde. Fatih Altaylı bize de sorsana”,“Canlı yayın kaç para” sloganları atılıyor.Taksim Gezi Parkı nöbetçileri, bugün saat19.00’da Habertürk önünde toplanarak kanalıve Başbakanı protesto etti. Fatih Altaylı’nınBaşbakan Recep Tayyip Erdoğan’la yaptığıröportaj bugün saat 16.00’da Habertürk’teyayınlanmıştı.Saat 20.00 itibarıyla protestocular Habertürkbinasının bahçesine girdi. Eylem devam ediyor.İstanbul - BİA Haber Merkezi/02 Haziran2013, Pazar/Çiçek TahaoğluGezi Direnişi Kendi Medyasını YaratıyorBir grup aktivist Gezi’yle başlayıp Türkiye’yeyayılan direniş hareketine dair bilgilerinuluslararası alana doğru aktarılması ve direnişsürecinde bilgi akışını sağlayabilmek içinistanbuldaneoluyor.com’u kurdu.Bir grup aktivist anaakım medyanın suskunkaldığı ya da yönlendirmelerle yayınladığı25 Bkz. “Yüzbinlerce İstanbullu Gezi Parkı İçin Meydanda” /İstanbul - BİA Haber Merkezi/09 Haziran 2013,Pazar-Elif Akgül; “Sanatçılar, Direnişte Hayatını Kaybedenler İçin Yürüdü”/ İstanbul - BİA Haber Merkezi-06Haziran 2013, Perşembe/Beyza Kural; “Sağlık Bakanlığı’nı Hipokrat’a Havale Ediyoruz” /İstanbul - BİA HaberMerkezi/14 Haziran 2013, Cuma/Beyza Kural vb.
Change language