LIFELONG LEARNING CULTURE - İSMEK - İstanbul Büyükşehir ...

HAYAT BOYU ÖĞRENME KÜLTÜRÜ ve MESLEKİ EĞİTİM SEMPOZYUMUHAYAT BOYU ÖĞRENME KÜLTÜRÜ ve MESLEKİ EĞİTİM SEMPOZYUMU• Gereksiz iletişimden kaçınılmalıdır. Aksi halde bürokratik engel çoğalır, hata ihtimali yükselir ve kontrol işlemlerinedaha fazla gereksinim duyulur.• Örgütlerde her bölümün kendi sorumluluklarını rasyonel ve düzenli olarak yerine getirmesi ve amaçlardan sapmamasıgerekir.• Hiçbir fonksiyonun maliyeti sağladığı yarardan fazla olmamalıdır.• Birbirine bağlı ve yardımcı fonksiyonlar konum bakımından birbirine yakın olmalıdır.• Her bölüm, sorumluluğunu yerine getirebilmek için gerekli yetkiye sahip olmalıdır. Bir başka deyişle, yetki ve sorumlulukdengesi kurulmalıdır.• Bir sistem mümkün olduğu kadar esnek olmalıdır.• Yönetim basamakları olabildiğince kısa ve dar tutulmalıdır.• Yetki ve sorumluluklar, politika, ilke ve kurallar ilgili yöneticilere yazılı olarak verilmelidir.• İyi bir sistem; açık, anlaşılır, basit olmalı ve amaç bütünlüğü taşımalıdır.• Fiziksel çevre: İnsan-makine ilişkileri sistemin en önemli öğesini oluşturur. Sadece üretimin teknolojik sonuçlarınıdüşünmek yeterli değildir. Bireyin psikolojisi de önemlidir.Hayat Boyu Öğrenme Sistemi ve İyi Bir Hayat Boyu Öğrenme Sisteminin ÖzellikleriSistem kavramına ilişkin bu bilgilerden sonra “Hayat Boyu Öğrenme Sistemi”nin neyi ifade ettiğini ve hayat boyu öğrenmefaaliyetlerini destekleyecek bir eğitim sisteminin hangi özellikleri taşıması gerektiğini analiz etmek yararlı olacaktır.Hayat Boyu Öğrenme Sistemi; bireylerin bilgi ve beceri edinmelerini destekleyen ve onların öğrenmelerinin eğitimdençalışmaya/işe ve çalışmadan/işten yine eğitime tanınmasını sağlayan, kamu ile özel kurum ve kuruluşlar tarafındanplanlanmış ve koordine edilmiş faaliyetler setidir.Hayat boyu öğrenmeyi desteklemek için bir eğitim sisteminin sahip olması gereken özellikleri şöyle özetlemek mümkündür:• Öğrenenlere mümkün olduğunca yakın bir yerde organize olmalı ve hizmetleri yerel düzeydesunmalı:Çağımızın temel anlayışı zamanın ekonomik değeri oldukça yüksek bir şey olduğudur. Bu açıdan hayat boyu öğrenmefaaliyetlerinin etkin olabilmesi için sistem tasarlanırken mümkün mertebe hedef kitlelere yakın yerde organize olarakhizmetleri yerel düzeyde sunmak önemlidir. Yerel düzeyde bölgenin ihtiyaçları daha iyi bilineceği için ihtiyaçlara uyguneğitim fırsatlarının yaratılması hem bu faaliyetlere halkın katılımını sağlayacak hem de toplum açısından ihtiyacı giderenbir faaliyet gerçekleştirilmiş olunacaktır.• Öğrenmeye erişimi teşvik etmeli ve öğrenme türleri arasında esnekliğe izin vermeli:Hayat boyu öğrenme oranının yükseltilmesi bireylerin bu konuda bilgi sahibi kılınmalarını ve bu faaliyetlere katılmalarıyönünde teşvik edilmelerini gerekli kılmaktadır. Sistem kitlelerde merak uyandıran, katılımı teşvik eden eğitimleri sunacakyapıda olmalıdır. Ayrıca “esneklik”, katılımı arttırmak açısından “olmazsa olmaz” bir özellik olarak kabul edilmelidir.• Kişisel gelişim, aktif vatandaşlık, sosyal içerme ve istihdam edilebilirlik amaçlarını gerçekleştirmeli:Hayat boyu öğrenmenin esası; kişisel gelişim, sosyal içerme, aktif vatandaşlık ve istihdam edilebilirlik amaçları doğrultusundabireylere eğitim fırsatları sunulmasıdır. Bu sayılanlar AB’de ve dünya genelinde genel kabul gören amaçlardır.Gerçekten hayat boyu öğrenme sistemi sistem dışına çıkmış veya çıkma riski taşıyan bireyleri kuşatarak sistemin içineçekmenin önemli bir vasıtasıdır. Bu yönü itibariyle hayat boyu öğrenme sistemi sağlıklı bir toplumun adeta sigortası gibidir.HBÖ sistemi değişen teknolojilere karşı kişileri sürekli olarak “istihdam edilebilir” kılmalıdır. Bu durum, ekonomilerive bireyleri son derece olumsuz yönde etkileyen işsizlik sorunun çözümünde hayati bir öneme sahiptir. Bunun gibi hayatboyu öğrenme sistemi içinde bireylerin kişisel gelişimlerine katkı sağlamak ve onları aktif vatandaşlar haline getirmek,demokratik bir toplum olma noktasında çok değerli işlevlerdir.• Bütün öğrenenleri hesaba katmalı:İyi bir hayat boyu öğrenme sistemi, hizmetlere erişim güçlüğü çeken özürlüler, dezavantajlılar, uzun dönemli işsizlerve kadınlar gibi gruplara öncelik vermelidir. Bu özellik yukarıda belirtilen “sosyal içermeyi sağlama” amacının bir sonucudur.HBÖ sisteminin etkin olabilmesi için örgün, yaygın ve informal eğitimde “öğrenenler” faaliyetin merkezinekonulmalıdır.• Hayat boyu öğrenmenin önündeki engelleri kaldırmak için yeni yollar aramalı:Hayat boyu öğrenme faaliyetlerinin önünde pek çok engel bulunabilmektedir. Bu engeller hayat boyu öğrenme faaliyetlerinekatılma oranlarının düşük olmasının da temel sebeplerini oluşturur. Bu engeller kimi zaman kurumsal tutumlardan,kimi zaman yasal eksikliklerden, kimi zaman ise bireylerdeki farkındalık eksikliklerinden kaynaklanabilmektedir.Eksenine hayat boyu öğrenme faaliyetlerine katılımı arttırmak hedefini yerleştiren iyi bir sistem, bunun önündeki engellerikaldırmak için alternatif yollar üretebilmelidir.• Öğrenmeye ve hayat boyu öğrenmeye karşı tutumların değişmesini sağlamalı:Hayat boyu öğrenme faaliyetlerinin önündeki en büyük engel genellikle bireylerin bu konuya duyarsız olmalarıdır. Herşey farkındalık ile başlar. Herhangi bir alandaki sorun veya eksiklik çözülmesi gereken bir problem olarak algılanılmazsao alanda bir ilerleme sağlamak mümkün değildir. Kitlelere öğrenmenin hayat boyu süren bir süreç olduğu, bununöncelikle kendilerine sonra da ülkelerine önemli katkılar sağlayabileceği iyi anlatılabilirse bu konudaki ilgi eksikliği veön yargılarla baş edilebilir. Sistem bireylerin tutumlarını olumlu yönde etkileyebilecek enstrümanları geliştirebilmelidir.• Farklı hayat boyu öğrenme kurum ve örgütlerini koordine etmeli:Hayat boyu öğrenme faaliyetleri asla tek başına bir kurumu ilgilendiren ve o kurumun başarabileceği faaliyetler değildir.Bilakis, bu faaliyetler her türlü kişi ve kurumun desteği alınarak geniş kitlelere aktarılabilecek faaliyetlerdir. Ancak çoksayıda kişi ve kurumun aynı alanda faaliyet göstermeleri mutlak manada koordinasyonu gerekli kılmaktadır. Farklı birimlerinbenzeri amaçlar doğrultusunda koordine edilmesi hem daha az kaynak kullanımını hem de daha verimli sonuçlarelde edilmesini mümkün kılacaktır.• Mevcut koşulların değerini maksimize etmeli:Gelişime açık bir sistem, öncelikle mevcut koşulları olabilen en üst düzeyde kullanabilmelidir. Mevcut durumda dağınıklıkve eksik kapasite kullanımı söz konusu iken aynı alanda ilave kapasite yaratmak maliyetli ve etkin olmayan bir işolacaktır.• Farklı kurumlar ve sektörlerle ortaklık ve iş birliğine dayanmalı:Farklı kurumların koordinasyonu gibi onları iş birliği içersinde çalıştırabilmek de önemlidir. Birlikten kuvvet doğar. Küçükbirimlerin yetersiz bir şekilde sunmaya çalıştıkları hayat boyu öğrenme aktivitelerini bu birimleri bir araya getirmeksuretiyle daha kapsamlı ve etkin bir şekilde sunabilmek mümkündür. Sistem hayat boyu öğrenme aktörleri arasında işbirliğini teşvik edecek yapıda olmalıdır.• Mümkün ve uygun olduğu durumlarda programlar arasında hareketlilik ve geçişkenliğe imkântanımalı:İyi işleyen sistemlerin en belirgin vasfı “esnek” olmalarıdır. Hayat boyu öğrenme sisteminin bu açıdan farklı programlararasında hareketlilik ve geçişkenliğe imkân sağlayacak biçimde esnek bir biçimde tasarlanması önemlidir.• Herkes için alternatifler sunabilecek genişlikte programlar sunmalı:HBÖ sisteminin temel hedefi hayat boyu öğrenmeye katılımı arttırmak ise sunulacak eğitim fırsatlarının toplumun bütünkesimlerinin ilgi ve istidatlarına hitap edebilecek şekilde olması önemlidir. Sınırlı sayıda programla sınırlı sayıda kişiyeulaşılabilir. Bireyler için zengin bir menü sunan bir sistemde herkes kendisine hitap edebilecek bir veya birkaç faaliyetbulabilir.• Sistemin gelişimini sağlayabilmek için kalite ve kalitenin geliştirilmesi esaslarını benimsemeli:Hayat boyu öğrenme faaliyetlerinin finansmanı ister katılımcı tarafından yapılsın, isterse devlet tarafından ücretsiz olaraksunulsun her halde eğitim fırsatlarının kaliteli bir şekilde tasarlanması ve sunulması elzemdir.42 43