LIFELONG LEARNING CULTURE - İSMEK - İstanbul Büyükşehir ...

HAYAT BOYU ÖĞRENME KÜLTÜRÜ ve MESLEKİ EĞİTİM SEMPOZYUMUHAYAT BOYU ÖĞRENME KÜLTÜRÜ ve MESLEKİ EĞİTİM SEMPOZYUMUGİRİŞMesleki eğitim, özellikle ülkelerin en önemli kaynağı durumunda olan insan gücünün niteliğinin geliştirilmesinde, kişilerinistihdam edilebilirliğinin artırılmasında ve böylece iş piyasalarının aradığı niteliklere ve özelliklere sahip iş gücününelde edilmesinde stratejik öneme sahip bir araçtır.Mesleki eğitim, işsizliğin çok yüksek düzeylerde seyrettiği günümüz dünyasında, ister gelişmiş, ister gelişmekte, isterseaz gelişmiş olsun bütün ülkelerde, işsizlikle mücadelede etmek amacıyla başvurulan ve oldukça da başarılı olan önemlibir aktif emek piyasası aracıdır.1990’lı yıllardan itibaren Maastricht Antlaşması ve AB İstihdam Stratejisi’yle birlikte Avrupa Birliği üyesi ülkelerde istihdam,işsizlik, yeni iş yaratma, istihdam edilebilirlik ve bunlarla bağlantılı olarak mesleki eğitim konularına daha fazlaönem verilmeye başlanmıştır.Ülkemizde de, çeşitli nedenlerden dolayı iş piyasalarında emek arzı ile emek talebi arasında sürekli bir dengesizlik bulunmaktadır.İş gücümüzün bir kısmı, ne yazık ki iş piyasasının talep ettiği niteliklere sahip değildir. İş piyasalarının gereksinimleridoğrultusunda mesleki eğitimin yeniden yapılandırılması ile bu dengesizliğin giderilmesi mümkün olabilir.Gelişmiş ülkelerde son zamanlarda “refah devleti” kavramı yerine “aktif devlet” kavramına daha fazla itibar edilmektedir.Bunun anlamı şudur: İşsizlere iş bulmada yardımcı olan ve iş bulamayanlara cömert işsizlik yardımları bağlayanrefah devleti anlayışı giderek evrilmeye başlamış, yerini çalışmak isteyen ve çalışabilecek durumda olan herkesin kendisineuygun bir iş bulabilmesine yardımcı olan aktif devlet anlayışı almıştır.Bu bildiride, günümüz iş piyasalarında gittikçe artan işsizlik, vasıfsızlık ve mesleksizlik sorunları karşısında önemi dahada artan “istihdam edilebilirlik” ve bunu sağlamanın bir aracı olarak “mesleki eğitim” konuları üzerinde kısaca durulmaktadır.Bu sunumda, öncelikle “iş piyasaları” ile ilgili bazı kavramlar, konular ve veriler üzerinde durulacak, sonra “mesleki eğitim”kavramına değinilecek, ardından da “mesleki eğitim-istihdam edilebilirlik” konusuna yer verilecektir.Tablo 1 Kaynak: ILO, Global Employment Trends 2011, Geneva: ILO Publ., s. 65.I. Dünyada ve Türkiye’de İş Gücü PiyasalarıGenel olarak ve Türkiye’de mesleki eğitim – istihdam edilebilirlik ile ilgili konuları incelemeye geçmeden önce, dünyadanve Türkiye’den iş gücü piyasaları ile ilgili bazı verilerin incelenmesi yararlı olacağından, aşağıda bazı tablolara yerverilmiştir. Çünkü, mesleki eğitimin önemli bir aktif iş gücü piyasası politikası olarak birçok ülkede yaygınlaşmasınıntemelinde, işsizlik gibi iş gücü piyasalarında ortaya çıkan olumsuz göstergelerin etkisi bulunmaktadır. Ancak, bu tablolarsadece hızlı bir bilgilendirme amacıyla verildiği için, “Türkiye’de İşgücünün Eğitim Düzeyine Göre Dağılımı (2011)”başlıklı tablo hariç üzerinde çok fazla durulmayacaktır.A. Dünya İş Gücü Piyasasına İlişkin Bazı VerilerBugün dünyanın en gelişmiş ülkeleri dahi, 1975-80’li yıllarda ortaya çıkan küreselleşme sonrası dönemde tam istihdamhedefinden oldukça uzaklaşmış, alınan çok sayıda önleme rağmen ülkelerin çoğunda iş piyasalarında arz ve talepdengesi sağlanamamıştır. Aşağıdaki tablolar, genel olarak dünyada, özel olarak da seçilmiş bazı ülkelerde iş piyasasınailişkin bazı verileri bizlere sunmaktadır.Günümüz dünyasında en ciddi sosyal ve ekonomik problemlerin başında işsizlik tehlikesi bulunmaktadır. Dünya ölçeğindeişsizliğin rakam olarak 200 milyon kişiyi geçtiği, oran olarak ise birçok ülkede % 10’ların dahi üzerine çıktığıgözlenmektedir.Tablo 2 Kaynak: ILO, Global Employment Trends 2011, Geneva: ILO Publ., s. 63.106 107