LIFELONG LEARNING CULTURE - İSMEK - İstanbul Büyükşehir ...

HAYAT BOYU ÖĞRENME KÜLTÜRÜ ve MESLEKİ EĞİTİM SEMPOZYUMUHAYAT BOYU ÖĞRENME KÜLTÜRÜ ve MESLEKİ EĞİTİM SEMPOZYUMUHer üç kuruluş da, hayat boyu öğrenmenin istihdamı artıracağı, sosyal uyumu sağlayacağı, kişisel potansiyeli geliştireceğive sosyal içermeyi sağlayacağı konusunda hemfikirdir.Özellikle AB düzeyinde konunun ele alınışı, üye ülkelerin ulusal istihdam politikalarını da şekillendirmektedir. Başlangıçtahayat boyu öğrenim kişisel bir konu iken, daha sonra politikaların ve stratejilerin merkezinde yer almıştır.Bugün hayat boyu öğrenme denildiğinde, bu kavramla beşikten mezara kadar (örgün, yaygın ve enformel) bütüneğitim düzeyleri ve biçimleri ifade edilmektedir. Bu nedenle, 2007’den itibaren AB’de bütün eğitim ve mesleki eğitimprogramları hayat boyu öğrenme kavramı çatısı altında toplanmıştır.2. Mesleki Eğitimin Tanımı ve KapsamıMesleki eğitim, çok kaba bir tanımla “İş gücünün niteliğinin geliştirilmesi için verilen özel eğitime” denilmektedir.Daha detaylı bir tanımla; “toplumsal ve bireysel hedeflere yönelik olarak, bireylere belirli bir mesleğin gerektirdiği bilgi,beceri ve uygulama yeteneğinin kazandırılması, böylece kişinin toplumun talepleri ve hedefleri doğrultusunda yetiştirilmesidir.”İki tür mesleki eğitim vardır:1) Mesleğin örgün okul sürecinde kişilere öğretilmesi2) Mesleğin okul sonrasında eğitim yoluyla kişilere öğretilmesiMesleki-teknik eğitimde ülkeden ülkeye değişen farklı modellerle karşılaşmak olasıdır:• ABD’de, serbest piyasa ekonomisinin bir gereği olarak “piyasa modeli” geçerlidir. Aynı model, Japonya’da da uygulanmaktadır.• Bir takım ülkelerde ise (İsveç, Belçika, Fransa, Almanya, Avusturya, İsviçre, İngiltere gibi) ”Okul modeli’’ daha yaygındır.•Bazı ülkelerde de meslek eğitimi, hükümet ve özel işletmeler iş birliğiyle gerçekleştirilmektedir. Bazı durumlarda,teorik meslek eğitim devlet okullarında verilirken, uygulamalı meslek eğitim de iş yerinde sağlanmaktadır. (Bu eğitime“çıraklık modeli” veya ’’ikili sistem’’ (dual system) denilmektedir.)Tablo 10 Kaynak: OECD, Education at a Glance 2011, OECD Indicators, s. 305. (Çevrimiçi): http://www.oecd.org/dataoecd/61/2/48631582.pdfC. TÜRKİYE’DE MESLEKİ EĞİTİM1. Mevcut durumTürkiye’de mesleki eğitim sistemi, mesleki-teknik okul ağırlıklı bir model olarak karşımıza çıkmaktadır.Türkiye’de mesleki eğitim esas itibariyle 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu’na dayalı olup, üç farklı şekilde sağlanabilmektedir:Örgün mesleki eğitim: Okul ağırlıklı sistem olup, son yıl staj vardır. Okul sonunda meslek lisesi diploması alınır, isteyeniş yaşamına girer, isteyen üniversiteye de devam edebilir.Yaygın mesleki eğitim: Eğitim sonunda sertifika verilen meslek kurslarıdır. Amacı, iş gücü piyasalarında yeterli olmayanbireyleri istihdam edilebilir hale getirmektir. Her yaş grubundaki insanlara hitap etmektedir.Çıraklık eğitimi: 3308 sayılı Kanuna göre, çıraklık eğitimi üçüncü bir mesleki eğitim yöntemidir. Çıraklık eğitimine ikilieğitim de denilmektedir. Bu eğitim sonucunda kalfalık, ustalık ve usta öğreticilik belgeleri elde edilmektedir.9. Beş Yıllık Kalkınma Planı kapsamında oluşturulan komisyonlardan biri olan Eğitim Komisyonu, hazırladığı raporunda,Türkiye’deki mesleki eğitim sisteminin eksikleri/kusurlu yönleri ifade edilmiştir. Buna göre, iş gücü piyasasının veişletmelerin gereksinimlerine yeterli olabilecek bir sistem kurulamamış, mesleki eğitim-istihdam ilişkisi zayıf kalmış,bireylerin istihdam edilebilirliği yükseltilememiş, iş gücü potansiyeli verimli kullanılamamıştır.2. UMEM Projesi (Uzmanlaşmış Meslek Edindirme Merkezleri Projesi)Bir yandan iş gücü piyasasının nitelikli iş gücü gereksinimini karşılamak, bir yandan da bireylerin istihdam edilebilirliğiniartırmak üzere ÇSGB, MEB, İŞKUR, TOBB ve TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi iş birliğiyle ’’UzmanlaştırılmışMeslek Edindirme Merkezleri Projesi’’ başlatılmış, iş sahibi olmayan işsizlerin daha nitelikli eğitim alabilmelerinin yoluaçılmıştır. Dünyadaki en büyük mesleki eğitim projelerinden biri olan UMEM projesi;•Proje; BECERİ’10•Beceri kazandırma ve iş edindirme seferberliği…•Her beceri bir altın bilezik...sloganlarıyla Haziran 2010 tarihinde faaliyete başlamıştır.Projenin başarısı için öncelikle 19 pilot ilde yerel iş gücü piyasası analizlerinin yapılması planlanmış, 81 ilde faaliyet gösterenteknik ve mesleki eğitim okulları arasından seçilen 111 okul projenin uygulama alanı olarak seçilmiştir.2011 yılında 250 bin kişi İŞKUR’un mesleki eğitimlerinden geçmiştir. Bu sayısının yaklaşık 28 bini UMEM ve UMEMİEP projesinde yer almıştır. Nisan 2012 itibariyle, çok sayıda işletme, istihdam etmek üzere 54 bin 29 stajyer talebindebulunmuştur.Aşağıda, UMEM projesi ile ilgili bazı tablolar yer almaktadır.114 115