mimarlığı “sosyolojik olarak” anlamak - Mimarlar Odası Ankara Şubesi

okunur. Bir erke dayalı hiyerarşi doğrudan mimarlıkaracılığı ile yeniden üretilir, fakat bu her askerişeydeki gibi -toplumda ayrıcalıklı ve son derecebasit- istisnai bir örnektir.P.R.: Ama kendi başına plan her zaman, güç ilişkilerininifadesi değildir.M.F.: Hayır. Şansımıza insan imgelemi için erkilişkileri bir plandakinden daha karışık.P.R.: Biliyoruz ki, mimarlık bir değişmez değil;değişen fikirlerden, sistemlerden, değişik kurallardanoluşan uzunca bir geleneğe sahip. Mimarlığınbilgisi kısmen mesleğin tarihi, kısmen yapım bilimininevrimi, kısmen de estetik kuramlarınınyeniden yazımından oluşuyor. Bu bilgi biçimininözelliği sizce nedir? Bir doğa bilimi gibi mi, yoksa“belirsiz bilim” dediğiniz gibi bir şey mi?dipNotlar1Bu yazı ilk olarak Mimarlık Dergisinin1984-07-08 (205-206) sayısında yayınlanmıştır.Bkz. Mimarlık 84/7-8, s.12-172Foucault’nun bu söyleşisinin tamamını ve20. Yüzyılın önemli düşünürlerinin mimarlıkile ilgili düşüncelerini okumak için bkz. Leach,Neil (der.) Rethinking Architecture, London:Routledge, ([1997] 2002).3Michel Foucault ile Antropolog PaulRabinow 'un mimarlığın siyasal örgütlenme vetoplumsal ilişkilerindeki rolü üzerine konuşmalarınınyer aldığı bu söyleşi, Skyline Dergisinin Mart1982 sayısında yayınlanmış olan İngilizce metindenbazı bölümleri alınarak çevrilmiştir.M.F.: Bu kesin ve kesin olmayan bilimlerarasıayrımının önemsiz olduğunu söyleyemem -busoruyu atlatmak olur ama beni daha çok ilgilendirenYunanlıların techne dedikleri, yani bilinçliamacın yönlendirdiği pratik akılcılık üzerine yoğunlaşmak.Sürekli, “Yönetim pozitif bilimin konusuolabilir mi?” sorusunu sormak da anlamlı mıbilmiyorum. Öte yandan, eğer mimarlık, yönetimpratiği, diğer toplumsal örgütlenme biçimlerininpratiği gibi bir techne olarak ele alınırsa ve bundafizik, istatistik gibi bilimlerin öğeleri kullanılırsailgi çekici olur. Fakat eğer mimarlık tarihi yapılacaksabence bu da temel bilimlerin ya da toplumbilimlerin tarihi gibi olmak yerine, techne’nin geneltarihi gibi olmalı. Bu techne sözcüğünün handikapı,çok özgül bir anlamı olan “teknoloji”yeçok dar bir anlam veriliyor, ahşap teknolojisi,ateş teknolojisi, elektrik teknolojisi anlaşılıyor.Oysa yönetim de teknolojinin bir işlevi, bireylerinyönetimi, ruhların yönetimi, kendi kendininyönetimi, ailelerin yönetimi, çocukların yönetimivs. Eğer mimarlık tarihi genel techne tarihi içineyerleştirilebilirse temel bilimlerle toplumbilimlerkarşılaşmasından çok daha ilgi çekici bir yönlendiricikavrama sahip olur.18dosya mimarlığı “sosyolojik olarak” anlamak