mimarlığı “sosyolojik olarak” anlamak - Mimarlar Odası Ankara Şubesi

Mimarlığı sosyolojik Olarak AnlamakDosya Editörü: Nilgün Fehim Kennedy, Dr,Bilkent Üniversitesi, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi BölümüMimarlığı “sosyolojik olarak” anlamanın yolu “mimarlık nedir”, “mimar kimdir” gibi soruları cevaplayabilmektengeçer. Şüphesiz, her mimarın bu sorulara kendi yanıtı vardır ve bunları kendi dünya görüşüve tercihlerine göre yanıtlar. Ancak, her tarihi dönemde, mimarın birey olarak estetik anlayışını ve dünyagörüşünü etkileyen ortak etkenler de olmuştur. Bu etkenlerin tanımlanmasıyla farklı dünya görüşü ve tercihleresahip görünen mimarların ortak kültürüne ışık tutmak ve aynı zamanda, toplum ve mimar arasındakiilişkilere dair ipuçları bulmak mümkündür.Çağdaş sosyolojinin teorisyenlerinden Anthony Giddens 1 sosyolojik bir incelemenin ayrılmaz parçası olanüç bileşeninden söz eder: tarihsel duyarlılık, antropolojik bir içgörü ve eleştirel bakış açısı. Tarihsel duyarlılıkiçinde yaşadığımız toplumun farklılıklarını anlamamızı sağlarken, antropolojik içgörü aynı toplumuniçindeki farklılıkları kabul etmemize yardımcı olur. Bu iki bileşenin varlığı ise eleştirel bakış açısını ortayaçıkarır. Giddens’a göre bunlar için gerekli olan esas şey ise “sosyolojik hayalgücü”dür. Ancak bu yollabaşkalarının zihinlerine girebilir, onların eylemlerini ve bu eylemlere yükledikleri anlamları anlayabiliriz.Bu, günümüz sosyologlarının büyük çoğunluğunun benimsediği yaklaşımdır. Bu yaklaşımla mimarlık mesleğinisosyolojik olarak anlamak için öncelikle içinde yaşadığımız toplumu tarihsel bir perspektif içindedeğerlendirebilmek gerekmektedir. Bu değerlendirme mimarlık mesleğinin dünyadaki ve ülkemizdeki durumuylailgili benzerlikleri ve farklılıkları ortaya koyabilmek iyi bir başlangıç noktasıdır.Neil Leach 2 modern mimarlığın tarihini değerlendirirken 20. Yüzyılın “yeni bir mimariye doğru” gibi ütopikyaklaşımlarla büyük bir iyimserlik içinde başladığını ancak, “mimarlığın yeniden düşünülmesi” gerektiğitartışmalarıyla sona erdiğini söyler. Leach mimarlığın, belli bir düşünme biçiminin ürünü olduğunuhatırlatarak mimarlığın sorunlarının kaynağına inilmek isteniyorsa mimarlığın üretim sürecindeki bu düşünmebiçimlerinin ve değerlendirmelerin dikkate alınması gerektiğini ekler. 3 Birey olarak mimar, toplumsaldeğişim sürecinden bağımsız değildir. Toplumsal değişim hem mimarın toplumsal konumunu hemde düşünce ve değerlendirmelerini etkiler. Günümüz mimarının, değişen toplumda hem mimar olarakhayatını kazanması gerekmektedir, hem de yapılı çevreye ve dolayısıyla topluma karşı sorumluluğu vardır.İçinde yaşanılan kapitalist sistemde bunlar çoğu zaman birbiriyle çelişir; birinin yerine getirilmesi için,diğerinin feda edilmesi gerekebilir. Mimarlığın sorunlarının temelinde, hem bireysel hem de kurumsaldüzeyde, bu çelişkili durumu çözmeye yönelik düşünce ve eylemlerin yattığı iddia edilebilir. TheodordosyaTMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi AdınaSahibi ve Yazı İşleri MüdürüAli HakkanYAYIN KURULUBerin F. Gür, Cânâ Bilsel,Elvan Altan Ergut, Emel AkınEsin Boyacıoğlu, Serpil ÖzaloğluNuray Bayraktar, Ethem TorunoğluBülent BatumanDosya EditörüNilgün Fehim KennedyDosya KoordinatörüSerpil ÖzaloğluYayına HazırlayanPelin ÖzgümüşKapak Tasarım ve UygulamaÖmer Burak PolatKonur Sokak No:4/3 Kızılay AnkaraTelefon:0 312 417 86 65 Fax:0 312 417 18 04e-posta: info@mimarlarodasiankara.orghttp://www.mimarlarodasiankara.orgISSN 1309-0704TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi tarafındanyılda üç kez yayımlanmaktadır.4000 adet basılmıştır. Üyelere ücretsiz dağıtılır.Burada yer alan yazıların içeriğinin sorumluluğu yazarına aittir.Kaynak gösterilmek koşuluyla alıntı yapılabilir.Baskı tarihi: Mart 2013BaskıDesen Ofset A. Ş.Birlik Mah. 448. Cd. 476. Sk. No:2 Çankaya - AnkaraTelefon: 0 312 496 43 43 (pbx)info@desenofset.com.tr