Atlas Tarih Özel Sayı
Atlas Tarih, Türkiye Cumhuriyeti’nin 100. yılını özel bir sayıyla selamlıyor. Bu özel sayıyı, yarım asra yaklaşan tarihiyle cumhuriyetimizin köklü kurumlarından olan Sütaş iş birliğiyle hazırladık.
Atlas Tarih, Türkiye Cumhuriyeti’nin 100. yılını özel bir sayıyla selamlıyor. Bu özel sayıyı, yarım asra yaklaşan tarihiyle cumhuriyetimizin köklü kurumlarından olan Sütaş iş birliğiyle hazırladık.
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
A’dan Z’ye<br />
Cumhuriyet<br />
Fırka, cumhuriyetin ilk yıllarında<br />
siyasi partilere verilen isimdi.<br />
Mustafa Kemal Paşa, 7 Aralık<br />
1922’de halkçılığa dayanan<br />
ve Halk Fırkası adını taşıyan<br />
bir siyasi parti kuracağını açıklamıştı.<br />
İkinci Dönem TBMM’nin 11 Ağustos 1923’te<br />
çalışmaya başlamasının ardından Halk Fırkası<br />
9 Eylül’de kuruldu.<br />
Kadınlar ilk siyasal haklarını<br />
1930 yılında elde etti. Buna<br />
göre belediye seçimlerinde<br />
oy kullanabilecek ve aday<br />
olabileceklerdi. Türk kadınları,<br />
genel seçimlere katılma, milletvekili seçme<br />
ve seçilme hakkını ise 5 Aralık 1934’te<br />
kazandı. Meclis, seçim yenileme kararı alarak<br />
23 Aralık’ta tatile girdi. 1935’in şubat ayında<br />
yapılan seçimlerde 18 kadın milletvekili<br />
Meclis’e girdi.<br />
Harf İnkılabı, cumhuriyet<br />
yönetiminin yaptığı en<br />
önemli reformlardan biridir.<br />
Mustafa Kemal Paşa, 8<br />
Ağustos 1928’de yaptığı<br />
konuşmada “Güzel dilimizi ifade etmek için<br />
yeni Türk harflerini kabul ediyoruz. Bizim<br />
güzel, ahenktar, zengin lisanımız yeni Türk<br />
harfleriyle kendini gösterecektir” dedi.<br />
Türkiye Büyük Millet Meclisi, 1 Kasım 1928’de<br />
onayladığı kanunla Arap harfleri yerine<br />
Latin temeline dayalı yeni Türk alfabesine<br />
geçilmesini kabul etti. Bütün ülkede<br />
yeni harfleri öğrenme ve okuma yazma<br />
seferberliği başlatıldı.<br />
Gazilik unvanı, Mustafa Kemal<br />
Paşa’ya Büyük Millet Meclisi<br />
tarafından verildi. 13 Eylül<br />
1921’de zaferle sonuçlanan<br />
Sakarya Muharebesi’nin<br />
ardından 19 Eylül’de Meclis’te yapılan<br />
görüşmelerde Başkomutan Mustafa Kemal<br />
Paşa’ya “mareşal rütbesi ve gazilik unvanı”<br />
verilmesi teklif edilmiş ve oy birliğiyle kabul<br />
edilmiştir. O tarihten sonra kendisinden<br />
“Halaskârgazi”, “Gazi Paşamız” olarak<br />
bahsedilmiş, Atatürk soyadı aldıktan sonra<br />
da “Gazi Mustafa Kemal Atatürk” olarak<br />
anılmıştır.<br />
İstiklal Marşı, Kurtuluş Savaşı<br />
yıllarında, 12 Mart 1921’de Meclis<br />
tarafından milli marş olarak kabul<br />
edildi. Marşın güftesi Mehmet Akif<br />
Bey (Ersoy) tarafından yazıldı.<br />
Şiirin bestelenmesi için açılan yarışmanın<br />
sonucu 1924 yılına kadar açıklanmadı. Maarif<br />
Vekaleti’nde toplanan kurul, Ali Rıfat Bey’in<br />
(Çağatay) bestesini birinci olarak açıkladı.<br />
İstiklal Marşı, 1930 yılına kadar bu besteyle<br />
söylendi. Ancak 1930’da alınan kararla bu<br />
bestenin yerini bugün de kullanılan Osman<br />
Zeki Bey’in (Üngör) bestesi aldı.<br />
Laiklik, Türkiye Cumhuriyeti’nin<br />
temel ilkelerinden biridir. Din<br />
ve devlet işlerinin birbirinden<br />
ayrılması; dini inançların devlet<br />
yönetiminde rol oynamaması<br />
esasına dayanır. Halk Fırkası’nın 1923<br />
tüzüğünde yer alan milliyetçilik ve halkçılık<br />
ilkelerine 1927’de cumhuriyetçilik ve adı<br />
belirtilmeden laiklik de eklenmiştir. 1931’de bu<br />
dört ilkenin yanına devletçilik ve inkılapçılık<br />
da eklenerek Altı Ok tamamlanmış, 5 Şubat<br />
1937’de yapılan anayasa değişikliğiyle devletin<br />
nitelikleri haline gelmiştir.<br />
10 ATLAS TARİH<br />
008_013_K-E-CF-adanzyecumhuriyet.indd 10 20.10.2023 17:11
Change language