Atlas Tarih Özel Sayı
Atlas Tarih, Türkiye Cumhuriyeti’nin 100. yılını özel bir sayıyla selamlıyor. Bu özel sayıyı, yarım asra yaklaşan tarihiyle cumhuriyetimizin köklü kurumlarından olan Sütaş iş birliğiyle hazırladık.
Atlas Tarih, Türkiye Cumhuriyeti’nin 100. yılını özel bir sayıyla selamlıyor. Bu özel sayıyı, yarım asra yaklaşan tarihiyle cumhuriyetimizin köklü kurumlarından olan Sütaş iş birliğiyle hazırladık.
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Bir Garip Orhan Veli<br />
arip”, Orhan Veli Kanık’ın 1941<br />
“Gyılında yayımlanan ilk kitabı.<br />
Kitabın asıl özelliği, “Şiir Hakkında<br />
Düşünceler” adıyla yayımladığı önsöz.<br />
Kitabın, adını vermemesine karşın<br />
hem Nâzım Hikmet’in siyasal içerikli<br />
toplumcu şiirine hem de geleneksel<br />
hece şiirine karşı çıkan “Önsöz”ü<br />
edebiyat çevrelerinde tartışma yarattı.<br />
Orhan Veli yazısında ölçü ve uyağın<br />
şiiri yozlaştırdığını, şiirin çoğunluğa<br />
seslenmesi gerektiğini, bu nedenle<br />
egemen sınıfların beğenilerine seslenen<br />
kalıplaşmış öğelerin kaldırılmasını<br />
savunuyordu. Orhan Veli, Melih Cevdet<br />
Anday ve Oktay Rifat’ın serbest<br />
nazmı kullanan ve konularını gündelik<br />
yaşamdan alan şiirlerinin ortak havası<br />
onların “Garipçiler” adıyla anılmalarına<br />
yol açtı. Şiir dili konuşma diline yöneldi<br />
ve sokaktaki adamın yaşantısı şiire girdi.<br />
Garip şiirde hızlı bir evrim başlatınca,<br />
geleneksel edebiyat çevrelerinde<br />
büyük tepkiyle karşılandı. Örneğin<br />
Yusuf Ziya Ortaç “Akbaba” dergisinde,<br />
“Vezin gitti, kafiye gitti, mana gitti.<br />
Türk şiirinin berceste mısraı diye ‘Yazık<br />
Oldu Süleyman Efendiye’ rezaletini<br />
alkışladılar. Sanatın darülacezesi<br />
ile tımarhanesi el ele verdi, birkaç<br />
mecmuanın sahifesinde saltanat<br />
kurdular. Ey Türk gençliği! Sizi bu<br />
hayasızlığın suratına tükürmeye davet<br />
ediyorum” sözleriyle kışkırtıcı bir yazı<br />
yazdı.<br />
Şair Orhan Veli<br />
Kanık, 1950<br />
yılında, 36<br />
yaşında hayatını<br />
kaybetti.<br />
Aziz Nesin ve Marko Paşa<br />
Aziz Nesin’i anmadan<br />
1940’ların edebiyat<br />
dünyası eksik kalır. 1995’te<br />
ölümünün ardından Zeynep<br />
Oral, “Örnek İnsan, Örnek<br />
Aydın” başlıkla yazısında<br />
Aziz Nesin’i şöyle anlatmıştı:<br />
“100’ü aşkın kitap, öykü,<br />
deneme, anı, roman, oyun,<br />
şiir… Çevrildiği diller 34…<br />
<strong>Sayı</strong>sız ödül… 200 takma<br />
ad… Yaklaşık 250 kez<br />
yargılanmak… Toplam<br />
5,5 yıl hapis… Toplam 36<br />
çocuk… Gerisi insan onurunu<br />
sonuna dek savunma,<br />
insanlara onurlu bir yaşam<br />
benimsetme çabası. Gerisi<br />
bol kavga, bol coşku, bol sevgi, yine bol<br />
kavga...”<br />
1946’da Sabahattin Ali ile birlikte<br />
“Marko Paşa” mizah gazetesini<br />
çıkaran Aziz Nesin, dergide dönemin<br />
politikacılarını sözünü esirgemeden<br />
eleştirmiş, tüm baskı ve defalarca<br />
kapatılmanın getirdiği zor koşullara<br />
karşın hedeflediği satış rakamlarına<br />
ulaşmayı başarmıştı. Ancak davalar ve<br />
suçlamalar dergi yazarlarına oldukça<br />
zor dönemler yaşatmıştır. 1946’dan<br />
itibaren yazdığı “Toros Canavarı”,<br />
“Deliler Boşandı”, “Fil Hamdi”, “Ah Biz<br />
Eşekler” gibi öyküleri, “Şimdiki Çocuklar<br />
Harika”, “Tatlı Betüş”, ”Yaşar Ne Yaşar Ne<br />
Yaşamaz” gibi romanların yanı sıra şiirler,<br />
tiyatro oyunları hatta çizgi romanlar<br />
kaleme aldı. Ve bu yapıtlarıyla Altın<br />
Palmiye, Altın Kirpi, Krokodil Birincilik<br />
Ödülü, Lotus Asya-Afrika Yazarlar<br />
Birliği Ödülü, Tolstoy Altın Ödülü, CPJ<br />
Uluslararası Basın Özgürlük Ödülü gibi<br />
yerli ve yabancı kuruluşlardan pek çok<br />
ödül kazandı. 1993’te Pir Sultan Abdal<br />
Kültür ve Sanat Etkinlikleri’ne katılmak<br />
üzere Sivas’a giden Aziz Nesin’in kaldığı<br />
Madımak Oteli, 2 Temmuz’da fanatik<br />
dincilerce ateşe verildi. Nesin, 33 kişinin<br />
yanarak can verdiği Sivas Katliamı’ndan<br />
kıl payı kurtuldu. Hep izlendi, birçok<br />
kez tutuklandı, yargılandı, sürgüne<br />
gönderildi, hapis yattı… Hep çok çalıştı.<br />
Kendi deyimiyle “Boyu kadar kitap yazdı.”<br />
1972’de kimsesiz çocukları okutmak<br />
için Nesin Vakfı’nı kurdu, kitaplarının<br />
tüm gelirlerini vakfa bağışladı. 1995’te<br />
öldüğünde, vasiyeti gereği hiçbir tören<br />
yapılmaksızın ve yeri belli olmayacak<br />
şekilde bu vakfın bahçesine gömüldü.<br />
ATLAS TARİH 105<br />
100_111_K-E-CF-cumhuriyetsanat.indd 105 20.10.2023 17:15
Change language