Atlas Tarih Özel Sayı
Atlas Tarih, Türkiye Cumhuriyeti’nin 100. yılını özel bir sayıyla selamlıyor. Bu özel sayıyı, yarım asra yaklaşan tarihiyle cumhuriyetimizin köklü kurumlarından olan Sütaş iş birliğiyle hazırladık.
Atlas Tarih, Türkiye Cumhuriyeti’nin 100. yılını özel bir sayıyla selamlıyor. Bu özel sayıyı, yarım asra yaklaşan tarihiyle cumhuriyetimizin köklü kurumlarından olan Sütaş iş birliğiyle hazırladık.
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Mustafa Kemal<br />
Paşa’ya Sakarya<br />
Muharebesi’nden<br />
sonra mareşal<br />
rütbesi ve gazilik<br />
unvanı verildi.<br />
İlber Ortaylı, “Cumhuriyet’in Doğuşu:<br />
Kurtuluş ve Kuruluş Yılları” kitabında<br />
cumhuriyetin 100 yılının siyasi ve<br />
sosyolojik muhasebesini yapıyor. İlber<br />
Hoca’yla cumhuriyetin 100 yıllık yolculuğunu<br />
konuştuk.<br />
Birinci Dünya Savaşı sonrası nasıl bir<br />
yıkım var?<br />
Birinci Cihan Harbi bittiği zaman mağlup<br />
devletlerin orduları çok fena perişan oldu.<br />
Ordular milli iktisat açısından en mühim<br />
organlarıydı. Harbin sonunda iflaslar başladı.<br />
Cemiyet hayatı altüst oldu. Böyle bir<br />
dünyada Türkiye belki de en fazla baskıya<br />
maruz kaldığı için direniyor. Mondros<br />
Mütarekesi demek her şeyden evvel senin<br />
ordunun silahlarının, askeri üretim merkezlerinin<br />
kontrol altına alınması ve memleketin<br />
lüzum görüldüğü anda asayiş için<br />
işgal edilmesi demektir. Pontus’ta başlamış<br />
ayaklanma. Buraya şimdi müfettiş gidiyor.<br />
Kim? Mustafa Kemal Paşa. Çanakkale’de,<br />
Muş cephesinde, Filistin cephesinde tevarüs<br />
etmiş. İttihatçılarla ilişkileri son derece<br />
sınırlı olmuş. Onun için itimat edilen, bu işi<br />
yapar gözüyle bakılan biri. Vatanı kurtarma<br />
şu anlamda var: “Biz artık harp edecek<br />
durumda değiliz. Cihan harbi bir hataydı.<br />
Şimdi artık oturalım, düzenleyelim, toprağımızı<br />
elde tutalım, kaybettiğimizi almaya<br />
çalışalım, İngiltere’yle anlaşmaya bakalım”<br />
diyen bir kafa var.<br />
Anadolu’da işgal de başlamış.<br />
Amansız ve utanmaz bir işgal rejimi var.<br />
Mesela İzmir. Britanya taşeronluk görevini<br />
Yunanistan’a bırakıyor. Taze bir ordu Yunanistan,<br />
Birinci Cihan Harbi’ne geç girmiş.<br />
Macera seviyorlar, aralarında siyasi<br />
çekişmeler var subayların. Venizelos dedi<br />
ki: “Küçük Asya seferine siz komuta edin.”<br />
Metaksas, “Katiyen o maceradan vazgeçin,<br />
siz tanımıyorsunuz onları. Siz onları öldü<br />
zannediyorsunuz, yarın karşınıza çıkarlar”<br />
dedi. Öyle de oldu. Fransız işgal komutanı<br />
olan d’Esperey var, “Siz ihtiyar Türklere pek<br />
yüz vermeyin. Genç Türklerle arayı iyi tutmak<br />
zorundayız” diyor. Aralarındaki bu tip<br />
ihtilaf noktalarına rağmen bir konuda bunların<br />
hepsi müttefikler, o da kapitülasyonlar.<br />
Kapitülasyonlarla elde ettikleri yargı, tica-<br />
26 ATLAS TARİH<br />
024_035_E-CF-ilberortayli.indd 26 20.10.2023 17:17
Change language