Atlas Tarih Özel Sayı
Atlas Tarih, Türkiye Cumhuriyeti’nin 100. yılını özel bir sayıyla selamlıyor. Bu özel sayıyı, yarım asra yaklaşan tarihiyle cumhuriyetimizin köklü kurumlarından olan Sütaş iş birliğiyle hazırladık.
Atlas Tarih, Türkiye Cumhuriyeti’nin 100. yılını özel bir sayıyla selamlıyor. Bu özel sayıyı, yarım asra yaklaşan tarihiyle cumhuriyetimizin köklü kurumlarından olan Sütaş iş birliğiyle hazırladık.
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Mustafa Kemal<br />
Atatürk yeni<br />
harflerle ilgili<br />
çalışmaları<br />
inceliyor.<br />
Yeni harfleri öğretmek için basılan<br />
alfabe kitapları, titizlikle hazırlanan<br />
ders kitapları, köy öğretmenleri<br />
için rehber kitaplar,<br />
cumhuriyet ile birlikte başlatılan<br />
eğitim seferberliğinin birer parçasıydı. On üç<br />
buçuk milyonluk ülkeyi çağdaş bir eğitimle<br />
ayağa kaldırmak için birçok adım atıldı.<br />
Necdet Hoca ile sohbetimize bir asır önce<br />
devralınan mirasla başladık.<br />
100 yıl önce nasıl bir manzara vardı nüfus<br />
ve eğitim açısından?<br />
Cumhuriyetin kurulduğu zamanki Türkiye<br />
ortamı, tarihinin en zor koşullarındaydı.<br />
Başta beslenme, sonra eğitim, giyim kuşam<br />
ve sağlık. Bütün bunlar büyük sorunlardı.<br />
Türkiye’yi bu sorunlardan kurtaracak orta<br />
kuşak nüfus da tükenmiş, çoğu ya savaşlarda<br />
ya da veba, tifo, dizanteri, sıtma gibi<br />
hastalıklar nedeniyle hayatını kaybetmişti.<br />
Her hastalık o zaman için birer cellat gibiydi<br />
“1923 öncesi sözlüklerde<br />
cumhuriyet kelimesi bulunmuyor.”<br />
Anadolu koşulları yaşama umudu vermeyen<br />
bir evreyi yaşıyordu. Çünkü Osmanlı Devleti’nin<br />
Anadolu halkına gönenç, sağlık götürmek<br />
gibi bir düşüncesi yoktu. Benim çocukluğumda<br />
bile kasabada bir pratisyen hekim,<br />
iki üç sağlık memuru vardı. Divriği ilçe<br />
merkezinin ve 45 köyünün insanları, bu yetersiz<br />
kadronun gözüne bakıyordu. Hastaları<br />
uzak köylerden şehre getirmek zordu. Yazık<br />
Anadolu’nun bu gerçeği yeterince incelenip<br />
yazılmamıştır. Kurtuluş Savaşı ve izleyen<br />
çeyrek yüzyılın gerçeklerini Halide Edib’in,<br />
Yakup Kadri’nin daha geç evre için Mahmud<br />
Makal’ın, Yaşar Kemal’in, Fakir Baykurt’un<br />
ve çağdaşlarının roman ve öykülerinden öğrenebiliyoruz.<br />
1910’lardan 1950’lere toplum<br />
yaşamı için kaç kaynak gösterebiliriz. Ne<br />
yenirdi ne içilirdi, nasıl yaşarlardı? Bunlar<br />
unutuluşa terk edildi. Cumhuriyetin getirdiği<br />
coşkuyla törenler önemsenerek birer resmî<br />
bayram kabul edildi ama evde aile ortamında<br />
ulusal bayram kutlamaları gelenekleşmedi.<br />
Çoçukluğumda resmi bayram günlerinde<br />
belediye zabıtalarının açık veya bayrak<br />
asmamış dükkanları uyardığını hatırlarım.<br />
38 ATLAS TARİH<br />
036_045_K-E-CF-necdetsakaoglu.indd 38 20.10.2023 20:08
Change language