Atlas Tarih Özel Sayı
Atlas Tarih, Türkiye Cumhuriyeti’nin 100. yılını özel bir sayıyla selamlıyor. Bu özel sayıyı, yarım asra yaklaşan tarihiyle cumhuriyetimizin köklü kurumlarından olan Sütaş iş birliğiyle hazırladık.
Atlas Tarih, Türkiye Cumhuriyeti’nin 100. yılını özel bir sayıyla selamlıyor. Bu özel sayıyı, yarım asra yaklaşan tarihiyle cumhuriyetimizin köklü kurumlarından olan Sütaş iş birliğiyle hazırladık.
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
“eğitimde köy hedeflendi.<br />
harf devrimi bunun için yapıldı.”<br />
1946 yılında<br />
kurulan Ankara<br />
Üniversitesi’nin<br />
girişinde öğrenciler.<br />
kiyor. Bunu ben 100. yılın meselesi olarak<br />
düşünüyor ve görüyorum.<br />
100 yılda neleri hedefledi Türkiye? Neleri<br />
başardı, neleri başaramadı?<br />
Türkiye Cumhuriyeti birinci harpten sonra<br />
İstiklal Savaşı’nı verdi. Bir daha da harp<br />
etmemeye yemin etti. Devletin kurucuları,<br />
devletin yöneticileri iyi askerler ve kahramanlar<br />
oldukları halde zaferin asıl maarif ve<br />
iktisat alanında kazanılması konusu üzerinde<br />
ısrarla duruyorlardı. İktisadi şartlar yani<br />
zirai verim 1920’lerde iyileşti. Bu önemlidir.<br />
Sınai bakımdan çok önemli şeyler düzelmedi<br />
ama yapı değişikliği başladı. Yani halkın<br />
en çok kullanacağı mübrem maddelere<br />
devlet el attı. İktisat Kongresi’nin liberal bir<br />
iktisadi doktrin öngörmesine rağmen özel<br />
sektörün aynı başarıyı gösteremediği devlet<br />
desteğinin de bu yüzden sükutu hayale<br />
uğradığı açıktır. Yapılacak çok şey yoktu.<br />
1929 iktisadi buhranı Türkiye’yi duraklattı.<br />
Kamu iktisadi teşebbüslerinin daha çok<br />
desteklenmesine sebep oldu ama ikinci bir<br />
dönem de başladı. Devletin eli ve sanayinin<br />
artığıyla filizlenmeye çalışan bir özel sektör<br />
ortaya çıktı. Bazı hizmetlerde gelişme<br />
görüldü ama yurtiçi taşımacılığı elan devletin<br />
becerebileceği ve nasyonalize edilen<br />
demiryolları vasıtasıyla oldu. 10. Yıl Marşı<br />
o yüzden “Demir ağlarla ördük ana yurdu<br />
dört baştan” diye devam eder. Bu ortam<br />
içerisinde maarifte şaşılacak gelişmeler<br />
oldu. Eğitimde köy hedeflendi. Harf devrimi<br />
bunun için yapıldı. Köy hedeflenince<br />
köyden münevver çıkmaya başladı. Köyden<br />
okuyan insan çıkmaya başladı ve bu<br />
sonunda köy enstitülerinin kurulmasına sebep<br />
oldu. Daha hızlı köyü eğitimi diye köylü<br />
çocuklarını öğretmen yapma fikri. Aynı<br />
partinin ikinci iktidar döneminde yani İsmet<br />
Paşa döneminde bu proje inkitâ uğramıştır.<br />
Yani köy enstitüleri projesinin dejenere<br />
edilmesi durdurulması ve nihayet gene o<br />
partinin içinden çıkan başka bir partinin<br />
iktidarı devrinde, Demokrat Parti devrinde<br />
tamamıyla bugünkü ilk öğretmen okullarına<br />
çevrilmesi faslı başlamıştır. O proje<br />
durmuştur. Binaenaleyh biz köy enstitüle-<br />
32 ATLAS TARİH<br />
024_035_E-CF-ilberortayli.indd 32 20.10.2023 17:18
Change language