Nəsibə Əhməd qızı HİDROMETEOROLOJİ LÜĞƏT «Nafta Press ...
Nəsibə Əhməd qızı HİDROMETEOROLOJİ LÜĞƏT «Nafta Press ...
Nəsibə Əhməd qızı HİDROMETEOROLOJİ LÜĞƏT «Nafta Press ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
səbəb olur.<br />
Əmələgəlmə xüsusiyyətinə görə<br />
maksimal sərf üç qrupa bölünür:<br />
1) qar suyundan əmələ gələn<br />
maksimal sərf:<br />
2) yağış suyundan əmələ<br />
gələn maksimal sərf:<br />
3) qarışıq sular hesabına (qar<br />
və yağış suları) əmələ gələn<br />
maksimal sərf:<br />
Azərbaycan çaylarında<br />
maksimal sərf çay hövzələrində<br />
qarın intensiv əridiyi, güclü<br />
yağışlar düşdüyü yaz aylarında və<br />
yayın əvvəllərində təsadüf edilir.<br />
Bəzi dağıdıcı qüvvəyə malik<br />
maksimal sərfləri qismən<br />
tənzimləmək məqsədilə sədlər,<br />
suaşırın qurğular, dəmir və şose<br />
yollarının maneələrlə kəsişmə<br />
yerlərində sahilbərkidici işlər və<br />
digər qurğular layihə olunur.<br />
MAKSİMUM TEMPERATUR –<br />
hər hansı bir məntəqədə və ya<br />
regionda sutka, dekada, ay, il və<br />
çoxillər ərzində hava, torpaq və<br />
suyun mütləq və orta<br />
göstəricilərinin ən yüksək qiyməti.<br />
MAKSİMAL TERMOMETR –<br />
meteoroloji stansiyalarda<br />
müşahidə vaxtları arasında ən<br />
yüksək temperaturu qeyd etmək<br />
üçün istifadə olunan civəli<br />
termometr.<br />
MAMIR BATAQLIĞI - Ən<br />
geniş yayılmış bataqlıq tipi.<br />
Avrasiya və Şimali Amerikanın<br />
meşə zonasında böyük əraziləri<br />
tutur. Onların əmələ gəlməsinə<br />
səbəb bol rütubətlənmə və suyun<br />
durğunluğudur (92-94%). Ot və<br />
130<br />
kolcuq yarusları, çox vaxt zəif<br />
ağacların seyrək çətirləri olur.<br />
Bataqlıq massivlərinin çoxunu üst<br />
sfaqnum bataqlıqları tutur.<br />
MANEƏ (SƏDD) - RIFI<br />
İstisulu dənizlər üçün səciyyəvi<br />
olub, quru sahilinə paralel sahildən<br />
10 km-lərlə məsafədə uzanan<br />
koral zolağı.<br />
MANQR BATAQLIĞI - Düzən<br />
akkumlyativ tropik sahil-lərin<br />
manqr meşələri üçün səci-yyəvidir.<br />
Torpaq lilli olub duzlu dəniz suları<br />
hopmuşdur. Sıx ağac və kol<br />
bitkiləri gilin və lilin çökməsi<br />
nəticəsində sahilin dənizə doğru<br />
böyüməsinə şərait yaradır və sahili<br />
yuyulmadan qoruyur.<br />
MANOMETR – qaz və<br />
mayelərin təzyiqni ölçən cihaz.<br />
MEQARELYEF – Yerin endogen<br />
qüvvələri tərəfindən əmələ gəlmiş<br />
ən böyük relyef formaları. Məs.<br />
okean çökəyi, hündür yayla.<br />
MAQMATİK SÜXURLAR –<br />
püskürmə süxurları-ərgin<br />
maqmanın soyuması və<br />
kristallaşması nəticəsində əmələ<br />
gələn süxurlar; soyuma şəraitinə<br />
görə effuziv (vulkanik) və intruziv<br />
(dərinlik) süxurlara bölünür.<br />
Effuziv süxurlar vulkan<br />
püskürmələri zamanı maqmanın<br />
Yer səthinə axaraq lava şəklində<br />
soyumasından, intruziv süxurlar<br />
isə maqmanın Yer qabığında<br />
müəyyən dərinlikdə başqa<br />
süxurlar içərisində soyumasından<br />
əmələ gəlir.<br />
MARİKULTURA – dəniz sənaye<br />
orqanizmlərinin (istridyə,
Change language