Nəsibə Əhməd qızı HİDROMETEOROLOJİ LÜĞƏT «Nafta Press ...
Nəsibə Əhməd qızı HİDROMETEOROLOJİ LÜĞƏT «Nafta Press ...
Nəsibə Əhməd qızı HİDROMETEOROLOJİ LÜĞƏT «Nafta Press ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
s.) ətraf mühitə həddindən artıq<br />
atılması.<br />
EKOLOJİ QIŞLAMA –<br />
orqanizmlərin (əsasən insanın)<br />
daimi qarla örtülü şəraitdə,<br />
həmçinin güclü şaxtalarda<br />
yaşaması ilə əlaqədar məsələlərin<br />
öyrənilməsi.<br />
EKOLOJI RISK ZONASI -<br />
Ekoloji risk zonası - quruda və ya<br />
dünya okeanı akvatoriyasında<br />
insanın təsərrüfat fəaliyyəti təhlükəli<br />
ekoloji vəziyyət yaratdığı<br />
yerlər. (kontinental şelfdə neft çıxarılması<br />
dənizin çirklənməsinə<br />
təhlükə yaradır, yüksək dağlıq<br />
vadilərdə SES-lərin tikilməsi)<br />
EKOLOJİ SİSTEM – canlı<br />
orqanizmlərin bir-birilə və onların<br />
yaşadığı mühitlə (biosferlə)<br />
qarşılıqlı əlaqəsi. Hər bir E.s.-in<br />
xüsusi quruluşu və vəzifəsi var.<br />
E.s.-in quruluşu onun fiziki,<br />
kimyəvi və bioloji göstəriciləri ilə<br />
müəyyənləşdirilir; başlıca vəzifəsi<br />
isə maddələr mübadiləsində enerji<br />
axınını təmin etməkdir. E.s.-də<br />
yeganə enerji mənbəyi Günəşdir.<br />
Xarici mühit amillərinin (abiotik və<br />
biotik) ayrı-ayrı növlərlə əlaqəsi və<br />
onların kompleks təsirinə növün<br />
E.s.-i deyilir.<br />
– qarşılıqlı əlaqədə olan ətraf<br />
mühitin tərkib hissəsini təşkil<br />
edən: flora, fauna, torpaq, su<br />
hövzələri və çaylar, mineral<br />
sərvətlər, hava və enerji<br />
mənbələrinin vəhdətidir.<br />
EKOLİMNOLOGİYA - limnik<br />
sistemlərin ekoloji şəraitinin<br />
tədqiqi ilə məşğul olan elm sahəsi.<br />
62<br />
EKOLOJİ TARAZLIQ –<br />
(təbiətdə) hər hansı təbii<br />
qruplaşmasında canlı<br />
orqanizmlərin növ tərkibinin, onun<br />
sayının, məhsuldarlığının, sahədə<br />
paylanmasının, həmçinin<br />
mövsümü dəyişməsinin, biotik<br />
maddələr mübadiləsinin və digər<br />
bioloji proseslərin nisbi davamlığı.<br />
Müəyyən ekosistem üçün xas<br />
olan mühit şəraitinin dəyişməsi<br />
E.T.-ı pozur, bir növün<br />
azalmasına, digərinin isə<br />
artmasına səbəb olur. Bununla<br />
yanaşı orqanizmlərin təbii<br />
qruplaşmaları müxtəlif zədəverici<br />
təzyiqlərə qarşı davam gətirmək<br />
qabiliyyətinə malik olub normal<br />
şərait bərpa olunarkən öz ilkin<br />
vəziyyətinə qayıdırlar, yəni<br />
müəyyən davamlılığa malikdirlər.<br />
Çox vaxt E.t.-ın pozulması<br />
dedikdə atmosferin qaz tərkibinin<br />
və hidroloji rejimin kəskin<br />
dəyişməsi, ətraf mühitin qlobal<br />
çirklənməsi başa düşülür. E.t.-ın<br />
mürəkkəb və bir-birilə bağlı<br />
mexanizmlərini bilmədən<br />
təbiətdən səmərəli istifadə etmək,<br />
hər hansı bir təsərrüfat fəaliyyətini<br />
və təbii mühiti həyat üçün yararlı<br />
halda saxlamağı proqnozlaşdırmaq<br />
mümkün deyildir.<br />
E.t.-ı saxlamaq aktuallığı<br />
ekosistemlərin bərpa oluna<br />
bilməyən pozulmasına təsir<br />
göstərən vasitələrin yarandığı<br />
dövrdə, yəni 20-ci əsrin 2-ci<br />
yarısında artdı.<br />
EKOSİD – canlı orqanizmlərin,<br />
ilk növbədə insanın yaşadığı
Change language