Nəsibə Əhməd qızı HİDROMETEOROLOJİ LÜĞƏT «Nafta Press ...

nəticəsində Londonda 4 min şəhər
sakini ölmüşdür. Bir vaxtlar
Sumqayıt şəhəri də S. vəziyyəti
təhlükəsi vəziyyətində idi.
SOLMA RÜTUBƏTLİYİ –
Bitkinin davamlı solması zamanı
bitdiyi torpağın rütubətliyi (bu
zaman bitki solur və onu su
buxarları ilə doymuş havaya
çıxardıqda turqoru bərpa
olunmur). S.r. bitkinin bu və ya
digər dərəcədə kserofilliyinin
göstəricisidir.
SOYUQ DALĞA - Atmosfer
havası temperaturunun kəskin
aşağı düşəcək bir istiqamət-də
müəyyən vaxt ərzində geniş ərazini
əhatə etməsi. Soyuq hava
kütləsinin qışda, həmçinin soyuq
kontinental havanın şimal rayonlardan
daha cənub rayonlara və ya
Asiyadan Avropaya soxulması.
SOYUQ SƏHRA
Bitki örtüyünün kasıb olması
iqlimin quraqlığı ilə deyil, ilk
növbədə aşağı (mənfi) temperaturla
təyin olunan arktik və yüksək
dağlıq vilayətidir.
SOYUQ QÜTB – yer kürəsində
yer səthi yaxınlığında ən aşağı
hava temperaturu olan sahə. Şimal
yarımkürəsində S.q. Verxoyansk-
Oymyakon rayonunda (-71 0 ) və
Qrenlandiyada (-70 0 ). Cənub
yarımkürəsində S.q. Şərqi
Antraktidada, Rusiyanın «Vostok»
elmi stansiyası rayonundadır.
Burada – 89,2 0 C qeydə alınmışdır.
(1983, iyul, 3488m yüksəklikdə) və
bu rayona yerin S.q. adı verilmişdir.
SPEKTROFOTOMETRİYA
167
(OBSORBSİON) – spektrin
ultrabənövşəyi, görünən və
infraqırmızı hissəlrinə əsaslanaraq
maye və bərk maddələrin fizikikimyəvi
tədqiqat metodu. Müxtəlif
birləşmələrin (komplekslərin,
boyaların, analitik reagentlərin və
b.) quruluşunu və tərkibini,
maddələrin kəmiyyət və
keyfiyyətini təyin etmək üçün S.dən
geniş istifadə olunur. S.-da
istifadə olunan cihaz
spektrofotometr adlanır.
SPEKTROSKOPİYA –
Elektromaqnit şüalarının
spektrlərini öyrənən elm sahəsi.
Elektromaqnit şüaları dalğalarının
uzunluq diapazonuna görə S.
ayrılır: radiospektroskopiya, optiki
S., infraqırmızı S., görünən S.,
ultrabənövşəyi S., qammaspektroskopiya.
Hər bir atom və
ya molekula xarakterik spektrə
malik olur, ona görə də
maddələrin quruluşunu öyrənmək
olur.
STASİONAR TƏDQİQATLAR
– landşaftların, ekosistemin,
onların komponentlərinin
vəziyətinin və dəyişməsinin
öyrənilməsinin uzun müddət (illər)
bir yerdə-stasionarda müşahidə
edilməsinə əsaslanan tədqiqatlar.
Müşahidələrin bir yerdə aparılması
mürəkkəb cihazlardan və müxtəlif
metodikadan istifadə etməyə, həm
də geniş yüksək ixtisaslı
mütəxəssisləri cəlb etməyə imkan
yaradır.
Uzunmüddətli müşahidələr landşaftın
və onun komponentlərinin