Nəsibə Əhməd qızı HİDROMETEOROLOJİ LÜĞƏT «Nafta Press ...
Nəsibə Əhməd qızı HİDROMETEOROLOJİ LÜĞƏT «Nafta Press ...
Nəsibə Əhməd qızı HİDROMETEOROLOJİ LÜĞƏT «Nafta Press ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
halında ola bilər. Maye R.t. atom<br />
elektrik stansiyalarında istifadə<br />
edilmiş nüvə yanacağının<br />
regenerasiyasında, elm, texnika və<br />
tibdə müxtəlif radioaktiv şüalanma<br />
mənbələrindən istifadə etdikdə<br />
əmələ gəlir.<br />
RADİOAKTİV YAĞINTILAR –<br />
Atom və nüvə – istilik partlayışı<br />
zamanı atmosfer havasına daxil<br />
olan radioaktiv maddələrin yer<br />
səthinə düşməsi.<br />
RADİOAKTİV ZƏHƏRLƏNMƏ<br />
– ətraf mühitə radioaktiv<br />
parçalanma məhsullarının<br />
yayılması: nüvə döyüş sursatının<br />
parçalanmasından yaranan<br />
dağıdıcı amillərdən biri. R.z. insan<br />
orqanizminə zərərli təsir göstərir<br />
(şüa xəstəliyi törədir). Yeraltı,<br />
yerüstü, sualtı və su üstündə nüvə<br />
partlayışlarından meydana gələn<br />
R.z. daha təhlükəlidir. R.z. zamanı<br />
qrunta (suya) və havaya başlıca<br />
olaraq nüvə atımının bölünmə<br />
məhsulları (izotoplar), radioaktiv<br />
maddələr, habelə nüvə atımı<br />
atomlarının parçalanmayan hissəsi<br />
keçir.<br />
RADİOBİOLOGİYA –<br />
ionlaşmış şüaların hüceyrə,<br />
toxuma və bütövlüklə orqanizmə<br />
təsirini öyrənən və radiasiyaya<br />
qarşı mübarizə metodlarını<br />
hazırlamaqla məşğul olan elm.<br />
Sərbəst elm kimi R. nüvə fizikası<br />
və texnikasının sürətlə inkişafı ilə<br />
əlaqədar 20-ci əsrin I yarısında<br />
formalaşmışdır. R. ekologiya ilə sıx<br />
bağlıdır. Ekoloji R.-ya əsaslanır.<br />
RADİOEKOLOGİYA –<br />
159<br />
ekologiyanın biosferdə radioaktiv<br />
nuklidlərin konsentrasiya və<br />
miqrasiyasını, ionlaşdırıcı şüaların<br />
orqanizmlərə, onların<br />
populyasiyalarına və biosenozlara<br />
təsirini öyrənən bölməsi. R.-nın<br />
təkliflərinə əsasən sənayedə nüvə<br />
reaktorlarının soyudulması üçün<br />
qapalı sikllər, ətraf mühitə düşə<br />
bilən radioaktiv aerozolları tutan<br />
alətlər, radioaktiv tullantıları mühafizə<br />
edən və zərərsizləşdirən<br />
üsullar tətbiq edilir.<br />
RADİOMETEOROLOGİYA –<br />
meteoroloji şəraitin troposferdəki<br />
radiodalğaların yayılmasını və<br />
troposfer proseslərini<br />
radiolakasiyanın köməyi ilə tədqiq<br />
dən elm sahəsi.<br />
RADİONUKLİDLƏR –<br />
radioaktiv atomların ümumi adı.<br />
Ətraf mühit üçün böyük təhlükə<br />
sayılır. Bəzi R. tibbdə, bioloji<br />
eksperimentlərdə istifadə olunur.<br />
REAİQLİMLƏŞDİRMƏ –<br />
Konkret rayonda katastrofik və ya<br />
antropogen amillərin nəticəsində<br />
yoxa çıxan növün və ya<br />
populyasiyanın həmin rayonda<br />
iqlimə uyğunlaşdırılması.<br />
REKREASİYA (polyakca –<br />
recreacya – istirahət. Lat. recreatio<br />
– istirahət) – Təbiətin<br />
qoynunda istiharət etmək və ya<br />
turist gəzintiləri yolu ilə<br />
sağlamlığın və əmək qabiliyyətinin<br />
bərpa olunması.<br />
REKREASİYA COĞRAFİYASI<br />
– ərazi rekreasiya sisteminin –<br />
planetin quru ərazisində və<br />
akvatoriyasında istirahət yerlərinin
Change language