Nəsibə Əhməd qızı HİDROMETEOROLOJİ LÜĞƏT «Nafta Press ...

çökəklik, kiçik şəhər və s.) iqlimi.
Makroiqlim və mikroiqlim arasında
keçid təşkil edir.
MEZORELYEF – relyef forması,
makrorelyef ilə mikrorelyef
arasında orta vəziyyət tutur. Məs.,
dərə, çökəklik və s.
MEZOSFER – atmosferin
stratosfer ilə ionosfer arasındakı
təbəqəsi. Təqr. 50 km-dən 80-85
km-dək yüksəklikdə yerləşir. M.
temperaturun yüksəkliyə görə təq.
0°S-dən 90°S-yədək azalması ilə
səciyyələnir.
MEZOTROF SU HÖVZƏSİ –
Su orqanizmləri üçün qida
maddələrinin orta dərəcədə olan
su hövzəsi. Belə su hövzələri
təmiz, şəffaf olur.
MEŞƏNİN SU REJİMİ –
atmosfer və qrunt sularının
meşəyə daxil olması və onların
meşə tərəfindən istifadə olunması,
həmçinin suyun meşə daxilində və
ondan kənarda hərəkət etməsini
təyin edən hadisələrin məcmusu.
M.s.r. adətən konkret sahədə
müəyyən dövr ərzində (əsasən bir
il müddətində) atmosfer meşə
bitkisi-torpaq sistemi daxilində su
balansı ilə xarakterizə olunur.
Yağıntının bir hissəsi meşə çətirləri
arasındakı boşluqlardan keçib
meşə döşənəyinə çatır, bir hissəsi
isə ağaclar və aşağı yarus bitkiləri
tərəfindən tutulub saxlanır. Meşə
döşənəyinə və torpağın səthinə
çatan suyun bir hissəsi sızaraq
torpağın alt qatlarına gedir və ya
səthi axım şəklində hidroloji
şəbəkəyə daxil olur. Meşə altda
137
torpaq çox məsaməli olduğundan
və çox zəif donmaya məruz
qaldığından suyu bitkinin və
torpağın səthindən buxarlanma
hesabına və desuksiya, sonra isə
transpirasiya yolu ilə sərf edir.
Meşə formasiyası ot və mədəni
bitkilərə nisbətən potensial
buxarlanma cəminin çoxluğu ilə
xarakterizə olunur, bu meşənin
özünün xassələrindən asılıdır.
MƏRCAN RİFLƏRİ (alm. Riffsualtı
qaya) – dənizlərdə mərcan
poliplərinin skeletlərindən əmələ
gələn tikintilərə (ada, qaya, tirə)
deyilir. M.r. üç tipə bölünür: sahil
rifləri, baryer rifləri və atollar.
Sahil rifləri bilavasitə sahilin
yamacına qovuşur və özünün
kənar tərəfi ilə sahil xəttini təşkil
edir. Baryer rifləri sahilə paralel
uzanır və onunla sahil arasında su
zolağı qalır. Ən böyük baryer rifləri
Avstraliyanın şərq sahil boyunca
uzanır ki, onun uzunluğu 2000
km, orta enliliyi 30 km-dir. Atollar
üzüyəbənzər adalardan ibarətdir.
MİKROİQLİM – coğrafi
landşaft daxilində kiçik ərazinin
(məs. meşə talası, göl sahili, şəhər
meydançası, tarla və s.) iqlimi. M.
dedikdə, əsasən, həmin sahə üçün
xarakterik olan ümumi iqlim
şəraitindən fərqli iqlim nəzərdə
tutulur. M.-ə səth örtüyünün təsiri
böyükdür. Buna görə də, əsasən,
havanın yer səthinə yaxın
təbəqəsində əmələ gəlir və
hündürlük artdıqca yox olur. Yaşıl
bitkilər zonasının, iri şəhərlərin,
ayrı-ayrı binaların və s. M.-i var.