Nəsibə Əhməd qızı HİDROMETEOROLOJİ LÜĞƏT «Nafta Press ...

öyük əhəmiyyətə malikdir. A.y.
xüsusi cihazlarla (yağışölçən,
plüvioqraf və s.) ölçülür.
ATMOSFER FAKTORU –
atmosferin fiziki vəziyyəti və
kimyəvi tərkibi ilə əlaqəli faktor
(temp-r, seyrəklik dərəcəsi,
çirkləndiricilərin olması).
ATMOSFER FİZİKASI –
atmosferdə baş verən fiziki proses
və hadisələrdən bəhs edən elm;
atm-i təşkil edən qazların
xassələrini, onların radiasiyasını
udması və şüalandırmasını və
buxarın kondensasiyasını,
buludların və yağıntıların əmələ
gəlməsini, atm.-də baş verən
hərəkətlərin müxtəlif formalarını,
həmçinin bu hadisələr arasındakı
asılılığı və s. öyrənir.
ATMOSFER HAVASININ
ÇIRKLƏNMƏSININ VƏZIYYƏ-
TI HAQQINDA STANDART -
Havanın keyfiyyət göstəricisinə
nəzarəti reqlamentləşdirən qayda.
Müxtəlif təşkilat və idarələr buna
əsaslanaraq vahid unifikasiya
olunmuş metodika ilə havanın
təmizliyinə nəzarət edir və müşahidə
aparır.
ATMOSFER HAVASININ VƏ -
ZIYYƏTININ QIYMƏTLƏNDI-
RILMƏSI - Bir neçə il ərzində
gündəlik müşahidələrlə
inqrediyentlərin konsentrasiyasının
orta yayılmasını səciyyələndirən
havanın çirklənməsi göstəricilərinin
analizi əsasında aparılır.
ATMOSFER SUYU – atmosfer
havasında su buxarı və ya asılı
halda (damla, kristal) olan su.
19
ATMOSFER TƏZYİQİ –
atmosferin Yer səthinə və
cisimlərə etdiyi təzyiq. Hər bir
nöqtədə A.t. o nöqtədən
atmosferin üst sərhədinə qədər
olan hava sütununun ağırlığı ilə
müəyyən olunur. Normal A.T. 760
mm hündürlüyündə civə
sütununun ağırlığına bərabərdir.
A.T. -ni ölçmək üçün təzyiq vahidi
olaraq bar qəbul edilmişdir. A.t.
barometrlə ölçülür.
ATMOSFERİN ÇİRKLƏN-
MƏSİ – havaya fiziki agentlərin,
kimyəvi maddələrin və ya orqanizmlərin
daxil edilməsi, həyat
mühitinə pis təsir göstərir və ya
maddi sərvətlərə zərər yetirir.
ATMOSFERİN HƏRƏKƏT
MƏRKƏZLƏRİ – özündən
kənardakı ərazinin havasına və
iqliminə güclü təsir göstərən xeyli
sabit təzyiq sahələrinə deyilir.
Daimi və mövsümi A.h.m. vardır.
Başlıca A.h.m. bunlardır. Şim. yarımkürəsində:
Azor, Honolulu və
Arktika antisiklonları; İslandiya və
Aleut siklonları; Mər. Asiya və
Şim. Amerika qış antisiklonları,
Asiya və Şim. Amerika yay
minimumları; Cən.
Yarımkürəsində: Cən. Anlantik
okeanı, Cən. Sakit okeanı və Cən.
Hind okeanı və Antarktida
antisiklonları, Avstraliya, Cən.
Amerika və Cən. Afrika qış (iyul)
antisiklonları (axırıncılar yaydayanvarda)
depressiyaya çevrilir.
ATMOSFERİN ÖZÜ-ÖZÜNÜ
TƏMİZLƏMƏSİ – atmosferin
çirkləndiricidən təbii proseslər yolu