Nəsibə Əhməd qızı HİDROMETEOROLOJİ LÜĞƏT «Nafta Press ...
Nəsibə Əhməd qızı HİDROMETEOROLOJİ LÜĞƏT «Nafta Press ...
Nəsibə Əhməd qızı HİDROMETEOROLOJİ LÜĞƏT «Nafta Press ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
dağılır, qobular, yarğanlar əmələ<br />
gəlir. Torpaq E.-sının qarşısı<br />
aqrotexniki, meşə-meliorasiya,<br />
hidrotexniki mübarizə tədbirləri ilə<br />
alınır.<br />
EOLOFİLLƏR – küləkli havanı<br />
üstün tutan orqanizmlər (məs.<br />
fırtına quşu yem axtarmaq üçün<br />
uzun müddət, çox vaxt saatlarla<br />
hava axınlarında süzür (uçur).<br />
EROZİYA BAZİSİ – çayların<br />
töküldüyü hövzənin səviyyəsi.<br />
Ümumi (yaxud əsas) E.b. okeanın<br />
səviyyəsidir. Ümumi E.b.-dən<br />
başqa çay boyu yerli (yaxud<br />
müvəqqəti) E.b.-ləri (axar göllər,<br />
çay qollarının əsas çaya töküldüyü<br />
yerlər və s.) də var. E.b-nin<br />
yüksəkliyinin dəyişməsi (Yer<br />
qabığının əsri hərəkəti, yaxud<br />
dəniz səviyyəsinin tərəddüdü) çay<br />
dərələrinin dərinləşməsi, yaxud<br />
çöküntülərlə dolması ilə müşayiət<br />
olunur.<br />
EROZİYA RELYEFİ –<br />
qayalarda, dağətəyi və mailli<br />
düzənliklərdə və xüsusilə cavan<br />
dağlıq ərazilərdə öz yataqlarını<br />
dərinləşdirərək əmələ gətirdiyi<br />
müxtəlif quruluşlu relyef formaları.<br />
EROZİYAYA QARŞI<br />
SUVARMA TEXNİKASI –<br />
irriqasiya eroziyasının qarşısını<br />
almaq üçün tətbiq edilir. Burada<br />
qəbul edilən suvarma texnikası su<br />
sərfi, suvarılan şırımın və ya<br />
zolağın uzunluğu, suvarmanın<br />
müddəti elə seçilməlidir ki,<br />
suvarma zamanı eroziya prosesi<br />
minimuma ensin və ya tam qarşısı<br />
alınsın. Buna görə də E.q.s.t.<br />
66<br />
hazırlanarkən səthin meylliliyi,<br />
torpağın tipi, onun mexaniki<br />
tərkibi və suhopdurma qabiliyyəti<br />
nəzərə alınmalıdır.<br />
ESTUARİ (lat. aestuarium su<br />
basmış mənsəb) – dənizə tərəf<br />
geniş açılmış qıfabənzər çay<br />
mənsəbi. E. çayın töküldüyü yerdə<br />
dəniz səviyyəsinin qaxması, çayın<br />
gətirdiyi materialları qabarmaçəkilmə<br />
və ya dəniz axınlarının<br />
yuyub aparması ilə əlaqədar<br />
əmələ gəlir. E.-də delta əmələ<br />
gəlir. E. dəniz suyu və saf suyun<br />
keçid zonası (ekoton) sayılır.<br />
Bununla əlaqədar E. nadir fiziki və<br />
bioloji əlamələrilə səciyyələnir. E.lər<br />
ilk növbədə insanın<br />
düşünülməmiş mənfi təsirinə<br />
məruz qalır. Odur ki, onların daim<br />
qorunması və səmərəli istifadəsi<br />
tələb olunur.<br />
EUQALİN SU HÖVZƏSİ –<br />
duzluluğu 30-40% olan dəniz sulu<br />
su hövzəsi.<br />
EUTROFİKASİYA – tarlalardan<br />
gübrələrin yuyulması nəticəsində<br />
su hövzələrinin canlanması prosesi<br />
(üzvi maddələrlə zənginləşməsi).<br />
EVFOTİK ZONA – su<br />
hövzəsinin bitkinin fitosintez<br />
fəaliyyəti üçün işıqlanmanın<br />
(işığın) kifayət qədər olan üst<br />
zonası. Dünya okeanında E.Z.-da<br />
su qatının qalınlığı orta hesabla<br />
200m təşkil edir.<br />
EVRİBİONTLAR – Ətraf<br />
mühitin geniş dəyişilmiş şəraitində<br />
yaşayan heyvan və bitkilər. Məs.,<br />
dəniz litoralında yaşayanlar suyun<br />
çəkilməsi zamanı müntəzəm
Change language