Nəsibə Əhməd qızı HİDROMETEOROLOJİ LÜĞƏT «Nafta Press ...
Nəsibə Əhməd qızı HİDROMETEOROLOJİ LÜĞƏT «Nafta Press ...
Nəsibə Əhməd qızı HİDROMETEOROLOJİ LÜĞƏT «Nafta Press ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
CƏNUBİ ATLANTİK<br />
ANTİSİKLONU – iqlim xəritəsində<br />
cənub subtropik yüksək<br />
təzyiq sahələrindən biridir.<br />
Yanvarda təzyiq 765 mm, iyulda<br />
768 mm-dir.<br />
CƏNUBİ HİND OKEANI<br />
ANTİSİKLONU – cənub<br />
subtropik yüksək təzyiq<br />
sahələrindən biridir, Hind<br />
okeanının cənub hissəsində<br />
yerləşir. Yanvarda təzyiq<br />
mərkəzində 765 mm, iyulda isə<br />
770 mm-dir.<br />
CIYILLIK - Çayların və adacıqların<br />
yazda subasan, keçilməz<br />
qamışlıq, çiyənlik, kolluq basan<br />
sahil hissələri.<br />
COĞRAFİ SƏDD (BARYER) –<br />
Yerüstü (materik, ada) heyvan və<br />
bitkilərin yayılması yolunda<br />
maneçilik göstərən təbii coğrafi<br />
maneə (dəniz, okean, dağ). C.s.<br />
olması endemiklərin formalaşmasında<br />
əsas səbəb sayılır. Məs.,<br />
Avstraliya florası Asiyadan izolə<br />
olunduğu üçün 70%-i endemik<br />
növlərdən təşkil olunmuşdur.<br />
COĞRAFİ DƏYİŞKƏNLİK –<br />
Populyasiya (növ) daxilində hər<br />
hansı əlamətin variasiyaları.<br />
COĞRAFİ EKOLOGİYA – Bax:<br />
geoekologiya.<br />
COĞRAFİ ELEMENT – bir areal<br />
tipində növlərin məcmusu.<br />
Geobotaniki rayonlaşdırmada,<br />
həmçinin fitosenozların<br />
təsnifatında C.e.-dən geniş istifadə<br />
olunur.<br />
C<br />
34<br />
COĞRAFİ ENLİK – yer<br />
səthində hər hansı bir nöqtənin<br />
mövqeyini təyin edən<br />
koordinatlardan biridir, ekvator ilə<br />
həmin nöqtənin arasındakı<br />
meridian qövsüdür. O 0 -dən 90 0 -yə<br />
qədər hesablanır və ekvatordan<br />
şimal qütbünə qədər – şimal C.e,<br />
ekvatordan cənub qütbünə qədər<br />
– cənub C.e. adlanır.<br />
COĞRAFİ İRQ – bir növün<br />
populyasiyasının ümumi arelın bir<br />
hissəsində məskunlaşaraq birbirindən<br />
taksonomik cəhətdən<br />
fərqlənməsi. Populyasiyanın yerli<br />
coğrafi şəraitə uyğunlaşması<br />
nəticəsində əmələ gəlir. C.i.<br />
ekoloji irqə yaxındır. C.i.<br />
dəyişkənliyi bir çox bitki, heyvan<br />
və insan populyasiya sistemlərində<br />
real mövcuddur.<br />
COĞRAFİ İZOLYASİYA<br />
(AYRILMA) – bir növün və yaxud<br />
biri-birinə yaxın qohum olan<br />
növlərin populyasiyalarının coğrafi<br />
ayrılması (əlaqələrinin kəsilməsi).<br />
C.i. şəraitində allopatrik<br />
növyaranması baş verir.<br />
COĞRAFİ KOORDİNATLAR-<br />
Yer kürəsində hər hansı bir<br />
nöqtənin mövqeyini (məkanını)<br />
təyin edən kəmiyyətlərdir. Bu<br />
kəmiyyətlər məntəqənin<br />
enliyindən, yəni onun yerləşdiyi<br />
paraleldən və məntəqənin<br />
uzunluğundan, yəni onun<br />
yerləşdiyi meridiandan ibarətdir ki,<br />
bunlar dərəcə torunu təşkil<br />
edir.məsələn, Sankt Peterburq
Change language