kodeks cywilny - Gandalf

More documents

Recommendations

Info

Art. 5 Księga I. Część ogólna Ujęte w art. 5 klauzule – społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa i zasad współżycia społecznego – należy traktować jako normy społeczne ogólne, odnoszące się do wszystkich możliwych przypadków, gdy powoływanie się na prawo podmiotowe nie stanowi jego wykonywania, lecz jego nadużywanie, które nie jest społecznie aprobowane i w związku z tym nie korzysta z ochrony prawnej. Z istnienia domniemania, że korzystający z prawa podmiotowego postępuje zgodnie z zasadami współżycia społecznego, wynika, iż ciężar dowodu istnienia okoliczności faktycznych uzasadniający ten zarzut spoczywa na tym, kto ten zarzut podnosi (wyrok SA we Wrocławiu z 14 lutego 2012 r., I ACa 19/12, Lex nr 1125305). 17. Trudno przyjąć, że wierzyciel, który przekazuje sprawę do egzekucji, narusza zasady współżycia społecznego z tego powodu, że kieruje egzekucję do jedynego wartościowego składnika majątkowego (wyrok SA we Wrocławiu z 7 lutego 2012 r., I ACa 1419/11, Lex nr 1125304). 18. „Powołując się na zasady współżycia społecznego, nie można podważać ani modyfikować wyraźnych dyspozycji przepisów prawnych, które, jak art. 58 § 1 k.c., ze względu na bezpieczeństwo obrotu przewidują sankcję bezwzględnej nieważności dla czynności prawnych sprzecznych z prawem, nie przewidują od tego żadnych wyjątków, a więc samodzielnie, w sposób jednoznaczny i wyczerpujący przesądzają o prawach stron” (wyrok SN z 22 września 1987 r., III CRN 265/87, OSNCP 1989, nr 5, poz. 80). 19. „Sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, w szczególności zaś z zasadą zapewnienia obywatelowi ochrony prawnej, z której może on rzeczywiście skorzystać, byłoby dopuszczenie sytuacji, w której nie może się on ubiegać naprawienia bardzo poważnej i pociągającej za sobą liczne konsekwencje szkody na osobie dlatego, że o poniesionym uszczerbku na zdrowiu, z przyczyn, za które nie ponosi żadnej odpowiedzialności, dowiedział się zbyt późno. Dla oceny, czy zarzut przedawnienia stanowi nadużycie prawa, rozstrzygające znaczenie mają okoliczności konkretnego wypadku, zachodzące po stronie dłużnika i wierzyciela, nie zawsze jednak muszą wiązać się z negatywną oceną zachowania dłużnika, przejawiającego się w utrudnianiu wcześniejszego dochodzenia roszczenia (wyrok SN z 13 marca 2009 r., II CSK 533/08, LexPolonica nr 2073250). 20. „Trudna sytuacja finansowa Państwa nie może usprawiedliwiać odmowy wypłaty odsetek od kwoty zadośćuczynienia zasądzonego od Skarbu Państwa” (orzeczenie SN z 15 marca 1995 r., III CRN 11/95, niepubl.). 21. „Żądanie uiszczenia opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste, należnej za okres po przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności, może być w okolicznościach konkretnej sprawy uznane za nadużycie prawa (art. 5 k.c.)” (wyrok SN z 15 lutego 2002 r., V CA 2/02, OSP 2003, nr 6, poz. 77, z glosą T. Justyńskiego). 22. Właściciel działki nadużywa prawa, gdy żąda usunięcia z niej urządzeń przesyłowych, jeśli są niezbędne dla odbiorców, a całe przedsięwzięcie wiązałoby się z ogromnymi kosztami (wyrok SN z 9 lipca 2008 r., V CSK 52/08, LexPolonica nr 1926222). 23. W sytuacji, w której rzecz została sprzedana z wadami i część ceny nie została zapłacona w terminie ze względu na długotrwały proces sądowy w związku z obniżeniem ceny, żądanie przez sprzedawcę wadliwej rzeczy odsetek na podstawie art. 481 mogło być uznane za nadużycie prawa i Sąd władny był odmówić wierzycielowi odmowy udzielenia ochrony prawnej jego roszczeniu na podstawie art. 5 (wyrok SN z 20 czerwca 2008 r., IV CNP 12/2008, LexPolonica nr 2038537). 24. „Nadużycie prawa jest instytucją prawa materialnego, a nie procesowego, i nie można go stosować w szczególności do określonych w przepisach procesowych terminów dokonywania czynności procesowych i skutków niedochowania tych terminów, podnosząc, że zastosowanie art. 5 k.c. nie obejmuje instytucji prekluzji zarzutów i dowodów, przewidzianej w postępowaniu gospodarczym, m.in. w art. 479 12 § 1 i art. 479 14 § 2 k.p.c.” (wyrok SA w Katowicach z 26 maja 2006 r., I ACa 2191/05, MoP 2007, nr 24, s. 1374). 30 Piotr Nazaruk
Tytuł I. Przepisy wstępne 25. Klauzula z art. 5 nie znajduje zastosowania w odniesieniu do prawa publicznego, np. w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych w odniesieniu do czynności organu rentowego, który wydając decyzję, realizuje ustawowe kompetencje organu władzy publicznej (wyrok SN z 23 października 2006 r., I UK 128/06, OSNP 2007, nr 23–24, poz. 359). 26. „Sąd wyjątkowo może nie uwzględnić zarzutu upływu terminu przedawnienia roszczenia – także wynikającego ze stosunku między przedsiębiorcami – jeżeli jego podniesienie przez pozwanego jest nadużyciem prawa” (wyrok SN z 27 czerwca 2001 r., II CKN 604/00, OSNC 2002, nr 3, poz. 32). Poglądy doktryny 27. W doktrynie przedmiotem ożywionego sporu, toczącego się na kilku niezmiernie obszernych płaszczyznach, jest to, czy zachowanie sprzeczne z czynnikami wskazanymi w art. 5 k.c. stanowi wykonywanie prawa podmiotowego, czy w istocie nim już nie jest (por. T. Justyński, Nadużycie prawa, s. 43–45 i 53–59). Najogólniej rzecz ujmując, w myśl starszej „teorii zewnętrznej”, zasady współżycia i przeznaczenie prawa stanowią „zewnętrzne” kryterium, które umniejsza w sposób następczy i niejako spoza pierwotnego zakresu prawa podmiotowego jego ostateczny zasięg (por. art. 135 k.z., odwołujący się do dobrej wiary i celu prawa). Teoria ta stwarza jednak wiele trudności, a zwłaszcza problem w odniesieniu do elementu bezprawności w przypadku, gdy takim postępowaniem zostanie wyrządzona szkoda. Natomiast w myśl dominującej obecnie w doktrynie „teorii wewnętrznej” (S. Grzybowski, System P.C., t. I, 1985, s. 264 i n.; Z. Radwański, Prawo cywilne, s. 106; T. Justyński, Nadużycie..., s. 54) klauzula ta traktowana jest jako „wewnętrzne” kryterium, określające już uprzednio, pierwotnie zakres prawa podmiotowego. Druga teoria rozwiązuje w szczególności paradoks odszkodowawczych skutków nadużycia prawa, wskazując na pierwotną bezprawność sprawcy ewentualnej szkody. 28. Normy moralne pozostają w zasadniczym związku z zasadami współżycia społecznego, ale charakter tej relacji jest kontrowersyjny. Zdaniem jednych badaczy zasady współżycia stanowią w istocie pewien podzakres norm moralnych (tak A. Szpunar, Uwagi o nadużyciu…, s. 340). ONUS PROBANDI Art. 6. Ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Zagadnienia ogólne Art. 6 1. Problematyka ciężaru dowodu (onus probandi) polega na ustaleniu, na kim – w razie istnienia sporu między stronami stosunku cywilnoprawnego – spoczywa obowiązek udowodnienia faktów mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Pojęcie ciężaru dowodu jest zaliczane tradycyjnie do problematyki prawa materialnego. Dlatego też przepis podstawowy w tym przedmiocie, określający samą zasadę rozkładu ciężaru dowodu, zamieszczony został w Kodeksie <strong>cywilny</strong>m, czyli w ustawie normującej zagadnienia materialnoprawne. 2. Art. 6 reguluje podstawowe reguły dowodowe, tj. pierwszą – generalnie wymagającą udowodnienia powołanego przez stronę faktu, powodującego powstanie określonych skutków prawnych, oraz drugą regułę, która sytuuje ciężar dowodu danego faktu po stronie osoby, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Pierwsza „zasada obowiązku udowodnienia powoływanego faktu” jest w istocie nieunikniona ze względów racjonalnych, ponieważ odmienna regulacja powodowałaby powstanie niedopuszczalnej łatwości wywodzenia skutków prawnych z prostego powołania się na fakt bez potrzeby jego udowodnienia. Natomiast druga stanowi „ogólną zasadę rozkładu ciężaru dowodu”, od której wyjątki mogą wskazywać niektóre przepisy szczególne. Piotr Nazaruk 31
Page 2 and 3: Kodeks cywilny Komentarz Jerzy Cisz
Page 4 and 5: Spis treści Wykaz skrótów . ....
Page 6 and 7: Spis treści Rozdział I. Przepisy
Page 8 and 9: I. AKTY PRAWNE Wykaz skrótów k.c.
Page 10 and 11: Wykaz skrótów u.o.u.o. - ustawa z
Page 12 and 13: III. LITERATURA Wykaz skrótów 1.
Page 14 and 15: Wykaz skrótów wilnego, red. nacz.
Page 16 and 17: Przedmowa Kodeks cywilny jest jedny
Page 18 and 19: Art. 1 Księga I. Część ogólna
Page 22 and 23: Art. 2-3 Księga I. Część ogóln
Page 24 and 25: Art. 3 Zagadnienia szczegółowe i
Page 38 and 39: Art. 8 Zagadnienia szczegółowe i
Page 48 and 49: Art. 15-16 OGRANICZONA ZDOLNOŚĆ D
Page 56 and 57: Art. 22 1 Księga I. Część ogól
Page 58 and 59: Art. 23 Zagadnienia ogólne Księga
Page 60 and 61: Art. 24 Zagadnienia ogólne Księga
Page 68 and 69: Art. 30 Wybrane tezy z orzecznictwa
Page 74 and 75: Art. 33 1 Księga I. Część ogól
Page 76 and 77: Art. 34 Poglądy doktryny Księga I
Page 78 and 79:
Art. 35 Zagadnienia ogólne Księga
Page 80 and 81:
Art. 38 Księga I. Część ogólna
Page 82 and 83:
Art. 39 Wybrane tezy z orzecznictwa
Page 84 and 85:
Art. 40 Poglądy doktryny Księga I
Page 86 and 87:
Page 88 and 89:
Page 90 and 91:
Art. 43 1 Księga I. Część ogól
Page 92 and 93:
Page 94:
show all

kodeks cywilny - Gandalf

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?