kodeks cywilny - Gandalf

Art. 19
Księga I. Część ogólna
mającą ograniczoną zdolność do czynności prawnych potrzebna jest zgoda sądu opiekuńczego.
Gdyby więc małoletni, mający ponad trzynaście lat, zawarł umowę mającą na celu sprzedaż
odziedziczonej nieruchomości, nawet za zgodą rodziców, ale bez zgody sądu, to takiej umowy
rodzice nie mogliby już potwierdzić.
3. Ważność umowy zawartej przez osobę o ograniczonej zdolności do czynności prawnych
zależy od wyrażenia zgody przez jej przedstawiciela. Umowa zawarta przez osobę o ograniczonej
zdolności do czynności prawnych bez zgody jej przedstawiciela ustawowego dotknięta jest
sankcją bezskuteczności zawieszonej i jako czynność niezupełna (negotium claudicans) wymaga
dla swej ważności zgody przedstawiciela tej osoby – art. 18 § 1. Wyrażenie zgody sprawia,
że umowa staje się ważna od chwili jej zawarcia. Jeżeli jednak dana czynność zawarta przez
osobę o ograniczonej zdolności do czynności prawnych jest bezwzględnie nieważna według
art. 58, to w takim przypadku wyrażenie ewentualnej zgody przez przedstawiciela ustawowego
nie ma żadnego wpływu na nieważność umowy.
Wybrane tezy z orzecznictwa
4. „Umowa dzierżawy zawarta bez zgody sądu opiekuńczego przez osobę ograniczoną w zdolności
do czynności prawnych jest nieważna jako przekraczająca zakres zwykłego zarządu i nie
podlega konwalidacji na podstawie art. 18 k.c.” (wyrok SN z 3 kwietnia 2007 r., II UK 178/06,
OSNP 2008, nr 9–10, poz. 141).
5. W stosunku do rodziców sprawujących władzę rodzicielską miernikiem czynności przekraczających
zwykły zarząd majątkiem dziecka jest – zdaniem Sądu Najwyższego – „ciężar
gatunkowy dokonywanej czynności, jej skutków w sferze majątku małoletniego, wartości przedmiotu
danej czynności oraz szeroko pojęte dobro dziecka i ochrona jego interesów” (wyrok SN
z 16 listopada 1982 r., I CR 234/82, LexPolonica nr 318371).
JEDNOSTRONNA CZYNNOŚĆ PRAWNA BEZ WYMAGANEJ ZGODY
Art. 19. Jeżeli osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych dokonała sama
jednostronnej czynności prawnej, do której ustawa wymaga zgody przedstawiciela ustawowego,
czynność jest nieważna.
Zagadnienia ogólne
1. Zakres przedmiotowy regulacji art. 19, podobnie jak art. 18, dotyczy czynności prawnej,
przez którą osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych zaciąga zobowiązanie
lub rozporządza swoim prawem, z tą różnicą, że chodzi tu o czynność prawną jednostronną.
Jednostronna czynność prawna dochodzi do skutku przez złożenie oświadczenia woli jednej
strony (np. przyrzeczenie publiczne, przekaz), co nakazuje przyjęcie szerszego zakresu ochrony
osoby o ograniczonej zdolności do czynności prawnych.
2. Zgoda na dokonanie czynności jednostronnej musi być uprzednia lub wyrażona najpóźniej
w chwili dokonywania czynności. W braku tej zgody czynność jest ab initio bezwzględnie
nieważna i nie może być już potwierdzona, ponieważ potwierdzenie nie wywoła już żadnych
skutków prawnych [M. Pazdan, w: M. Safjan (red.), System P.P., t. I, 2007, s. 987].
Wybrane tezy z orzecznictwa
3. Mężczyzna o ograniczonej zdolności do czynności prawnej może uznać dziecko, jednak
wymaga to zgody jego przedstawiciela ustawowego (art. 74 k.r.o.). W braku takiej zgody taka
54 Piotr Nazaruk