kodeks cywilny - Gandalf

More documents

Recommendations

Info

Art. 6 Księga I. Część ogólna 3. Wyjątki od reguł z art. 6 dotyczą m.in. następujących faktów lub praw, dotyczących: dobrej lub złej wiary (art. 7), urodzenia się żywego dziecka (art. 9), bezprawności (art. 24 § 1), chwili śmierci osoby zaginionej (art. 31 § 1 i art. 32), korzystania do wspólnego użytku sąsiadów z urządzeń znajdujących się na granicy sąsiadujących gruntów (art. 154 § 1), równości udziałów współwłaścicieli (art. 197), winy (art. 224 § 2, art. 427, 429, 431 i art. 471), normalnego związku przyczynowego (art. 427, 433, 434, 435, 436 § 1 i art. 846 § 1), posiadania samoistnego, ciągłości posiadania i zgodności posiadania ze stanem prawnym (art. 339–341), zapłaty wynikającej z pokwitowania (art. 466), działania dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli (art. 527 § 3 i art. 529), należytego stanu przesyłki (art. 781 § 2), jednakowej wartości wkładów wspólników w spółce cywilnej (art. 861 § 2), przymiotu spadkobiercy u osoby legitymującej się stwierdzeniem nabycia spadku (art. 1025 § 2). 4. Fakty powszechnie znane (społeczne, polityczne, historyczne, ekonomiczne, naukowe), co do których, w myśl art. 228 § 1 k.p.c., także nie jest wymagane prowadzenie postępowania dowodowego, mają taki właśnie charakter z uwagi na dodatkowy fakt obiektywnej, powszechnej ich znajomości. Fakty znane sądowi urzędowo, czyli fakty znane przynajmniej jednemu z sędziów orzekających w związku z jego działalnością urzędową, wywołują w myśl art. 228 § 2 k.p.c. skutki prawne, ale sąd powinien na rozprawie zwrócić na nie uwagę stron, umożliwiając im zajęcie w tej mierze stanowiska. 5. Instytucje domniemań faktycznych i prawnych są ściśle powiązane z problematyką ciężaru dowodu. Instytucja domniemań faktycznych traktowana jest dość powszechnie jako procesowa metoda dowodzenia, jako swoisty środek dowodowy mający na celu ułatwienie udowodnienia określonych faktów. Domniemanie prawne – stosownie do art. 234 k.p.c. – jest dla sądu wiążące. Sąd nie może ani go pominąć, ani też wyciągnąć z udowodnionej podstawy faktycznej innego wniosku od przyjętego w ustawie. Domniemania prawne, wbrew używanej nazwie, nie odnoszą się wyłącznie do domniemań prawa (np. prawa własności, przymiotu spadkobiercy itp.), lecz również, a w praktyce przede wszystkim, do faktów (np. dobrej lub złej wiary – art. 7 k.c., urodzenia się dziecka żywego – art. 9 k.c., chwili śmierci osoby zaginionej – art. 31 § 2 k.c.). 6. Klasyfikacja domniemań prawnych wskazuje na możliwość ich podziału na domniemania faktu i prawa. Domniemanie faktu łączy się z hipotezą normy prawnej, domniemanie prawa zaś z jej dyspozycją, o tyle nieomal powszechnie uznaje się podział domniemań prawnych na usuwalne czy też wzruszalne (praesumptiones iuris tantum) i nieusuwalne czy też niewzruszalne (praesumptiones iuris ac de iure). Dla praktyki obydwa wymienione podziały nie mają istotnego znaczenia. Z treści wielu przepisów prawa cywilnego, przewidujących domniemania prawne, nie można wyprowadzić niebudzącego wątpliwości wniosku, że ustawodawca ustanowił w jakimś przepisie domniemanie nieusuwalne. Przykładowo art. 5 u.k.w.h., regulujący rękojmię wiary publicznej ksiąg wieczystych, nie jest sprzeczny z ogólną zasadą, iż obalenie domniemania prawnego jest w każdym wypadku dopuszczalne. Zagadnienia szczegółowe i problemy praktyczne 7. Chociaż art. 6 został zamieszczony, jako norma materialnoprawna, w prawie materialnym, to w praktyce jest on stosowany, a w związku z tym i tłumaczony (wykładany) w postępowaniu sądowym. Wyjaśnienia do tego przepisu, a więc wyjaśnienia reguł obowiązujących przy jego stosowaniu nie mogą być w tej sytuacji dokonywane bez nawiązywania do przepisów Kodeksu postępowania cywilnego. Stosowanie art. 6 wchodzi praktycznie w grę tylko w postępowaniu sądowym. Jeżeli strony stosunku cywilnoprawnego wyjaśniają sobie poza sądem występujące między nimi rozbieżności co do określonego stanu faktycznego (fakty), przepisy o rozkładzie ciężaru dowodu, mimo przypisywania im charakteru bezwzględnie obowiązujących (iuris cogentis), nie są stosowane. Nikt się nie powołuje na nie i nikt się do nich nie odwołuje. 32 Piotr Nazaruk
Tytuł I. Przepisy wstępne 8. Milczenie lub brak wypowiedzi strony przeciwnej wobec twierdzeń strony powołującej tylko dany fakt może być przez sąd uznane za pośrednie przyznanie faktu, ale także tylko wtedy, gdy przeprowadzone w toku postępowania dowody uzasadniają wysnucie wniosku, że strona przeciwna istotnie nie miała zamiaru zaprzeczyć danej okoliczności faktycznej (art. 230 k.p.c.). 9. O tym, co która ze stron stosunku cywilnoprawnego ma udowodnić w sporze toczącym się przed sądem, decydują przede wszystkim: przedmiot sporu, prawo materialne regulujące określone stosunki prawne oraz prawo procesowe normujące zasady postępowania dowodowego, w tym znaczenie domniemań faktycznych i prawnych. Dla przykładu, w sprawie o odszkodowanie (wynagrodzenie szkody) ciężar dowodu i rozkład tego ciężaru będą zależały od tego, co było przyczyną powstania szkody, a w związku z tym, jaka wchodzi w grę podstawa materialnoprawna odpowiedzialności pozwanego. 10. Niezależnie od przyczyny powstania szkody, poszkodowany – występujący w procesie sądowym w charakterze powoda – aby uzyskać odszkodowanie, musi wykazać, że szkodę wyrządził mu pozwany oraz wskazać wysokość tej szkody. Natomiast od podstawy odpowiedzialności pozwanego będzie zależało, która ze stron ma wykazać winę sprawcy szkody, stanowiącą w konkretnym wypadku podstawę odpowiedzialności. Jeżeli szkoda powstała poza stosunkiem zobowiązaniowym łączącym strony, pozwany ponosi odpowiedzialność na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego o czynach niedozwolonych, a konkretnie na podstawie art. 415. W takim wypadku na powodzie spoczywa ciężar wykazania pozwanemu jego winy. W sytuacji natomiast, gdy szkoda wynika z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, powód nie musi wykazywać pozwanemu jego winy, a jedynie fakt wyrządzenia przez niego szkody i jej wysokość. W tym wypadku odpowiedzialność sprawcy szkody reguluje art. 471, przewidujący domniemanie winy pozwanego. 11. Co do zasady, na tym spoczywa ciężar dowodu, kto twierdzi, a nie na tym, kto zaprzecza. Ciężar dowodu co do okoliczności wyjątkowych obciąża tego, kto z wyjątku tego wyprowadza dla siebie korzyści. Pozwany, który podnosi zarzuty, staje się powodem; w zakresie zarzutów podnoszonych przez pozwanego zajmuje on rolę powoda i na nim spoczywa ciężar dowodu. Każde twierdzenie strony (powoda i pozwanego) powinno być poparte dowodami (K. Czerwińska-Koral, Pozwy osadzonych…, s. 59). Wybrane tezy z orzecznictwa Art. 6 12. Ogólna zasada rozkładu ciężaru dowodu jest regułą w znaczeniu materialnym, wskazującą, kto poniesie skutki nieudowodnienia faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, natomiast przepis art. 232 k.p.c. wskazuje, kto ponosi ciężar dowodu w znaczeniu formalnym „kto powinien przedstawiać dowody” (wyrok SN z 17 lutego 2006 r., V CSK 129/05, LexPolonica nr 2059692). 13. Jeżeli materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie daje podstawy do dokonania odpowiednich ustaleń faktycznych w myśl twierdzeń jednej ze stron, sąd musi wyciągnąć ujemne konsekwencje z braku udowodnienia faktów przytoczonych na uzasadnienie żądań lub zarzutów. Należy to rozumieć w ten sposób, że strona, która nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swych twierdzeń, ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile ciężar dowodu co do tych okoliczności na niej spoczywał (wyrok SA we Wrocławiu z 18 stycznia 2012 r., I ACa 1320/11, Lex nr 1108777). 14. W sytuacji mobbingu ciężar jego udowodnienia zarówno w aspekcie formalnym, jak i materialnym spoczywa na pracowniku (wyrok SN z 6 grudnia 2005 r., III PK 94/05, PiZS 2006, nr 7, s. 35). 15. Przepis art. 6 k.c. wskazuje tylko podmiot zobowiązany do udowodnienia faktu, natomiast ocena, czy wywiązał się on w istocie z tego obowiązku, „nie należy już do materii objętej Piotr Nazaruk 33
Page 2 and 3: Kodeks cywilny Komentarz Jerzy Cisz
Page 4 and 5: Spis treści Wykaz skrótów . ....
Page 6 and 7: Spis treści Rozdział I. Przepisy
Page 8 and 9: I. AKTY PRAWNE Wykaz skrótów k.c.
Page 10 and 11: Wykaz skrótów u.o.u.o. - ustawa z
Page 12 and 13: III. LITERATURA Wykaz skrótów 1.
Page 14 and 15: Wykaz skrótów wilnego, red. nacz.
Page 16 and 17: Przedmowa Kodeks cywilny jest jedny
Page 18 and 19: Art. 1 Księga I. Część ogólna
Page 22 and 23: Art. 2-3 Księga I. Część ogóln
Page 24 and 25: Art. 3 Zagadnienia szczegółowe i
Page 38 and 39: Art. 8 Zagadnienia szczegółowe i
Page 48 and 49: Art. 15-16 OGRANICZONA ZDOLNOŚĆ D
Page 56 and 57: Art. 22 1 Księga I. Część ogól
Page 58 and 59: Art. 23 Zagadnienia ogólne Księga
Page 68 and 69: Art. 30 Wybrane tezy z orzecznictwa
Page 74 and 75: Art. 33 1 Księga I. Część ogól
Page 76 and 77: Art. 34 Poglądy doktryny Księga I
Page 80 and 81:
Art. 38 Księga I. Część ogólna
Page 82 and 83:
Art. 39 Wybrane tezy z orzecznictwa
Page 84 and 85:
Art. 40 Poglądy doktryny Księga I
Page 86 and 87:
Page 88 and 89:
Page 90 and 91:
Art. 43 1 Księga I. Część ogól
Page 92 and 93:
Page 94:
show all

kodeks cywilny - Gandalf

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?