kodeks cywilny - Gandalf

More documents

Recommendations

Info

Art. 23 Zagadnienia ogólne Księga I. Część ogólna 1. Regulacja art. 23 nie jest klauzulą generalną, aczkolwiek zawiera deklarację i częściowe unormowanie ochrony dóbr osobistych człowieka przez prawo cywilne oraz wyjaśnia, że ochrona ta nie wyłącza ochrony przewidzianej w innych gałęziach prawa. Zawiera również przykładowe wyliczenie dóbr osobistych, tj. zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska. Z istoty zmienności katalogu dóbr osobistych wynika, że wraz ze zmianami stosunków społecznych mogą pojawiać się i znikać pewne dobra osobiste podlegające ochronie prawnej. W trakcie zmian stosunków społecznych doktryna i orzecznictwo uznały za podlegające ochronie dobra osobiste (niewymienione w art. 23) m.in. takie jak: prawo najbliższej rodziny do pochowania osoby zmarłej oraz do pamięci o niej, prawo do spokojnego korzystania z mieszkania, intymności i prywatności życia, płci człowieka. 2. Definicja dóbr osobistych nie została zawarta w Kodeksie cywilnym. Za zdecydowanie przeważającą w doktrynie i jednolicie przyjętą w orzecznictwie należy uznać koncepcję obiektywną, według której dobra osobiste są „wartościami o charakterze niemajątkowym, wiążącymi się z osobowością człowieka, uznanymi powszechnie w społeczeństwie” (tak m.in. S. Rudnicki, Ochrona dóbr osobistych…, s. 34). Dla istnienia dobra osobistego i uznania, że doszło do jego naruszenia, znaczenie mają oceny społeczne, analiza z punktu widzenia rozsądnego człowieka; nie ma tu znaczenia subiektywne przekonanie zainteresowanego. 3. Prawa podmiotowe służące do ochrony dóbr osobistych to prawa niemajątkowe (jeżeli nawet ich naruszenie pociąga za sobą również skutki majątkowe) są tak ściśle związane z podmiotem podlegającym ochronie (w świetle art. 23 z osobą fizyczną), że razem z nim powstają i wygasają oraz nie mogą przechodzić na inne podmioty zarówno w drodze czynności prawnych, jak i w drodze dziedziczenia. Przyjmowana powszechnie, jako dobro osobiste, ochrona czci osoby zmarłej nie polega na przejściu prawa do czci przysługującego zmarłemu, lecz jest własnym prawem najbliższych członków rodziny zmarłego. Inną istotną cechą dóbr osobistych jest to, że prawa z nich wynikające (prawa osobiste) są prawami bezwzględnymi, skutecznymi w stosunku do wszystkich osób fizycznych i prawnych. Kodeks cywilny nie zawiera też przepisu wyjaśniającego, czy ma na względzie ogół dóbr osobistych jako pewien zbiór, któremu odpowiada ogólne prawo osobiste podmiotowe. Z brzmienia art. 23 należy wyciągnąć wniosek, że prawu polskiemu nie jest znane jedno ogólne dobro osobiste i jedno odpowiadające mu prawo osobiste. 4. Naruszenie dobra osobistego nie występuje wtedy, gdy wyrządzona drugiemu przykrość jest – wedle przeciętnych ocen przyjmowanych w społeczeństwie – przykrością (dolegliwością) małej wagi, nie przekracza więc progu, od którego liczyć się już będzie naruszenie dobra osobistego. Stopień przeżywanej przykrości przez dotkniętego naruszeniem może mieć znaczenie dopiero wtedy, gdy próg ten został przekroczony; może on być uwzględniony przez sąd w ostatecznym rozstrzygnięciu sprawy, na przykład przy określaniu sposobu usunięcia skutków naruszenia dobra osobistego. 5. Dobra osobiste uregulowane w Konstytucji RP uregulowano w art. 5, który wymienia wolności i prawa człowieka i obywatela, oraz art. 30 wskazującym na fundamentalne znaczenie przyrodzonej, niezbywalnej i nienaruszalnej godności człowieka, która stanowi źródło tych wolności i praw człowieka i obywatela. Natomiast w art. 38 wskazano, że każdy człowiek ma zapewnioną ochronę życia. W dalszych przepisach Konstytucji RP (art. 41, 47–53) wskazano kolejne dobra osobiste, a mianowicie: w art. 41 – nietykalność osobistą i wolność osobistą; w art. 47 – ochronę życia prywatnego, życia rodzinnego, czci, dobrego imienia oraz decydowania o swoim życiu osobistym; w art. 49 – wolność i ochronę tajemnicy komunikowania się; w art. 50 – nienaruszalność mieszkania (pomieszczenia lub pojazdu); w art. 52 – wolność poruszania się. Przepis art. 53 60 Piotr Nazaruk
Tytuł II. Osoby Konstytucji RP wyraża wolność sumienia i religii, a art. 54 – wolność myśli, która polega na wolności wyrażania swoich poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji. Dobra te wykraczają znacznie poza zakres prawa cywilnego, co bez wątpienia wzmacnia ich ochronę, pozwalając zainteresowanemu na wybór najskuteczniejszego środka. Wybrane tezy z orzecznictwa 6. Przyjęcie obiektywnej koncepcji ma szczególne znaczenie w zakresie ochrony takich dóbr jak cześć, prawo do prywatności czy swoboda sumienia, gdzie tylko obiektywna ocena pozwoli oddalić powództwa pieniaczy, ludzi nadwrażliwych i przeczulonych na swoim punkcie, którzy najbanalniejszą przykrość czy niedogodność gotowi są odczuwać jako największą udrękę. Ocena, czy nastąpiło naruszenie dobra osobistego, nie może być dokonana według indywidualnej wrażliwości zainteresowanego, lecz obiektywnej reakcji społecznej (wyrok SN z 16 stycznia 1976 r., II CR 692/75, OSNCP 1976, nr 11, poz. 251, z glosą J.St. Piątowskiego, NP 1977, nr 7–8, s. 1144). 7. „Prawo do niezakłóconego korzystania z energii elektrycznej nie jest dobrem osobistym” (wyrok SN z 7 grudnia 2011 r., II CSK 160/11, Biul. SN 2012, nr 2, poz.11). 8. Pojęcie dóbr osobistych należy odnosić do określonego poziomu rozwoju technologicznego i cywilizacyjnego, przyjętych w społeczeństwie zasad moralnych i prawnych, istniejącego rodzaju stosunków społecznych, gospodarczych, nawet politycznych (uchwała składu 7 sędziów SN z 16 lipca 1993 r., I PZP 28/93, OSNCP 1994, nr 1, poz. 2). 9. „Życie intymne każdej osoby podlega zawsze pełnej ochronie prawnej. Nie obala zatem domniemania bezprawności działania wykazanie przez dziennikarza, że okoliczności z cudzego życia intymnego, ujawnione przez niego w reportażu prasowym, były obiektywnie prawdziwe (art. 24 § 1 k.c.)” (wyrok SN z 11 marca 1986 r., I CR 4/86, OSPiKA 1987, nr 4, poz. 86). Poglądy doktryny 10. W dziedzinie ochrony dóbr osobistych ustawodawca pozostawił sędziemu olbrzymi margines swobody zarówno przy wyznaczaniu samego zakresu chronionego dobra, jak i w odniesieniu do kwestii bezprawności (B. Kordasiewicz, Jednostka wobec…, s. 160 i n.). 11. W obrębie prawa do prywatności można wyróżnić różne sfery, w których zakres ochrony jest różny. W zasadzie żadna okoliczność nie usprawiedliwia ujawniania faktów z życia intymnego jednostki (A. Kopff, Ochrona sfery…, s. 35). OCHRONA DÓBR OSOBISTYCH Art. 24 Art. 24. § 1. Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. § 2. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych. § 3. Przepisy powyższe nie uchybiają uprawnieniom przewidzianym w innych przepisach, w szczególności w prawie autorskim oraz w prawie wynalazczym. Piotr Nazaruk 61
Page 2 and 3:
Kodeks cywilny Komentarz Jerzy Cisz
Page 4 and 5:
Spis treści Wykaz skrótów . ....
Page 6 and 7:
Spis treści Rozdział I. Przepisy
Page 8 and 9: I. AKTY PRAWNE Wykaz skrótów k.c.
Page 10 and 11: Wykaz skrótów u.o.u.o. - ustawa z
Page 12 and 13: III. LITERATURA Wykaz skrótów 1.
Page 14 and 15: Wykaz skrótów wilnego, red. nacz.
Page 16 and 17: Przedmowa Kodeks cywilny jest jedny
Page 18 and 19: Art. 1 Księga I. Część ogólna
Page 22 and 23: Art. 2-3 Księga I. Część ogóln
Page 24 and 25: Art. 3 Zagadnienia szczegółowe i
Page 38 and 39: Art. 8 Zagadnienia szczegółowe i
Page 48 and 49: Art. 15-16 OGRANICZONA ZDOLNOŚĆ D
Page 56 and 57: Art. 22 1 Księga I. Część ogól
Page 60 and 61: Art. 24 Zagadnienia ogólne Księga
Page 68 and 69: Art. 30 Wybrane tezy z orzecznictwa
Page 76 and 77: Art. 34 Poglądy doktryny Księga I
Page 78 and 79: Art. 35 Zagadnienia ogólne Księga
Page 82 and 83: Art. 39 Wybrane tezy z orzecznictwa
Page 84 and 85: Art. 40 Poglądy doktryny Księga I
Page 94: Art. 43 3 Księga I. Część ogól
show all

kodeks cywilny - Gandalf

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?