kodeks cywilny - Gandalf

Art. 43 2
Księga I. Część ogólna
status przedsiębiorcy, bez względu na formę organizacyjnoprawną i typ reprezentowanej własności,
jest poddany przepisom Kodeksu cywilnego o tworzeniu, używaniu i dysponowaniu firmą.
2. Geneza pojęcia firmy pochodzi od łacińskiego słowa firmare, tj. stwierdzać, umacniać.
W średniowieczu znana była czynność firmatio, polegająca na potwierdzeniu (umocnieniu)
dokumentu własnym podpisem lub dotknięciem ręki. Do 2003 r. instytucja firmy była uregulowana
w Kodeksie handlowym z 1934 r., który w art. 26 § 1 stanowił, że: „Firma jest nazwą,
pod którą kupiec rejestrowy prowadzi przedsiębiorstwo”. Koncepcja przeniesienia przepisów
o firmie do Kodeksu cywilnego została zrealizowana w noweli z 14 lutego 2003 r. (Dz.U.
Nr 49, poz. 408), która uzupełniła Kodeks cywilny o nowy dział pt. „Przedsiębiorcy i ich
oznaczenia”. Obecnie na źródła tzw. prawa firmowego składają się przepisy art. 43 2 –43 10 k.c.
i regulacje szczegółowe zawarte w przepisach pozakodeksowych, w szczególności: 1) art. 8
§ 2, art. 11 § 3, art. 21, 24, 74 § 4, art. 90, 104, 127, 160, 206, 274 § 2, art. 305, 374, 461
§ 2, art. 554, 595 k.s.h.; 2) art. 27 ust. 2 pkt 1, art. 29 ust. 3 pkt 1, art. 30 ust. 1 pkt 1 u.s.d.g.
oraz 3) art. 34–35 i 38 u.KRej.S.
3. Funkcje firmy polegają przede wszystkim na indywidualizacji przedsiębiorcy jako podmiotu
praw i obowiązków, dlatego pełni ona dla przedsiębiorcy rolę podobną do tej, jaką
dla człowieka pełni jego nazwisko. Funkcja indywidualizująca (identyfikacyjna, odróżniająca)
przedsiębiorcę jest funkcją prawną firmy. Oprócz tego firma może pełnić także inne funkcje,
w szczególności: informacyjną, reklamową, budowania wizerunku przedsiębiorcy. Prowadzący
działalność gospodarczą zabiegają o dobre postrzeganie ich firmy na rynku. Dążą również do
utrwalenia w świadomości klientów i szerokiego kręgu odbiorców informacji o firmie, a przez
to również o swoim przedsiębiorstwie, jego charakterze i przedmiocie działalności. Wyłączność
używania firmy ma dla przedsiębiorcy duże znaczenie m.in. ze względów konkurencyjnych.
Wskazuje się również na istotną rolę firmy w sferze ochrony konsumentów. Firma z jednej strony
symbolizuje reputację (image, goodwill) przedsiębiorcy, z drugiej zaś jest źródłem informacji
użytecznych dla konsumenta (J. Szwaja, Kodeks spółek…, t. 5, 2008, s. 38 i n.).
4. Podstawowe zasady tzw. prawa firmowego to m.in. zasady: 1) prawdziwości, 2) jedności,
3) ciągłości (kontynuacji), 4) jawności oraz 5) wyłączności firmy. Zasada prawdziwości firmy
oznacza jej zgodność z rzeczywistym stanem faktycznym i prawnym. Zasada jedności firmy sprowadza
się do zakazu posługiwania się przez przedsiębiorcę więcej niż jedną firmą. Zasada
ciągłości pozwala na zachowanie, pod pewnymi warunkami, dotychczasowej firmy, mimo zmiany
niektórych okoliczności faktycznych lub prawnych (zob. np. art. 43 7 i 43 8 ).
5. Obowiązek ujawnienia firmy we właściwym rejestrze nakłada na przedsiębiorcę art. 43 2
§ 2. W ten sposób urzeczywistniana jest zasada jawności (notyfikacji) firmy. Firmę przedsiębiorcy
będącego osobą fizyczną rejestruje się w ewidencji działalności gospodarczej prowadzonej
przez gminę właściwą dla miejsca zamieszkania takiej osoby. Ewidencja jest jawna i każdy ma
prawo dostępu do danych w niej zawartych oraz do przeglądania akt ewidencyjnych przedsiębiorcy
wpisanego do ewidencji. Firmy przedsiębiorców podlegających obowiązkowi wpisu do
rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez Krajowy Rejestr Sądowy podlegają ujawnieniu
w tym rejestrze. Zgodnie z art. 36 u.KRej.S dotyczy m.in. to w szczególności: spółek prawa
handlowego, spółdzielni, spółdzielni europejskich, przedsiębiorstw państwowych, przedsiębiorców
określonych w przepisach o zasadach prowadzenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
działalności gospodarczej przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne (tzw. przedsiębiorstw zagranicznych),
towarzystw. Wpis do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego
polega na ujawnieniu danych zawartych w postanowieniu sądu rejestrowego. Wpis taki podlega
ponadto ogłoszeniu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, chyba że ustawa stanowi inaczej.
Rejestr sądowy jest jawny i każdy ma prawo dostępu do danych w nim zawartych. Każdy ma
także prawo otrzymać, również drogą elektroniczną za pośrednictwem Centralnej Informacji
Krajowego Rejestru Sądowego, która prowadzi zbiór informacji rejestru i elektroniczny katalog
dokumentów spółek, poświadczone odpisy, wyciągi, zaświadczenia i informacje z rejestru (zob.
art. 4, 8, 13 i 20 u.KRej.S). Podmiot podlegający obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców
94 Piotr Nazaruk