kodeks cywilny - Gandalf

Tytuł II. Osoby
jednostronna czynność prawna jest nieważna (wyrok SN z 9 stycznia 1973 r., II CR 628/72,
OSNCP 1973, nr 12, poz. 213).
4. Oświadczenie o odrzuceniu spadku przez osobę niemającą pełnej zdolności do czynności
prawnych bez zgody przedstawiciela ustawowego jest nieważne i nie może powodować wyłączenia
tej osoby od dziedziczenia (orzeczenie SN z 13 listopada 1998 r., II CKU 64/98, niepubl.).
UMOWY W DROBNYCH BIEŻĄCYCH SPRAWACH
Art. 20. Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może bez zgody przedstawiciela
ustawowego zawierać umowy należące do umów powszechnie zawieranych
w drobnych bieżących sprawach życia codziennego.
Zagadnienia ogólne
1. Zakres przedmiotowy regulacji w art. 20 jest taki sam jak w art. 14 § 2. W obu wypadkach
chodzi o zawieranie umów w drobnych bieżących sprawach życia codziennego, z tym
zastrzeżeniem, że w art. 14 – przez osoby niemające w ogóle zdolności do czynności prawnych.
Sytuacja prawna powstająca w wyniku zawarcia umowy wskazanej w art. 20 jest jednak z kilku
względów odmienna. Umowy takie są ważne i skuteczne i wiążą obie strony ab initio, a zakres
świadczeń zastrzeganych w tych umowach jest z zasady istotnie szerszy. Osoba ograniczona
w zdolności do czynności prawnych uzyskuje pełną zdolność w zakresie zawierania drobnych
umów, wskazanych w art. 20, czyli jest traktowana tak, jak gdyby miała pełną samodzielność
do dokonywania czynności prawnych (M. Pazdan, Glosa do postanowienia SN z 15 grudnia
1999 r., I CKN 299/98, OSP 2000, nr 12, poz. 186).
2. Interpretacja umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach
życia codziennego zależy od okoliczności, takich jak charakter środowiska społecznego oraz
sytuacja materialna rodziny. Inna jest skala drobnych spraw dziecka zamożnych rodziców żyjących
w wielkim mieście. W takich umowach nie ma znaczenia to, czy umowa jest krzywdząca
dla takiej osoby, chyba że zachodziłyby przesłanki przewidziane w art. 388 § 1 do przyjęcia
wyzysku. Za szerszą interpretacją zakresu takich umów opowiedział się także F. Wejman,
wskazując, że takie szerokie ujęcie chroni osoby, o których mowa w art. 14 i 20, przed istotną
dolegliwością wynikającą z nieważności umowy (F. Wejman, Wzorce umów…, s. 41).
ROZPORZĄDZANIE ZAROBKIEM
Art. 21. Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może bez zgody przedstawiciela
ustawowego rozporządzać swoim zarobkiem, chyba że sąd opiekuńczy z ważnych
powodów inaczej postanowi.
Zagadnienia ogólne
Art. 20–21
1. Zakres regulacji art. 21 odnosi się formalnie do wszystkich osób mających ograniczoną
zdolność do czynności prawnych, a więc zarówno do osób w wieku powyżej 13 lat, jak i do osób
pełnoletnich częściowo ubezwłasnowolnionych. Celem omawianego przepisu jest poszerzenie
autonomii osoby o ograniczonej zdolności do czynności prawnych, której przepisy szczególne
przyznają kompetencję do samodzielnego zawarcia umowy o pracę. Zgodnie z art. 22 § 3 k.p.
osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może bez zgody przedstawiciela ustawowego
nawiązać stosunek pracy oraz dokonywać czynności prawnych, które dotyczą tego
stosunku. Z kolei w odniesieniu do osób małoletnich chodzi także o ich przygotowanie do
przyszłej, pełnej samodzielności, po uzyskaniu przez nie pełnoletności.
Piotr Nazaruk
55