kodeks cywilny - Gandalf

Tytuł II. Osoby
W.J. Katner, Podstawowe zagadnienia prawne nowej ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, PPH 2004, nr 12;
A. Kidyba (red.), Kodeks cywilny, t. 1, 2009, uwagi do art. 43 1 k.c.; K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny, t. 1,
2008, uwagi do art. 43 1 –43 10 k.c.; M. Klapczyńska, Firma i jej ochrona, Warszawa 2004; A. Kołodziej, Licencja
firmy. O naturze prawa do firmy po nowelizacji Kodeksu cywilnego, KPP 2004, nr 1; J. Kuciński, Z. Trzciński,
Nowa regulacja ustawowa działalności gospodarczej w Polsce, RPEiS 2000, nr 3; M. Modrzejewska, Użycie nazwiska
osoby fizycznej w firmie przedsiębiorcy posiadającego osobowość prawną, PPH 2008, nr 5; M. Piotrowska, Notariusz
– nietypowy przedsiębiorca?, „Rejent” 2007, nr 7–8; M. Pyziak-Szafnicka (red.), Kodeks cywilny..., uwagi do
art. 43 1 –43 10 k.c.; Z. Radwański, Podmioty prawa cywilnego w świetle zmian kodeksu cywilnego przeprowadzonych
ustawą z dnia 14 lutego 2003 r., PS 2003, nr 7–8; M. Safjan (red.), System P.P., t. 1, 2009, uwagi do art. 43 1 –43 10
k.c.; J. Sitko, Dualizm oznaczeń przedsiębiorcy i przedsiębiorstwa – obrzeża prawa własności przemysłowej, PPH 2008,
nr 4; J. Sitko, Firma w świetle przepisów kodeksu cywilnego, PPH 2003, nr 5, s. 25; R. Skubisz, Prawo do firmy
i jego ochrona, PiP 1993, nr 1; S. Sołtysiński i in., Kodeks spółek handlowych..., 2008, uwagi do art. 43 2 ; M. Szydło,
Pojęcie przedsiębiorcy w prawie polskim, PS 2002, nr 7–8; J. Szwaja, Kodeks spółek…, t. 5, 2008, uwagi do
art. 43 2 ; J. Szwaja, O przyszłym uregulowaniu firmy, PiP 1994, nr 12, s. 40 i n.; J. Szwaja, Zasada wyłączności firmy,
Pr.Sp. 2004, nr 5; M. Załucki, Upoważnienie do korzystania z firmy de lege lata i de lege ferenda, PUG 2005, nr 6;
Ł. Zamojski, Firma w postępowaniu rejestrowym, cz. I, Pr.Sp. 2006, nr 1; P. Zaporowski, Prowadzenie nabytego
przedsiębiorstwa pod dotychczasową nazwą, PS 2005, nr 5; P. Zaporowski, Spory wokół nowego prawa firmowego,
„Rejent” 2004, nr 5; P. Zaporowski, Zalety i wady unormowania skracania firm w art. 43 5 § 4 k.c., KPP 2006, nr 4;
T. Żyznowski, Firma w Kodeksie cywilnym, PS 2003, nr 9.
PRZEDSIĘBIORCA
Art. 43 1 . Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna,
o której mowa w art. 33 1 § 1, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą
lub zawodową.
Zagadnienia ogólne
Art. 43 1
1. Geneza pojęcia przedsiębiorcy w prawie polskim jest bardzo długa, a po raz pierwszy
pojęcie przedsiębiorcy pojawiło się w ustawie z 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji (tekst jedn. Dz.U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503 ze zm.). W obecnie obowiązującej
ustawie z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r.
Nr 220, poz. 1447 ze zm.) art. 4 stanowi: „1. Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna,
osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa
przyznaje zdolność prawną – wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. 2. Za
przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez
nich działalności gospodarczej”. Do chwili uchwalenia przez Sejm ustawy z 14 lutego 2003 r.,
która dodała art. 43 1 k.c., Kodeks cywilny nie zawierał określenia (definicji) „przedsiębiorca”.
2. Pojęcie przedsiębiorcy w Kodeksie cywilnym zawiera ogólną definicję przedsiębiorcy,
występującą w wielu przepisach tego Kodeksu i innych aktach prawa cywilnego. Rangę tej
definicji, doniosłej dla całego prawa prywatnego, podkreśla zamieszczenie jej w osobnym dziale
III tytułu II księgi III: „Przedsiębiorcy i ich oznaczenia”. Definicja ta ma walor uniwersalny
i odnosi się do wszelkich stosunków cywilnoprawnych. W obszarze prawa prywatnego pojawiają
się jednak także definicje szczególne, mające znaczenie w określonym zakresie, zob. np.
art. 3 ust. 1 pkt 3 ustawy z 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej (tekst jedn.
Dz.U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117 ze zm.), art. 2 u.z.n.k. (por. np. Z. Radwański, Podmioty
prawa cywilnego…, s. 15).
3. Elementy definicji przedsiębiorcy wyznaczają dwa kryteria: podmiotowe i funkcjonalne.
Kryterium podmiotowe sprowadza się do stwierdzenia, że przymiot przedsiębiorcy może
przysługiwać każdemu podmiotowi stosunków cywilnoprawnych, tj. osobie fizycznej, osobie
prawnej oraz jednostce organizacyjnej, niebędącej osobą prawną, której ustawa przyznaje
zdolność prawną, czyli jednostce, o której mowa w art. 43 1 k.c. Przedsiębiorcą może być osoba
fizyczna niemająca pełnej zdolności do czynności prawnych. Bezsprzecznie przedsiębiorcami
są także spółki kapitałowe w organizacji. Pojęcie przedsiębiorcy nie obejmuje jednak, wbrew
Piotr Nazaruk
91