Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Tytuł II. Osoby<br />
wniosku lub skargi w tej kwestii zależy od jej uzupełnienia przez przedstawiciela ustawowego<br />
(uchwała składu 7 sędziów SN z 10 listopada 1969 r., III CZP 56/69, OSNCP 1970, nr 7–8,<br />
poz. 118). Ubezwłasnowolniony natomiast może – zgodnie z art. 560 k.p.c. – zaskarżać postanowienia<br />
w postępowaniu dotyczącym jego ubezwłasnowolnienia, może również udzielić<br />
w tym zakresie pełnomocnictwa (postanowienie SN z 24 stycznia 1968 r., I CR 631/67, OSNCP<br />
1968, nr 8–9, poz. 153).<br />
Wybrane tezy z orzecznictwa<br />
5. „Osoba całkowicie ubezwłasnowolniona może czynności procesowe podejmować wyłącznie<br />
przez ustanowionego opiekuna. Dotyczy to wszystkich czynności procesowych, a więc nie tylko<br />
wytoczenia powództwa, ale także wszelkich innych czynności w toku postępowania sądowego”<br />
(postanowienie SN z 3 kwietnia 1981 r., IV CZ 38/81, OSPiKA 1982, nr 5–6, poz. 66).<br />
6. Wniosek (o odszkodowanie i zadośćuczynienie za oczywiście niesłuszne zatrzymanie)<br />
pochodzący od osoby ubezwłasnowolnionej osobiście nie może być rozpoznawany, ponieważ<br />
ubezwłasnowolniony nie ma zdolności do czynności prawnych, a więc czynności prawne dokonane<br />
przez taką osobę są nieważne (art. 12 i 14 k.c.). Jest to sytuacja odpowiadająca brakowi<br />
skargi uprawnionego oskarżyciela (art. 11 pkt 4 k.p.k.), przeto nie nadaje się do konwalidacji.<br />
Stwierdzenie owej możliwości uzasadnia uchylenie sprawy do ponownego rozpoznania w I instancji,<br />
gdy podejrzenie owego ubezwłasnowolnienia nie jest należycie wykazane, a wynika<br />
tylko z nieuwierzytelnionej kserokopii wadliwie sporządzonego tekstu orzeczenia o ubezwłasnowolnieniu”<br />
(postanowienie SA z 28 sierpnia 1997 r., II AKz 145/97, KZS 1997, nr 8, poz. 42).<br />
Poglądy doktryny<br />
7. W prawie polskim choroba psychiczna nie wpływa wprost na zdolność do czynności<br />
prawnych (wpływ taki wywiera dopiero ubezwłasnowolnienie), a może stanowić jedynie wadę<br />
oświadczenia woli z art. 82 k.c. (M. Pazdan, Cudzoziemiec klientem…, s. 172).<br />
8. Kompetencje opiekuna jako przedstawiciela ustawowego podopiecznego są zbieżne<br />
z uprawnieniami przysługującymi rodzicom sprawującym władzę rodzicielską. Według art. 156<br />
k.r.o. opiekun powinien uzyskiwać zezwolenie sądu opiekuńczego we wszystkich ważniejszych<br />
sprawach, które dotyczą majątku lub osoby podopiecznego. Do spraw tych zaliczane są zazwyczaj<br />
sprawy mające decydujące znaczenie dla prawidłowego rozwoju psychicznego i fizycznego<br />
takiej osoby, przygotowania jej do należytego funkcjonowania w życiu społecznym przy wykorzystaniu<br />
uzdolnień i indywidualnych możliwości (J. Marciniak, Treść i sprawowanie…, s. 65).<br />
UBEZWŁASNOWOLNIONY CAŁKOWICIE<br />
Art. 13. § 1. Osoba, która ukończyła lat trzynaście, może być ubezwłasnowolniona<br />
całkowicie, jeżeli wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego<br />
rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, nie jest<br />
w stanie kierować swym postępowaniem.<br />
§ 2. Dla ubezwłasnowolnionego całkowicie ustanawia się opiekę, chyba że pozostaje on<br />
jeszcze pod władzą rodzicielską.<br />
Zagadnienia ogólne<br />
Art. 13<br />
1. Treść regulacji art. 13 normuje jedynie ubezwłasnowolnienie całkowite, tylko takie<br />
bowiem może być orzeczone zarówno w stosunku do osoby pełnoletniej, jak i niemającej<br />
ukończonych lat osiemnastu, ale mającej ukończonych lat trzynaście. Jest rzeczą oczywistą, że<br />
Piotr Nazaruk<br />
45
Change language