full text - Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie

NR 43 AN TRO PO MO TO RY KA
2008
OCENA WYBRANYCH PARAMETRÓW RÓWNOWAGI
KWASOWO-ZASADOWEJ I ELEKTROLITÓW
U NARCIARZY ZJAZDOWYCH I BIATLONISTÓW
ESTIMATION OF SELECTED PARAMETERS OF ACID-BASE
BALANCE AND ELECTROLYTES IN ALPINE SKIERS
AND BIATHLONISTS
Ewa Bakońska-Pacoń*, Marek Zatoń**, Agnieszka Jastrzębska*,
Iwona Wierzbicka-Damska*
** dr, Katedra Fizjologii i Biochemii, AWF Wrocław, ul. I.J. Paderewskiego 35
** prof. dr hab., Katedra Fizjologii i Biochemii, AWF Wrocław, ul. I.J. Paderewskiego 35
Słowa kluczowe: narciarstwo zjazdowe, biatlon, równowaga kwasowo-zasadowa, elektrolity
Key words: alpine skiers, biathlon, acid-base balance, electrolytes
STRESZCZENIE • SUMMARY
Cel pracy. Wysiłek fizyczny jest jednym z czynników, które wywołują naruszenie równowagi kwasowo-
-zasadowej organizmu. Kierunek i stopień nasilenia tych zmian zależy od rodzaju wysiłku, a także od adaptacji
organizmu. Celem pracy była ocena wybranych parametrów równowagi kwasowo-zasadowej biatlonistów
i narciarzy zjazdowych oraz wpływ wysiłków maksymalnych na zmiany tych parametrów.
Materiał i metody. Badaniami objęto grupę 15 biatlonistów wykonujących test progresywny oraz 26 narciarzy
zjazdowych wykonujących 30-sekundowy test Wingate, jak również dwie grupy kontrolne. W obu grupach
wykonano pomiar wskaźników fizjologicznych.
We krwi arterializowanej, pobieranej z opuszki palca przed wysiłkiem i w 3 minuty po wysiłku oznaczano:
stężenie jonów wodorowych (H + ), niedobór zasad (BE), prężność tlenu (pO 2
) i dwutlenku węgla (pCO 2
), stężenie
mleczanu (LA) oraz stężenie elektrolitów: Na + , K + .
Wyniki. Zmiany parametrów równowagi kwasowo-zasadowej po testach wysiłkowych obu grup wskazują
na wystąpienie kwasicy metabolicznej, natomiast obniżenie pCO 2
we wszystkich grupach badanych dowodzi
kompensacji tego zaburzenia. Wykazano, że biatloniści posiadali większą pulę zasad buforujących (BE 1,28 ±
1,00 mmol/l) w stosunku do grupy narciarzy zjazdowych (BE –0,08 ± 1,52) i grupy kontrolnej (BE 0,44 ± 1,18).
Wykazywali się także mniejszymi zmianami powysiłkowymi parametrów równowagi kwasowo-zasadowej.
Wnioski. Biatloniści charakteryzowali się wszechstronnym poziomem adaptacji, natomiast narciarze zjazdowi
wykazywali niski poziom adaptacji beztlenowej.
The aim. Physical effort is among the elements that indicate disturbance of acid-base balance in organism. The
course and grade of these factors intensification depend on the sort of effort and the level of organism adaptation.
The aim of the paper is to present the estimation of chosen parameters of acid-base balance in biathlonists
and alpine skiers and influence of maximum exercise on this changes.
Material and methods. During the experiment, in which took part 15 biathlonists (B), 26 alpine skiers (AS)
and two control groups, biathlonists performed incremental test, AS and both control groups performed 30 sec.
Wingate test. During the test selected physiological parameters were measured. Pre- and post-test blood sample
were collected to determine: concentration of hydrogen’s ions (H + ), deficiency of base’s (BE), partial pressure
– 23 –